در کشور ما از دیرباز طب گیاهی مورد توجه بوده و ایران یکی از مهمترین مراکز تهیهی داروهای گیاهی محسوب میشده است. یکی از معروفترین فرآوردهها در طب سنتی ایران، عرقیات گیاهی است که در درمان و حتی پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماریها از آنها استفاده میشده است. امروزه هم در بسیاری از خانهها بطریهای عرقیات گیاهی موجود است و به خصوص در فصلهای گرم سال کدبانوهای منزل به کمک آنها، شربتهایی خوشگوار تهیه میکنند. یکی از مشهورترین عرقیات گیاهی، گلاب ناب ایران است.
تاریخچه
گلاب، عرقی گیاهی است که از گل محمدی تهیه میشود و برای اولین بار در ایران قدیم از تقطیر گل رز به دست آمد. براساس مدارک جدید، ایرانیان اولین قومی بودند که از «گل سرخ»، اسانس و گلاب را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند. «ابن سینا» دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانسها به روش تقطیر داشته است. نام گلاب با فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی مردم نیز درآمیخته است. گلاب خاص ایران است و جالب آن که فقط در شهر کاشان به عمل میآید. گفته میشود که حضرت محمد(ص) از عطر این گل استفاده میکردند و به همین دلیل گل سرخ را با نام گل محمدی نیز میشناسند. فصل برداشت گل محمدی در ماه اردیبشهت است.
با خواص گلاب بیشتر آشنا شوید
گلاب براي تسکين ناراحتيهاي گوارشي بسيار اهميت دارد. از گلاب ميتوان براي رفع ناراحتيهاي روحي نيز استفاده کرد، همچنين پوست را طراوت ميبخشد، ضدنفخ و تسکين دهندهی ناراحتيهاي گوارشي است و ميتوان در مواردي که غذاي خورده شده به خوبي هضم نشده است، مقداري گلاب مصرف کرد. گلاب دارای طعم و بوی مطبوعی است و به همین دلیل در بعضی غذاهای کشورهای آسیایی استفاده میشود. در ایران در بستنی، چای و شیرینیها مورد استفاده زیادی دارد.
انواع گلاب
گلاب در انواع مختلف که عبارتند از گلاب دوآتشه، گلاب ممتاز، گلاب اعلا و… تولید میشود.
گلاب دوآتشه از عرقکشی دوبارهی گلاب معمولی تهیه میشود که کیفیت عالی دارد.
طبیعت گلاب
گلاب از نظر خواص، گرم و تر بوده و براساس طب قدیم، دارای خاصیت شفابخشی است. همچنين ضدسودا، بلغم و صفراست.
خواص درمانی گلاب
گلاب علاوه بر خواص خوراکي، خاصيت درماني متنوعي دارد که اين خواص تنها در گلابهاي مرغوب و باکيفيت ديده ميشود.
- گلاب؛ مفرح، آرامبخش، خوابآور و براي رفع کسالت، مفيد است.
- اشتها و حافظه را تقويت ميکند.
- خوردن گلاب دهانهی معده را تقويت ميکند.
- گلاب براي درمان سرماخوردگي، سرفه، خفقان گرم، دلپيچه، درمان ورم کيسهی صفرا، ورم کبد و طحال مفيد است.
- در رفع افسردگي موثر است.
- تقويت کنندهی قلب، مغز، چشم و پوست است.
– گلاب برای بیماریهای گوارشی مانند نفخ، دل به هم خوردگی و اسهال مزمن مفید است.
– گلاب در رفع دردهای روماتیسمی نیز موثر است.
– از بُخور آن میتوان برای درمان گلودرد و بیماریهای تنفسی استفاده کرد.
– گلاب، قلب و معده را تقویت و اضطراب را از دل دور میکند.
- براى معالجهی اشخاص گرمازده، بهترین راه خورانیدن گلاب همراه با مقداری یخ است، به قدرى که تولید قى کرده و صفرا را خارج کند.
– گلاب بهترین نوشیدنی برای کسانی است که دچار خونریزی سینه و گلو هستند.
– نوشیدن گلاب خنک، گرمی درون را از بین مىبرد و بدن را تقویت مىکند.
– بوییدن گلاب براى تقویت قلب و رفع بیهوشى و تقویت حواس باطنى مفید است.
- گلاب در درمان صرع و تقويت ميل جنسي نيز ميتواند موثر باشد.
- نوشيدن و بوييدن گلاب براي درمان سردرد ناشي از استنشاق هواي كثيف و شنيدن جار و جنجال مفيد است. همچنين بوييدن گل محمدي، موجب آرامش و تمدد اعصاب ميشود و از استرس و فشارهاي رواني ميكاهد.
– به دلیل داشتن خاصیت ضدعفونی کننده و ضدمیکروبی، برای شستوشوی چشم مناسب است؛ البته گلابی که به این منظور استفاده میشود، باید عاری از آلودگیها و به اصطلاح «استریل» باشد. برای رفع خستگی و درد چشم نیز میتوانید مقداری گلاب به پشت پلکهای خود بمالید.
اثرات مفید گلاب بر پوست بدن
یکی از مهمترین کاربردهای گلاب، مواظبت از پوست است و میتوان به جای محصولات شیمیایی پاک کننده، از آن استفاده کرد. گلاب برای انواع پوستها به خصوص پوستهای خشک و حساس مناسب است. استفادهی دیگر آن، جهت طراوت و تازگی پوست است. اگر پس از هر بار استحمام که منافذ پوست بازتر هستند، گلاب را به پوست صورت بمالید، اسانس موجود درگلاب به سرعت جذب پوست میشود و با توجه به اثرات آن در افزایش جریان خون، باعث شادابی پوست میشود. البته تنها در صورت استفادهی مداوم از این روش، این اثرات مطلوب را ایجاد میشود. از سوی دیگر، گلاب یکی از بهترین گزینههای طبیعی برای رفع جوشهای بدن است.
هشدار
گلاب بسيار زود فاسد ميشود و بايد در جاي خنک نگهداري شود. از مصرف گلابهاي کهنه بايد پرهيز شود، به دليل اينکه ماده موثر در عرقهاي گياهي در طول زمان از بين ميرود. به طور مثال گلاب را بايد در طول يک تا سه ماه بعد از توليد مصرف کرد.
برخي از اسانسها يا عرقيات گياهي به طور غيربهداشتي توليد ميشوند كه از نظر قيمت نسبت به محصولات بهداشتي تفاوتي آشكار دارند؛ بنابراین توصيه ميشود محصولاتي را خريداري كنيد كه داراي تاريخ توليد، انقضا، سري ساخت و پروانهی بهداشت باشند.
نگهداري گلاب
بسياري از کارشناسان بر اين باورند که براي نگهداري گلاب بهتر است آن را درون ظرفي پاستوريزه و کاملا تميز نگهداري کرد. در صورتي که گلاب به صورت صنعتي تهيه شده باشد بهتر است آن را در همان ظرف اوليه نگهداري کنيد اما دقت داشته باشيد که در ظرف را کاملا بسته و آن را در محيطي خنک و دور از تابش نور خورشيد قرار دهيد. به اين ترتيب با گذشت زمان تغييري در خواص درماني، عطر و طعم گلاب ايجاد نميشود و براي مدتهاي طولاني قابل استفاده است.
منبع: طب سنتی
تاریخچه
گلاب، عرقی گیاهی است که از گل محمدی تهیه میشود و برای اولین بار در ایران قدیم از تقطیر گل رز به دست آمد. براساس مدارک جدید، ایرانیان اولین قومی بودند که از «گل سرخ»، اسانس و گلاب را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند. «ابن سینا» دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانسها به روش تقطیر داشته است. نام گلاب با فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی مردم نیز درآمیخته است. گلاب خاص ایران است و جالب آن که فقط در شهر کاشان به عمل میآید. گفته میشود که حضرت محمد(ص) از عطر این گل استفاده میکردند و به همین دلیل گل سرخ را با نام گل محمدی نیز میشناسند. فصل برداشت گل محمدی در ماه اردیبشهت است.
با خواص گلاب بیشتر آشنا شوید
گلاب براي تسکين ناراحتيهاي گوارشي بسيار اهميت دارد. از گلاب ميتوان براي رفع ناراحتيهاي روحي نيز استفاده کرد، همچنين پوست را طراوت ميبخشد، ضدنفخ و تسکين دهندهی ناراحتيهاي گوارشي است و ميتوان در مواردي که غذاي خورده شده به خوبي هضم نشده است، مقداري گلاب مصرف کرد. گلاب دارای طعم و بوی مطبوعی است و به همین دلیل در بعضی غذاهای کشورهای آسیایی استفاده میشود. در ایران در بستنی، چای و شیرینیها مورد استفاده زیادی دارد.
انواع گلاب
گلاب در انواع مختلف که عبارتند از گلاب دوآتشه، گلاب ممتاز، گلاب اعلا و… تولید میشود.
گلاب دوآتشه از عرقکشی دوبارهی گلاب معمولی تهیه میشود که کیفیت عالی دارد.
طبیعت گلاب
گلاب از نظر خواص، گرم و تر بوده و براساس طب قدیم، دارای خاصیت شفابخشی است. همچنين ضدسودا، بلغم و صفراست.
خواص درمانی گلاب
گلاب علاوه بر خواص خوراکي، خاصيت درماني متنوعي دارد که اين خواص تنها در گلابهاي مرغوب و باکيفيت ديده ميشود.
- گلاب؛ مفرح، آرامبخش، خوابآور و براي رفع کسالت، مفيد است.
- اشتها و حافظه را تقويت ميکند.
- خوردن گلاب دهانهی معده را تقويت ميکند.
- گلاب براي درمان سرماخوردگي، سرفه، خفقان گرم، دلپيچه، درمان ورم کيسهی صفرا، ورم کبد و طحال مفيد است.
- در رفع افسردگي موثر است.
- تقويت کنندهی قلب، مغز، چشم و پوست است.
– گلاب برای بیماریهای گوارشی مانند نفخ، دل به هم خوردگی و اسهال مزمن مفید است.
– گلاب در رفع دردهای روماتیسمی نیز موثر است.
– از بُخور آن میتوان برای درمان گلودرد و بیماریهای تنفسی استفاده کرد.
– گلاب، قلب و معده را تقویت و اضطراب را از دل دور میکند.
- براى معالجهی اشخاص گرمازده، بهترین راه خورانیدن گلاب همراه با مقداری یخ است، به قدرى که تولید قى کرده و صفرا را خارج کند.
– گلاب بهترین نوشیدنی برای کسانی است که دچار خونریزی سینه و گلو هستند.
– نوشیدن گلاب خنک، گرمی درون را از بین مىبرد و بدن را تقویت مىکند.
– بوییدن گلاب براى تقویت قلب و رفع بیهوشى و تقویت حواس باطنى مفید است.
- گلاب در درمان صرع و تقويت ميل جنسي نيز ميتواند موثر باشد.
- نوشيدن و بوييدن گلاب براي درمان سردرد ناشي از استنشاق هواي كثيف و شنيدن جار و جنجال مفيد است. همچنين بوييدن گل محمدي، موجب آرامش و تمدد اعصاب ميشود و از استرس و فشارهاي رواني ميكاهد.
– به دلیل داشتن خاصیت ضدعفونی کننده و ضدمیکروبی، برای شستوشوی چشم مناسب است؛ البته گلابی که به این منظور استفاده میشود، باید عاری از آلودگیها و به اصطلاح «استریل» باشد. برای رفع خستگی و درد چشم نیز میتوانید مقداری گلاب به پشت پلکهای خود بمالید.
اثرات مفید گلاب بر پوست بدن
یکی از مهمترین کاربردهای گلاب، مواظبت از پوست است و میتوان به جای محصولات شیمیایی پاک کننده، از آن استفاده کرد. گلاب برای انواع پوستها به خصوص پوستهای خشک و حساس مناسب است. استفادهی دیگر آن، جهت طراوت و تازگی پوست است. اگر پس از هر بار استحمام که منافذ پوست بازتر هستند، گلاب را به پوست صورت بمالید، اسانس موجود درگلاب به سرعت جذب پوست میشود و با توجه به اثرات آن در افزایش جریان خون، باعث شادابی پوست میشود. البته تنها در صورت استفادهی مداوم از این روش، این اثرات مطلوب را ایجاد میشود. از سوی دیگر، گلاب یکی از بهترین گزینههای طبیعی برای رفع جوشهای بدن است.
هشدار
گلاب بسيار زود فاسد ميشود و بايد در جاي خنک نگهداري شود. از مصرف گلابهاي کهنه بايد پرهيز شود، به دليل اينکه ماده موثر در عرقهاي گياهي در طول زمان از بين ميرود. به طور مثال گلاب را بايد در طول يک تا سه ماه بعد از توليد مصرف کرد.
برخي از اسانسها يا عرقيات گياهي به طور غيربهداشتي توليد ميشوند كه از نظر قيمت نسبت به محصولات بهداشتي تفاوتي آشكار دارند؛ بنابراین توصيه ميشود محصولاتي را خريداري كنيد كه داراي تاريخ توليد، انقضا، سري ساخت و پروانهی بهداشت باشند.
نگهداري گلاب
بسياري از کارشناسان بر اين باورند که براي نگهداري گلاب بهتر است آن را درون ظرفي پاستوريزه و کاملا تميز نگهداري کرد. در صورتي که گلاب به صورت صنعتي تهيه شده باشد بهتر است آن را در همان ظرف اوليه نگهداري کنيد اما دقت داشته باشيد که در ظرف را کاملا بسته و آن را در محيطي خنک و دور از تابش نور خورشيد قرار دهيد. به اين ترتيب با گذشت زمان تغييري در خواص درماني، عطر و طعم گلاب ايجاد نميشود و براي مدتهاي طولاني قابل استفاده است.
منبع: طب سنتی