جواني 27 ساله و داراي تحصيلات دانشگاهي هستم كه متأسفانه مدّت دو سال است بيكار هستم. چندي قبل به خواستگار دختري 19 ساله دانشجو كارداني رفتم كه به دلايلي كه برايم روشن نشد، به من جواب رد داد. بار دوّم به خواستگاري رفتم، جواب رد داد و بار سوم پدر دختر گفت كه دختر قصد ازدواج ندارد، اما مادر دختر گفت كه دخترم راضي است. به هيچ نحو راهي براي تماس و صحبت ندارم تا از نظر خود دختر مطّلع شوم. چگونه مي توانم اين مشكل را حل كنم؟
با سلام و ادب
برادر گرامي! يكي از مهمترين وقايع زندگي انسان، ازدواج و تشكيل خانواده است. خداوند انسان را به گونهاي آفريد كه بدون همسر كارش ناقص است. انسان هر چه از نظر علم و ايمان و فاضيل اخلاقي بالا برود، تا همسر اختيار نكند، به كمال مطلوب نمي رسد. هيچ چيز جاي ازدواج و تشكيل خانواده را نمي گيرد. زن و مرد به يكديگر نيازمندند؛ هم از نظر روحي و هم از نظر جسمي، و هر كدام به تنهايي ناقصند. هنگامي كه كنار هم قرار گرفتند، همديگر را كامل مي كنند. اين قانون نظام آفرينش است، كه بر كل هستي حاكم است(1) در انتخاب همسر، انسان بايد با در نظر گرفتن همه جوانب و اين كه خواست و تمايل زن و مرد بر اين امر مقدّس است، براي ازدواج اقدام نمايد.
شما به دختري علاقه مند شده ايد. سعي كنيد از طريق واسطه و افراد خانواده دختر، نظر وي را در مورد خود جويا شويد. اگر او هم به شما علاقهمند بود و نظر موافق داشت، آن وقت تلاش كنيد كه نظر موافق خانواده دختر را جلب نماييد. در مرحله اول به دست آوردن نظر موافق دختر مهم است و در مرحله بعد تلاش و كوشش در جهت كسب نظر موافق خانواده دختر بايد صورت گيرد.
برخي از مسايل كه شما در نامه ذكر كرديد، از قبيل اين كه "دختري كه با ناز و افاده جواب مثبت دهد" با توجه به اين كه شما در نامه خود گفتهايد: هيچ راهي براي تماس و صحبت با دختر ندارم تا بفهم نسبت به من دارد، نتيجهگيري صحيحي نيست، بلكه نظر موافق دختر يا مخالفت او روشن نشده است. اگر دختر، مورد پسند شما است و او را براي تشكيل زندگي آينده خود مناسب مي دانيد، بايد راه را براي مسير زندگي آينده خود هموار كنيد. به هر حال خواستگاري و جلب نظر موافق خانواده دختر با فراز و نشيبهايي همراه است و لزوماً هميشه به راحتي جواب مثبت نمي دهند. از اين رو اگر خواست و تمايل شما به دختر مورد نظر در حدي است كه نمي توانيد او را از دست بدهيد، سعي كنيد با تلاش و كمك گرفتن از واسطههاي خيّر و استعانت از خداوند سبحان به هدف خود برسيد.
2- از نظر اسلام و قرآن و سيره ائمه اختلاف سني زن و مرد هنگام ازدواج چقدر بايد باشد و چه توصيهاي در اين خصوص شده است؟
در انتخاب همسر توجه به همتايي و تناسب در سن بايد مدّ نظر قرار گيرد. به اين معنا كه مرد چون مديريت خانواده را بر عهده دارد، بايد تا اندازهاي كاملتر باشد تا بتواند خانواده را مورد حمايت و هدايت قرار دهد. از طرف ديگر زن اگر كمتر سن داشته باشد، بهتر است، چون به جهت حفظ نشاط زن در خانواده و حتي رغبت ظاهري مرد به زن، اين امر داراي اهميت است.
آن چه ذكر شد، معيار شرعي نيست، بلكه معيار اصلي براي ازدواج "هم كفوء" بودن زن و مرد است؛ يعني زن و مردم بايد هم شأن يكديگر باشند. بعضي از زنان ويژگيهاي ممتازي دارند كه اهميت آن از زيادي سن آنان از مردان بيشتر است. مهم در زندگي شناخت صحيح زن و مرد نسبت به يكديگر و داشتن تفاهم براي تشكيل يك زندگي جديد و داشتن گذشت و فداكاري در جهت ثبات كانون خانواده است. به غير از پذيرش ظاهري زن و مرد نسبت به يكديگر بايد زن و مرد همتايي ديني و ايماني داشته باشند و ايمان زير بناي هم كفوء بودن زن و مرد است. در كنار آن همتايي فكري، فرهنگي و اخلاقي هم مورد عنايت و توجه است تا يك زندگي با ثبات و با دوام تشكيل شود.
به هر حال اگر زن و مرد با شناخت صحيح نسبت به يكديگر و درك وضع يكديگر، با ميل و رغبت و با تدبير صحيح زندگي جديدي را تشكيل دهند، زندگي گرمتر خواهد شد و ثبات و دوام را به همراه دارد. امّا اگفر تفاوت سنّي زن و مرد زياد باشد و درك صحيحي از زندگي جديد نداشته باشند، قطعاً مشكل آفرين خواهد بود. از اين رو متعارف و معمول اين است كه سن مرد به هنگام ازدواج بشتر از زن باشد، ولي اين مطلب مستند قرآني و روايي ندارد.
در مورد دختر مورد نظر شما اين مقدار تفاوت سنّي مشكل آفرين نخواهد شد. همان طوري كه ذكر كرديم ابتدا نظر موافق دختر را نسبت به خود به دست آوريد، بعد سعي كنيد نظر موافق خانواده شان را جلب نماييد و به دنبال مسايل حاشيه اي نباشيد.
1. علي اكبر مظاهري، جوانان و انتخاب همسر، ص 13.