ماندگاران: خالق مفاتیح الجنان!





او بعد از گذراندن تحصیلاتش در قم، به نجف رفت و بعد از شش سال تحصیل و یک دوره سفرهای زیارتی و چند سالی زندگی در مشهد، باز هم به قم برگشت و دست آخر، به نجف رفت و همان جا، در سن 65 سالگی، زندگی اش پایان یافت و در کنار مولا امیرالمومنین (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
بزرگانی مثل امام خمینى، آیت الله میلانى، آیت الله العظمى سید شهاب الدین مرعشى نجفى و آیت الله سید مرتضى مرعشى نجفى همگی از شاگردانش بودند و از او اجازه ی روایت گرفتند.

شیخ عباس قمی، از آن دسته عالمان و عارفانی است که هر چقدر از زندگی اش بگوییم، باز هم چیزهایی جا خواهد ماند. از خدماتش می توان به این موارد اشاره کرد:

·     او در تأسیس و شکوفایی حوزه ی علمیه ی قم، کمک بسیاری به سید عبدالکریم حائری کرد و از بنیانگذاران حوزه ی قم، که بعد از نجف، بزرگترین تجمع علمای شیعه در آن است محسوب می شود.

·   در همان دوران، کتاب «سفینة البحار» - که فهرست موضوعی تفصیلی برای 110 جلد کتاب عظیم بحارالانوار مجلسی   است- را نوشت و مهمترین کتاب حدیثی خود را ثبت کرد. او در نوشتن این کتاب تمام آداب ظاهری و باطنی نقل حدیث مثل پاکیزگی ظاهر و باطن را رعایت کرد.
·     منتهی الآمال، خدمت دیگر او به جهان شیعه است؛ یک دوره مستند و تحلیلی از تاریخ اسلام.

·اثر جاودان او، که بدون اغراق می توان آن را در هر خانه یا مکان مذهبی پیدا کرد، مفاتیح الجنان است. یک دوره ی کامل از مستحبات و واجبات در ایام مختلف سال و یک سیر و سلوک عملی به زبان ساده، که هر جوینده ای را یابنده می کند! آیت الله مرعشی نجفی درباره ی این اثر گفته است: « مفاتیح او را بهترین کتابی یافتم که در باب ادعیه و زیارات و آداب و سنن و مناجات نوشته شده است.» (3) شیخ عباس، قبل از اینکه این کتاب را به عموم مردم عرضه کند، خود و خانواده اش یک سال تمام آن را پیاده و دعاها و اعمالش را انجام دادند و وقتی به عملی بودن و تأثیر آن مطمئن شد، آن را منتشر کرد.
مستدرک بحارالانوار هم اثر دیگر اوست که آن را برای متخصصان حدیث تدوین کرده است.
یکی از ویژگیهای بارز او عشق به مطالعه بود، به طوری که روزانه 17 ساعت خود را به خواندن و نوشتن مشغول بود و حاصل این همه تلاش، چیزی بیشتر از 60 عنوان کتاب است. خودش درباره ی عشق به مطالعه می گوید: «زمانی که در قم تحصیل می کردم، خیلی تنگدست بودم تا جایی که یک قِران و دو قِران جمع می کردم تا اینکه مثلاً سه تومان می شد. آن را برمی داشتم، از قم تا تهران پیاده می رفتم و با آن کتاب خریده، به قم برمی گشتم و به تحصیل ادامه می دادم.» (4)
حافظه ی خوب و مطالعه ی عمیق، باعث می شد منبرش تماما حدیث باشد و قرآن؛ به همین دلیل هم حرفهایش نورانی بود و هم مخاطبانش را نورانی می کرد. شیخ عبدالکریم حائری در این خصوص می گوید: « طلبه هایی که پای منبر آقا شیخ عباس قمی می نشینند بخاطر نورانیتی که در آنها ایجاد می شود، من آنها را عادل حساب می کنم.» (5)

یک خاطره
یکی از آشنایان شیخ عباس قمی تعریف می کند: «ماه رمضان بود و من با چند تن از رفقا، از ایشان (محدث قمی) خواهش کردیم که در مسجد گوهرشاد، اقامه ی جماعت را به عهده بگیرند. با اصرار زیاد، این خواهش را پذیرفتند و چند روز نماز ظهر و عصر را در یکی از شبستان‌های آنجا اقامه کردند. جمعیت این نمازها، روز به روز افزوده می شد و هنوز به ده روز نرسیده بود، که اشخاص زیادی، اطلاع یافتند و جمعیت فوق العاده زیاد شد. یک روز پس از اتمام نماز ظهر، به من که نزدیک ایشان بودم، گفتند: من امروز نمی توانم نماز عصر بخوانم، رفتند و دیگر آن سال برای نماز جماعت نیامدند. بعدها، در موقع ملاقات، از علت کارشان پرسیدم؛ گفتند: حقیقت این است که در رکوع رکعت چهارم، متوجه شدم که صدای اقتداکنندگان که پشت سر من می‌گویند «یا الله یا الله ان الله مع الصابرین» از محلی بسیار دور به گوش می‌رسد، این توجه که مرا به زیاد بودن جمعیت متوجه کرد، در من شادی و فرحی ایجاد کرد و خلاصه خوشم آمد که جمعیت این اندازه زیاد است، بنابراین من برای امامت، اهلیت ندارم! (6)

پی نوشت:
1.        http://www.askdin.com/thread4850.html
2.        مجله گلبرگ، بهمن 1381، شماره 38، ص 82؛ به نقل از http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/3282/4770/38937#
3.        همان.
4.        شیخ عباس قمی مرد تقوی و فضیلت، ص ۱۸. به نقل از http://wikifeqh.ir/شیخ_عباس_قمی.
5.        سخنرانی حجت الاسلام فرحزاد، برنامه ی سمت خدا، دوشنبه 6 آذر 91. 
ارسال توسط :متین