۱۳۹۹-۵-۶، ۰۷:۲۶ عصر
جایگاه امام جماعت، متولیان مسجد و والدین
به این سبب که کودکان و نوجوان بی مقدمه نمی توانند با مساجد ارتباط برقرار کنند لذا والدین و متولیان تربیتی موظفند پلی را بین مسجد و فرزندان جامعه اسلامی برقرار کنند و مهم تر از جذب ایشان، نگه داشتن و تربیت دینی و جمعی نمودن فرزندان است.
مساجدی که در عصر ما وجود دارند، دارای اشخاص و متولیان متفاوتی است، از جمله می توان به هیات امناء، خادم، مسئولین اجرایی و فرهنگی و ... اشاره کرد، اما به قطع و یقین می توان گفت اصلی ترین نقش را امام جماعت ایفا می کند و اصولا باید ایفا نماید. در بسیاری از مساجد مشاهده شده که فضای مطلوب و امکانات مادی زیادی موجود است ولی آثار تربیتی آنها چندان مطلوب نبوده است و در حالت مقابل، مساجدی با فضا و امکاناتی محدود، توانسته اند به ثمرات عظیم تربیتی برسند، لذا در این بین نقش اصلی را امام جماعت به عنوان مرکز ثقل ایفا می کند.
« خصوصیات اخلاقی امام جماعت، سخنرانی های ضعیف و دعوت نکردن از سخنواران ماهر، نبود ارتباط با مراکز روحانیت، مرکز رسیدگی به امور مساجد و سایر مسجد های اطراف، استفاده نکردن از تجربیات دیگران، بی توجهی به برنامه ریزی و سازماندهی امور مساجد، فقدان مدیریت کارآمد در مساجد، نبود نقد و نظارت بر عملکرد ائمه جماعات، منحصر بودن در تبلیغ سنتی و استفاده نکردن از ابزار روز، پاسخگو نبودن به گرایش های گوناگون و تامین نبودن ائمه جماعات از مهم ترین چالش های مهم در این عرصه است.» (5) .
نکته مهم دیگر در ارتباط با مساجد و نمازخانه ها ، که می تواند نقش بسیار مهمی در ایجاد و تقویت احساس مذهبی در کودکان و نوجوانان داشته باشد ، ویژگیهای شخصیتی کارگزاران اصلی آنها ، بخصوص پیشنمازها و خادمین مساجد است .خلق و خوی نیکوی امام مسجد و مهارت اجتماعی او در برقراری ارتباط با نمازگزاران بویژه نوباوگان و نوجوانان فوق العاده حساس است .
استقبال از حضور اتفاقی یا مستمر نوجوانان در مسجد ، توسط امام مسجد و با چهره ای گشاده و متبسم ، احساس زیبا و خوشایندی را در وجود نیازمند محبت کودکان و نوجوانان ، ایجاد می کند. باید مراقب بود که خدای ناکرده با تندخویی و عتاب و خطاب ، زمینه آزردگی روان حساس ، ترد و شکننده نوجوانان را به هنگام حضور در مسجد ، به هر دلیلی که باشد فراهم ننمایم ! بعضاً مشاهده شده است که به هنگام اقامه نماز و یا سخنرانی خطیب ، بعضی از کارگزاران مسجد ، مانند خادم مسجد ، با تندخویی و عصبانیت کودک یا کودکانی را که همراه پدر یا برادر بزرگتر خود به مسجد آمده اند، چون شیطنت می کنند ، آزرده می سازند یا از محوطه مسجد بیرون می کنند . متأسفانه این قبیل عکس العملهای ناسنجیده، خود می تواند آفتی باشد برای رشد و پرورش احساسات مذهبی کودکان. »
مسلماً از اولیای کودکان انتظار می رود که وقتی با کودکان خردسال خود به مسجد می روند حتی الامکان سعی نمایند به هنگام اقامه نماز یا ایراد سخنرانی ، مراقب رفتار فرزندان خود باشند. اما باید توجه داشت که هرگونه تندخویی ، اعمال خشونت و کنترل شدید می تواند احساسات لطیف کودکان را خدشه دار نماید . همان¬گونه که پیشتر اشاره شد امام حسن(ع) و امام حسین (ع) نیز زمانی که کودکی خردسال بودند، به هنگامی که پیامبر بزرگوار (ص) به سجده می¬رفتند، بر دوش پیامبر(ص) می¬نشستند و بازی می¬کردند و پیامبر(ع) نمازشان را طولانی می¬کردند تا آنها بیشتر لذت ببرند.» (6).
به این سبب که کودکان و نوجوان بی مقدمه نمی توانند با مساجد ارتباط برقرار کنند لذا والدین و متولیان تربیتی موظفند پلی را بین مسجد و فرزندان جامعه اسلامی برقرار کنند و مهم تر از جذب ایشان، نگه داشتن و تربیت دینی و جمعی نمودن فرزندان است.
مساجدی که در عصر ما وجود دارند، دارای اشخاص و متولیان متفاوتی است، از جمله می توان به هیات امناء، خادم، مسئولین اجرایی و فرهنگی و ... اشاره کرد، اما به قطع و یقین می توان گفت اصلی ترین نقش را امام جماعت ایفا می کند و اصولا باید ایفا نماید. در بسیاری از مساجد مشاهده شده که فضای مطلوب و امکانات مادی زیادی موجود است ولی آثار تربیتی آنها چندان مطلوب نبوده است و در حالت مقابل، مساجدی با فضا و امکاناتی محدود، توانسته اند به ثمرات عظیم تربیتی برسند، لذا در این بین نقش اصلی را امام جماعت به عنوان مرکز ثقل ایفا می کند.
« خصوصیات اخلاقی امام جماعت، سخنرانی های ضعیف و دعوت نکردن از سخنواران ماهر، نبود ارتباط با مراکز روحانیت، مرکز رسیدگی به امور مساجد و سایر مسجد های اطراف، استفاده نکردن از تجربیات دیگران، بی توجهی به برنامه ریزی و سازماندهی امور مساجد، فقدان مدیریت کارآمد در مساجد، نبود نقد و نظارت بر عملکرد ائمه جماعات، منحصر بودن در تبلیغ سنتی و استفاده نکردن از ابزار روز، پاسخگو نبودن به گرایش های گوناگون و تامین نبودن ائمه جماعات از مهم ترین چالش های مهم در این عرصه است.» (5) .
نکته مهم دیگر در ارتباط با مساجد و نمازخانه ها ، که می تواند نقش بسیار مهمی در ایجاد و تقویت احساس مذهبی در کودکان و نوجوانان داشته باشد ، ویژگیهای شخصیتی کارگزاران اصلی آنها ، بخصوص پیشنمازها و خادمین مساجد است .خلق و خوی نیکوی امام مسجد و مهارت اجتماعی او در برقراری ارتباط با نمازگزاران بویژه نوباوگان و نوجوانان فوق العاده حساس است .
استقبال از حضور اتفاقی یا مستمر نوجوانان در مسجد ، توسط امام مسجد و با چهره ای گشاده و متبسم ، احساس زیبا و خوشایندی را در وجود نیازمند محبت کودکان و نوجوانان ، ایجاد می کند. باید مراقب بود که خدای ناکرده با تندخویی و عتاب و خطاب ، زمینه آزردگی روان حساس ، ترد و شکننده نوجوانان را به هنگام حضور در مسجد ، به هر دلیلی که باشد فراهم ننمایم ! بعضاً مشاهده شده است که به هنگام اقامه نماز و یا سخنرانی خطیب ، بعضی از کارگزاران مسجد ، مانند خادم مسجد ، با تندخویی و عصبانیت کودک یا کودکانی را که همراه پدر یا برادر بزرگتر خود به مسجد آمده اند، چون شیطنت می کنند ، آزرده می سازند یا از محوطه مسجد بیرون می کنند . متأسفانه این قبیل عکس العملهای ناسنجیده، خود می تواند آفتی باشد برای رشد و پرورش احساسات مذهبی کودکان. »
مسلماً از اولیای کودکان انتظار می رود که وقتی با کودکان خردسال خود به مسجد می روند حتی الامکان سعی نمایند به هنگام اقامه نماز یا ایراد سخنرانی ، مراقب رفتار فرزندان خود باشند. اما باید توجه داشت که هرگونه تندخویی ، اعمال خشونت و کنترل شدید می تواند احساسات لطیف کودکان را خدشه دار نماید . همان¬گونه که پیشتر اشاره شد امام حسن(ع) و امام حسین (ع) نیز زمانی که کودکی خردسال بودند، به هنگامی که پیامبر بزرگوار (ص) به سجده می¬رفتند، بر دوش پیامبر(ص) می¬نشستند و بازی می¬کردند و پیامبر(ع) نمازشان را طولانی می¬کردند تا آنها بیشتر لذت ببرند.» (6).