آثار ابی از طاغوت تا کنون

[ADMIN]

پدیده‌ها و بازیگران گوناگون به صرف مخالفت با موضع حکومت به عنوان «اصحاب وضع موعود» و «معترض» شناخته می‌شوند. «مبارزه» چیزی نیست جز کشف نظر حاکمیت و مخالفت با آن (فرقی نمی‌کند، هر چه می‌خواهد باشد ولو آنکه منطبق بر نظر مردم باشد، در این صورت مردم، نفهم و جهان سومی و فاقد شعور هستند).
«حقیقت» آنقدرها مهم نیست که برای کشف آن مستقیم و بی‌واسطه با پدیده‌ها طرف شد. «حقیقت» آن چیزی است که در نقطه مقابل و در مخالت با موضعِ حاکمیت (وضع موجود) قرار دارد.
«وضع موعود» هم عبارت است از یک جابجایی ساده در قدرت و سپس «سرکوب دین» به بهانه مجازاتِ «دینِ دولتی». مبارزان این منظومه، از دشواری مبارزه به ضجه نمی‌افتند، اتفاقا «مبارزه» کالایی است لوکس و به «مبارز» خیلی خوش می‌گذرد و حتی فرصت می‌کند تا فخر بفروشد.
ابراهیم حامدی یکی از معدود موزیسین‌هایی است که در فهرست آثار ماندگار و محبوبش، ترانه‌های سیاسی، سهم عمده‌ای را مال خود کرده. هر کدام از این آثار اگرچه به تنهایی از درخشش برخوردار است اما با این وجود به عنوان یک متن، از کلافی سردرگم و محتوایی انسجام‌گریز، فراتر نمی‌رود.

[ADMIN]

در کارنامه #ابی از یک سو با «شکار» طرفیم که در عصر پهلوی، ممنوع‌الصدایی را به مدت دوسال برایش رقم زد و از سوی دیگر مواجه هستیم با آلبوم «وحدت» و اثری به نام «مولای سبز پوش» که چند ماه پس از پیروزی انقلاب در ستایش رهبر فقید انقلاب منتشر شد و ظاهرا یکی از ابیاتش اشاره‌ای دارد از سر شیفتگی به داستان «رویٔیت عکس امام در ماه». «پایان ۲۵۰۰ سال دیکتاتوری» هم عبارتی است که روی جلد آلبوم نقش بسته.
بسیار دشوار است که «شکار» و «مولای سبزپوش» در کنار ترانه‌های مهم و ماندگار سیاسی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ و ۸۰ چون «نون و پنیر و سبزی»، «خورشید خانوم»، «معلم بد»، «درخت» و نیز آثار متاخری چون «کوچه نسترن»، به عنوان امتدادی معنادار برای یکدیگر تصور شود.
با مرور این آثار در نهایت نمی‌توان فهمید که بالاخره ایده و فکر سیاسی ابراهیم حامدی چیست و چه پیشنهادی دارد؟! اصلا حایٔز اندیشه‌ای هست؟! کدام جریان‌های سیاسی و فکری را تقویت و کدام یک را طرد می‌کند و چرا؟! در میان همان اپوزیسیون خارج‌نشین کدام شخصیت سیاسی را ناجی ایران و سیاستمداری لایق می‌داند و چرا؟! تلقی ابراهیم حامدی از عدالت و موضع او درباره عدالتخواهی و نظم حاکم بر جهان چیست؟!

منبع
بچه های قلم

[ADMIN]

محمدحسین حیدری
اگر جوابی نمی‌یابیم شاید به این خاطر است که ابی همواره به نحوی به جای آنکه «انتخاب کند برای خواندن»، «انتخاب شده برای خواندن» و نه تنها در خلق ترانه بلکه حتی در انتخاب «ترانه‌ای از میان ترانه‌ها» هم «مولف» نبوده. همچنان که در آهنگ‌سازی هم هرگز به خلق و تالیف نرسیده. تضمینِ خلق یک شاهکار با صدای ابی غالبا معطل قهر و آشتی‌های بی‌پایانش بوده با #سیاوش_قمیشی، که آیا بیاید و چون «ستاره‌های سربی» و «شب‌نیلوفری» به صدای آقای صدا و ترانه‌های #ایرج_جنتی_عطایی، ابدیت ببخشد یا نه.
اگر اپوزیسیون گزینه مطلوب ابراهیم حامدی باشد، روشن است که سرنوشت ایده‌های سیاسی او چیزی جز شکست و سردرگمی نیست. هنر لس‌آنجلسی تقریبا مرده و کارکردهای اجتماعی‌اش را از دست داده؛ هم به عنوان سرگرمی و هم به مثابه ابزار خلق معنا. قلیل محصولات هنری لس‌آنجلس، دیگر به اندازه فعالیت‌های سیاسی اپوزیسیون هم برای مردم سرگرم‌کننده و هیجان انگیز نیست، البته منهای موارد استثنا. علت اصلی به صورت واضح، انقطاع از اندیشه سیاسی و مردم است و نیز ته‌کشیدن اندوخته فرهنگ ایرانی، به طور طبیعی پس از تحمل ۴۰ سال غربت.

[ADMIN]

در این سوی نزاع اما منظومه‌ای دیگر در حال تحکیم اقتدار معنوی و ارایٔه قرایٔت تازه از مفاهیمی چون «مبارزه»، «وضع موجود» و «وضع موعود» است. «خودآگاهِ محسن چاوشی» منظومه‌ای را نمایندگی می‌کند که برای تعیین مرزهای جدید در سرزمین معنا، بنا به فتوای حقیقت، هم کشورگشایی می‌کند و هم عندالزوم، اراضی‌ بی‌خاصیت را داوطلبانه واگذار می‌کند.

در این منظومه گفتمانی، معنای «وضع موجود» نه تنها هرگز در «حکومت» خلاصه نمی‌شود و تا سرحد «ساختار» تقلیل نمی‌یابد، بلکه حتی همه «حکومت» و «ساختار» را هم پوشش نمی‌دهد و مشمول خود نمی‌کند. همچنان که هر آنچه از دایره حکومت بیرون مانده (از اندیشه و فرهنگ و هنر گرفته تا خود جامعه مدنی) به صرف این بیرون ماندگی، خارج از وضع موجود تلقی نمی‌شوند و قسر در نمی‌روند. این بدین معنی است که نه تنها جزایری در محدوده حاکمیت می‌توانند خارج از وضع موجود تلقی شوند، بلکه قسمت عمده‌ای از هنر لس‌آنجلسی نیز به عنوان بخشی از «وضع موجود» به حساب می‌آید.

[جهت مشاهده لینک و ثبت نام کلیک کنید]

[ADMIN]

«همسر ابی» به مراتب بیشتر از خود «ابی» لایق بررسی و کنکاش است. «مهشید» لایق بررسی است و فرقی هم نمی‌کند که لیاقتش را ناشی از توانایی‌اش در بهره‌برداری از سرمایه اجتماعی ابی بدانیم یا نشأت گرفته از ناتوانی #ابی در حفاظت از اعتبار ۵۰ ساله و مدیریت اهل و عیال. مهم، سرمایه اجتماعی – هنری ابی و نزاعی است که با استفاده از آن کلید خورده، حالا تفاوتی نمی‌کند که مدیریتش در ید همسر ابی باشد، یا سرایدار ویلای او در اسپانیا. ضمن اینکه غرض بررسی جنبه‌های نمادینی است که طرفین، بستر بروز و تبلور آن هستند، نه فردیت آن‌ها. اما می‌توانیم و باید هم متاسف باشیم از این بابت که در این صحنه «ابی»، ناخواسته و لاجرم تاوان پس می‌دهد.

[ADMIN]

نزاع هیچکس و تتلو اگر شیوع فکر مبارزه برای تغییر وضع موجود را توضیح می‌داد، رویارویی «چاوشی – مهشید» در لایه‌هایی عمیق‌تر مساله‌ای سرنوشت ساز را تشریح می‌کند. در مصاف «مهشید – چاوشی»، صف‌بندی در اصل، حول اختلاف‌نظر درباره «چیستی وضع موجود»، «تعیین مرزهای وضع موجود»، «چیستی مبارزه» و «چگونگی اعتراض» شکل گرفته؛ ولو اینکه یک طرف قصه اصلا توی این باغ‌ها یا مال این حرف‌ها نباشد. کشمکش بر سر «بازتعریف» و پوست‌اندازیِ یک زنجیره از مفاهیمِ ملتهب است تا در نهایت به جای محتوای کهنه و گندیده، معنایی به دردبخور و بهتر برای «وضع موجود»، «معترض»، «اعتراض»، «وضع موعود» و نظایر آن پیدا و معرفی شود.

«ناخوآگاهِ مهشید» در این مصاف، مفاهیمی چون «مبارزه»، «وضع موجود» و «وضع موعود» را در معانی کهنه و شکست خورده‌اش نمایندگی می‌کند. او حافظ مرزها و حدودی است که از ناحیه امر سیاسی و جریان تحول، تاریخ مصرفش منقضی تلقی می‌شود.

[ADMIN]

در این منظومه گفتمانی، مرزهای «وضع موجود» خلاصه و منحصر می‌شود در محدوده «حکومت» و قلمرو «دینِ دولتی» و ابعاد وضع موجود دقیقا منطبق است بر مساحت حکومت. هر چیزی که «خارج از حاکمیت» باشد، «خارج از وضع موجود» تلقی می‌شود، بدون آنکه علت بیرون ماندنش موضوعیت داشته باشد.

[جهت مشاهده لینک و ثبت نام کلیک کنید]