۱۳۹۸-۸-۱۰، ۰۶:۴۹ عصر
مقدمه
سخن از اهمیت رسانه در جهانی که ذهنیت ها توسط رسانه ها ایجاد می شود چندان دشوار نیست. برای فهم این مهم اول از همه باید دانست که رسانه چیست. همان طور که از معنای کلمه پیداست رسانه وسیله ای ست برای رساندن، و قرار است چیزی را به مخاطب برساند. اولین سوالی که اهل رسانه باید پاسخ آن را بیابند این است که چه چیزی را قرار است به چه کسی برسانند. برای مایی که خود را انقلابی می نامیم آرمان هایی وجود دارند که روز و شب خود را با آنها می گذرانیم و دوست داریم خود و دیگران را به آن آرمان ها حرکت دهیم. حال سوال این است که کدام یک از این آرمان ها در اولویت هستند و کدام یک بیش از همه مورد نیاز مخاطب ماست. بعد از مشخص شدن پاسخ این سوال، خود به خود راه رساندن محمول به مخاطب مشخص خواهد شد.
ما در این سند از میان ابزارهای رسانه ای بسیج دانشجویی به طور خاص به «نشریات دانشجویی» پرداخته ایم. در ابتدای سند در بخش های «چرا نشریه؟» و «رویکرد نشریه» با توجه به تجربیات دانشگاه های مختلف، این که چه چیز را قرار است به چه کسی بگوییم را مورد توجه قرار داده ایم. و در ادامه در قسمت های «شورای نشریه»، «مسائل فنی» و «توزیع» چگونگی ارائه این محتوا را بررسی کرده ایم.
چراغ راه و روشنگر ما برای کار نشریات دانشجویی این سخن مقام معظم رهبری است که می فرمایند: «نشریات بسیج دانشجویی (باید) جزو پُرمایهترین و غنیترین نشریات باشد که هر دانشجویی یا هر استادی یا هر کسی بیرون از محیط دانشگاه آن را نگاه کرد، از آن استفاده کند؛ این جزو نیازهای شماست.»
چرا نشریه؟
این که چرا از میان تمام ابزارهای رسانه ای نشریه بزنیم سوالی است که در ابتدا در ذهن ایجاد می شود. ما پاسخهای مناسبی از دل تجربیات بسیجهای دانشجویی سراسر کشور به این سوال داده ایم. مطمئناً بسیجهای دانشجویی به عنوان یک تشکل دانشجویی موثر در فضای کشور از این مهم غافل نبودهاند. و حتی اگر در برخی مناطق، به هر علتی نتوانسته باشند گامی در این زمینه بردارند، از اهمیت و ضرورت یک نشریه مطلع هستند. در این بخش به منظور مروری سریع بر کاربردهای یک نشریه دانشجویی برای بسیج به صورت مجمل، اشاراتی داشته ایم.
چرا نشریه؟ / تریبون
0ارجاع
0دیدگاه
مواضع بسیج دانشجویی، در موارد مختلف باید به سمع و نظر اهالی دانشگاه برسد. برای اعلام موضع بیانیه، به تنهایی، از جذابیت کمی برخوردار است. و همه مواضع را نیز نمی توان از طریق بیانیه اعلام کرد. برد و سایت هم مخاطب محدودی را به خود می کشانند. اما نشریه، قالب های زیادی را در اختیار ما قرار می دهد (از طنز گرفته تا عکس و کاریکاتور و مصاحبه و غیره). و از طرفِ دیگر، امکان استفاده از تکنیک های گرافیکی را فراهم می کند؛ طیف وسیعی از مخاطبان را نیز به خود جذب می کند. بنابراین، برایِ تبیینِ مواضع بسیج دانشجویی، نیاز مبرم به یک نشریه وجود دارد. این نکته را هم نباید از یاد برد که نشریه می تواند بهترین تریبون برای تبلیغ و اطلاع رسانیِ سایر فعالیتهای مجموعه باشد و تا حد زیادی نیاز مجموعه به پوستر و تراکت و بسیاری از فعالیت های رسانه ای را از بین ببرد. از این رو همه واحدهای بسیج، باید برای آن برنامه داشته باشند و همه فعالین مجموعه متوجه این نکته باشند که تیم نشریه، تریبونی برای آنها فراهم کرده است تا با دانشجویان ارتباط داشته باشند و حرفهای خود را به گوش آنها برسانند (دانشگاه شریف).
چرا نشریه؟ / تربیت نیرو
1ارجاع
0دیدگاه
شاید کمتر فعالیتی در مجموعه ی بسیج به اندازه ی نشریه، تربیتِ نیروی خوب و کارآمد را به همراه داشته باشد؛ فقط نویسندگان نشریه، دستِ کم پنج-شش نفر مُبلغِ فصیح برای انقلاب اسلامی خواهند شد. تجربه نشان داده چنین نیروهایی بیشترین حجمِ فعالیت های اجرایی را نیز در کارنامه ی خود خواهند داشت.
اما این نیروها چطور تربیت می شوند؟ دانشجو اگر قلم بزند دیگر مصرف کننده ی صرف نیست و تولید محتوا نیز خواهد داشت. این تولید محتوا سبب پرورش فکر و ایده او خواهد شد (دانشگاه سیستان و بلوچستان). گام اول قلم زنی این است که ترسی از نوشتن نداشته باشد. دانشجو اگر تحلیل خود را بنویسد، ولو اینکه اشتباه باشد، بعد از چند وقت رشد پیدا می کند و تبدیل به نشریه نویس حرفهای خواهد شد. در این صورت است که نشریه بستری خواهد شد برای تربیت نیروی تراز انقلاب اسلامی که در نشریات و روزنامهها و غیره به خدمت رسانی نظام اسلامی خواهد پرداخت (دانشگاه تهران).
چرا نشریه؟ / مخاطب فراگیر با کمترین هزینه
0ارجاع
0دیدگاه
برای انجام هر کاری، روش های متعددی وجود دارد و عقل سلیم همواره به دنبالِ یافتن روش بهینه است؛ روشی با هزینه ی کم و فواید بالا. هر ترم، حدوداً شامل 16 هفته آموزشی است؛ معمولاً 10 هفته از این زمان، قابل استفاده برای تشکلهاست. اگر در یک ترم، 10 برنامه صحنی و آمفی تئاتری برگزار شود که مخاطب هر کدام حدود 400 نفر باشد (این رقم برای این نوع برنامه ها یک رقم افسانه ای ست)؛ در طول یک ترم، حدود 4000 نفر مخاطب داشته ایم. و اگر در همین مدت، 10 شماره هفته نامه با تیراژ 500 عدد منتشر و توزیع کنیم؛ حدود 5000 مخاطب را مشغول کرده ایم.
چرا نشریه؟ / جریانسازی
0ارجاع
0دیدگاه
همیشه بسیجهای دانشجویی بهعنوان دیده بان عرصه سیاست، فرهنگ و علم، چه در فضای دانشگاه و چه در سطح کشور، با مسائلی روبرو میشوند که از دید مسئولین یا مردم به دور مانده و یا همتی برای رفع آن مشاهده نمیشود. اینجاست که ما به عنوان پاسداران انقلاب، باید اقدام کنیم و این اقدام غالباً نیازمند جریان سازی در سطح جامعه و دانشگاه است.
از آن جا که بسیج دانشجویی ابزارهای مختلفی برای ایجاد جریان در سطح دانشگاه دارد، باید همه این ابزار ها را به کار گیرد تا هر کدام، یک قسمت از پازل مورد نظر را پیش برند. برنامه های صحنی، آمفی تئاتری و بیانیه و غیره از جمله ی این ابزارها هستند. نشریه به عنوان پشتوانه تئوریک و فکری مجموعه، دانشجویان را در همراهی با این جریان مصمم تر خواهد کرد. این به آن معنا نیست که اتاق فکر مجموعه نشریه است بلکه نشریه خروجی اتاق فکر را به خوبی انتقال می دهد. یکی از راه های ایجاد جریان در سطح دانشگاه آن است که روی یک خبر به صورت ویژه کار کنیم و آن را به خاطر اهمیتش در ذهن مخاطب بزرگ جلوه دهیم.
اساساً جریانسازی بدون بهره بردن از تمام توان رسانهای ممکن نیست و یا به نتیجه ضعیفی خواهد انجامید.
چرا نشریه؟ / فرهنگ سازی
1ارجاع
0دیدگاه
نشریه باید از ظرفیت خود در تغییر فرهنگها و هنجارهای نامناسب شکل گرفته در جامعه و ترویج فرهنگ صحیح ایرانی اسلامی حداکثر استفاده را ببرد. مثلاً برای ایجاد فضای امید و شکستن فضای شکل گرفته در دانشگاهها در جهت تمایل به خروج از کشور و نا امیدی از فضای داخل، باید با افراد موفق مصاحبه کرد؛ مثلاً افرادی که بعد از تحصیلات در فضای کشور کارهای بزرگی انجام داده اند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).
ترویج فرهنگ «ما میتوانیم»، تبیین «سبک زندگی اسلامی»، هشدار در مورد هنجارهای نادرست فرهنگی و نتایج شان همچون مسئله «فرزند کمتر، زندگی بهتر!» و...، همه و همه کارهایی است که می تواند در دستور کار نشریه قرار گیرد.
چرا نشریه؟ / ارتباط با اساتید
0ارجاع
0دیدگاه
از نشریه میتوان در راستای ارتباط بهتر با اساتید بهره برد. مثلاً وقتی با اساتید مصاحبه ای صورت میگیرد، آنها با بسیج دانشجویی و نشریه ارتباط خیلی خوبی برقرار می کنند و بعد از آن کارهای بسیج دانشجویی و نشریه را دنبال می کنند (دانشگاه تهران).
ارتباط با اساتید از این جهت دارای اهمیت است که اولاً این تاثیر را خواهد داشت که آنها جذب مجموعه بسیج دانشجویی و نهادهای انقلابی خواهند شد و ثانیاً با رفتار مناسب ما نگاهشان نسبت به انقلاب اسلامی خوش بینانه تر خواهد شد. و در ادامه می توان از تجربیات و توانایی های شان در نیل به آرمان ها استفاده کرد.
چرا نشریه؟ / مناظره نشریات
1ارجاع
0دیدگاه
نشریه می تواند محفلی برای کرسی های آزاد اندیشی باشد و بستری باشد که مناظرات فکری در آن طرح شود و مخاطبان از دل این مناظرات حقیقت را بیابند (برای اطلاعات بیشتر از نحوه این مناظرات رجوع شود به سند قالب های کرسی).
گاهی بین نشریات مختلف دانشگاه عملاً این مناظرات مکتوب شکل می گیرد و این بحث ها به علت طرح برخی موضوعات از جانب طرفین شکل می گیرد (دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشگاه صنعتی اصفهان).
گاهی نیز ممکن است این تضارب آرا به قالب های بیرون از نشریه مانند برگزاری برنامه های صحنی و غیره منجر شود (دانشگاه سیستان و بلوچستان).
خالی از لطف نیست اگر بگوییم وجود گروهی با اندیشه مخالف در دانشگاه نه تنها بد نیست بلکه امری کاملا مفید و رشد دهنده است. از دل این مناظرات است که نیروهای آزموده برای انقلاب پرورش می یابند (دانشگاه تهران).
مناظره نشریات بستری است که در آن ما می توانیم با تبیین درست مواضع، حقانیت آن را ثابت نموده و بتوانیم فضای دانشگاه را در دست بگیریم. لازمه این امر آن است که ما همیشه دیگر نشریات را رصد کنیم و اگر لازم بود در جواب شان مطالب روشنگرانه بنویسیم. ضمنا این مطالعه باعث می شود ما از نظرات آنها و مقدار تاثیر نشریات مجموعه مان بر طیف مقابل و دیگر طیف ها مطلع شویم.
چرا نشریه؟ / به دست گرفتن فضا (در مقابل طیف مخالف)
1ارجاع
0دیدگاه
آفت مناظره نشریات آن است که فضا از دست ما خارج شده و طوری شود که نتوانیم شبهات ایجاد شده را با پاسخ مناسب برطرف کنیم. برای حل این مشکل باید مطالعات وسیعی داشت و در صورت نیاز با اساتید بحث در خارج از محیط دانشگاه ارتباط برقرار کرد تا آنها ما را در حل و رفع شبهات یاری کنند. گاهی نیز بعضی موضوعات حاشیه ای و بی فایده مورد بحث قرار می گیرند که در متن زندگی و نیازهای اجتماع نیست و دانشجویان با آنها ارتباطی برقرار نمی کنند. در این مواقع نیز نباید توجه چندانی به نشریات مخالف ابراز کرد و برای آنها وزنی قائل شد. در مجموع این موضوع باید متناسب با وضعیت و فضای رسانهای در نظر گرفته شود و رویه مناسب را در برخورد با نشریات طیف مخالف در پیش گرفت (دانشگاه سیستان و بلوچستان). همیشه بسیج دانشجویی باید با حضور پر رنگ و اندیشمندانه خود فضای دانشگاه را به سمت گفتمان انقلاب اسلامی حرکت دهد.
رویکرد نشریه
منظور از رویکرد خط مشی و راهبرد نشریه است. ما این موضوع را در سه بخش کلی «رویکردهای کلان»، «قالب ها» و «مخاطب» ارائه میکنیم. در بخش یک به بیان سرفصلهای کلی که در نشریه باید در نظر داشته باشیم و در واقع نوک پیکان مطالب ما به سوی آنها باشد، پرداخته میشود و در قسمت دوم، در مورد قالب هایی که می توانیم رویکردهای کلان مان را بیان کنیم می پردازیم و در ادامه در بخش مخاطب، رویکرد نشریه که چه مخاطبی را برای خود انتخاب می کند توضیحاتی خواهیم داد.
رویکرد نشریه / رویکرد کلان
2ارجاع
0دیدگاه
این دسته از رویکردها در محتوای تمامی مطالب و شماره ها مورد توجه هستند. می توان گفت هدف اصلی نشریه پرداختن به این رویکردهاست.
تبیین گفتمان انقلاب اسلامی
وقتی صحبت از گفتمان انقلاب اسلامی می کنیم منظورمان تا حدود بسیار زیادی مشخص است و مولفه هایی مانند عدالت، آزادی و استقلال، مبارزه با ظلم و استکبار، توجه به محرومین، تکلیف گرایی و غیره در این دسته جای میگیرند. از آنجا که مولفه های گفتمان انقلاب اسلامی بر فطرت افراد استوارند، لذا وقتی با توضیح منطقی و خوب به بیان این مولفه ها می پردازیم مخاطب به راحتی به سمت آن کشیده می شود. البته باید دقت داشت که این بیان خوب حاصل نمیشود مگر با فهم عمیق و حرفی برآمده از دل؛ نه بیانِ صرفا تئوریک. که در این صورت اثر کار در بهترین حالت از ذهن مخاطب فراتر نخواهد رفت و در عمل، جاری و ساری نخواهد گشت. این مباحث الزاما برای یک نشریه تحلیلی سیاسی و فرهنگی نیست. حتی در یک نشریه علمی و تخصصی هم میتوان به نوعی این موضوعات را مطرح نمود. به عنوان مثال در نشریه علمی می توان قسمتی را قرار داد که سخنان بزرگان انقلاب (امام، آقا، شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید چمران، شهدای عرصه علم و غیره) در آن باشد تا افراد با نوع نگاه این بزرگان به مسیر توسعه و پیشرفت آشنا شوند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).
مطالبه گری
نشریه به عنوان تریبون بسیج دانشجویی باید چشم بیدار انقلاب اسلامی باشد و عملکرد مسئولین را زیر ذره بین خود قرار دهد. هر جا کم کاری در نیل به آرمان های بلند آن مشاهده کرد، از مسئولان امر عمل به وظایفشان را مطالبه کند. و این روح مطالبه گری را در جریان دانشجویی بدمد. ما همچون صاحبان خانه انقلاب باید نسبت به مشکلات دغدغه بیشتری داشته باشیم. همانطور که مقام معظم رهبری در بیانات خود فرمودهاند: «بسیج یعنی آن عنصر دلسوزی که کشور را متعلق به خود و آینده را وابستهی به تلاش خود میداند؛ نگران است، چون صاحب خانه است.» در بیان مطالبات نیز نباید دچار صنفی زدگی یا سیاست زدگی یا محدود شدن به یک موضوع خاص شویم. و تمام دغدغه های خود، مردم و مقام معظم رهبری را با ترتیب اولویت بیان کنیم.
خبررسانی
نشریه می تواند منبعِ خبرِ دانشجوهایی که زیاد خبرها را دنبال نمی کنند، باشد. طبیعی است که دیگران هم اگر خبررسانی نشریه را به موقع و کارا تشخیص دهند، ترجیحش خواهند داد به خیلی از بنگاه های خبررسانیِ دیگر، به خصوص در حوزه ی مسائلِ دانشگاه که بنگاه خبری رسمی دیگری وجود ندارد. در نشریاتی هم که جنبه خبررسانی ندارند می توان از این راه مخاطبان را به نشریه جذب کرد. می توان خبرها را طوری انتخاب کرد که در راستای هدف کلی نشریه باشند. صرفاً خبر است و تحلیلی بر آن نوشته نمی شود. این مطلب می تواند از باقی مطالب موثر تر باشد و جذب کند، زیرا مختصر بوده و راحت خوانده می شود. باید گشت و یک خبر مهم را پیدا کرد. خبر مطلوب را گفت و اثر روانی را بر مخاطب گذاشت. در این حالت بار حقوقی بر دوش مسئولان نشریه نیست، چرا که فقط نقل خبر شده و موضعی از جانب بسیج دانشجویی اعلام نشده است (دانشگاه تهران).
معرفی و تبیین ابعاد حرفه ای و خصوصیِ زندگیِ شخصیت های کلیدی گفتمانِ اسلامِ ناب
در مورد شخصیت های انقلابی همچون مقام معظم رهبری، امام خمینی و دیگر شخصیت هایی که در روند شکل گیری انقلاب موثر بوده اند همچون شهید نواب صفوی می توان به صورت ویژه کار کرد. حتی می توان در حد بضاعت نشریه برای آنها ویژه نامه کار کرد (دانشگاه تهران). چرا که برای پیمودنِ مسیرِ پر پیچ و خمِ پیشرفت و استقرار تمدنِ اسلامی، محکوم به استفاده ی حداکثری از تلاشهای انجام شده در این عرصه و پرهیز تام و تمام از تکرار اشتباهاتِ رخ داده در تاریخِ این نهضت هستیم و این مهم میسر نمیشود مگر با شناخت و (سپس) معرفیِ رهروانِ صدیقِ این مسیر.
روشنگری
احمد شاملو، اخوانِ ثالث، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، نیما، جلال آل احمد و صادق هدایت و دیگران را چقدر می شناسیم؟ تقریبا همه ی آنچه در مورد این شخصیتها در ذهنمان نهادینه شده – درست و غلط، راست و دروغ – محصولِ تاریخنگاریِ جریان روشنفکری است؛ و طبیعتا در این تاریخنگاری، خیلی از حقایق پنهان مانده یا کمتر بیان شده، یا خیلی اتفاقات به دروغ نقل شده، اغراق شده، خیلیها به ناحق تخریب و عدهای دیگر به ناحق تطهیر شدهاند. خلاصه آنکه تقریبا تمام تاریخِ ادبیاتی که به گوش دانشجوهای طرفِ حساب ما رسیده، آغشته به تصرف، تلخیص و گاهی تحریفاتِ جریان روشنفکریست. فرو ریختنِ هیمنه ی پوشالیِ بسیاری از به اصطلاح قهرمانهای به اصطلاح روشنفکر و معرفی قهرمانانِ بایکوت شده، قدمِ بلندی است در راستای پالودنِ اذهان عمومیِ دانشگاه. این البته به حوزه ی شعر و ادب ختم نمیشود و در تمام حوزهها، حقایق بیاننشده یا کتمانشده ی بسیاری وجود دارد که باید آواربرداری شوند.
رویکرد نشریه / قالب ها
1ارجاع
0دیدگاه
نشریات دانشجویی برای بیان رویکردهای کلان خود باید قالبی انتخاب کنند. این قالب ها گاهی بیان صریح، انقلابی و آرمان خواهانه دارند گاهی نیز هدف از انتخاب یک قالب جذب حداکثری است. قالب های علمی و صنفی بیشتر با هدف دوم انتخاب می شوند. البته نشریات سیاسی، فرهنگی و تریبون بسیج نیز حتماً باید رویکرد جذب حداکثری را در دستور کار خود قرار دهند؛ پر واضح است که نباید به نام جذب خواسته های به حق را نادیده گرفت. این ها همه بسته به فضا و تشخیص خود اعضای بسیج از نیاز دانشگاه صورت می گیرد
تریبون بسیج
نشریه اصلی که معمولاً سیاسی-فرهنگی- صنفی است، ارگان رسمی و تریبون بسیج بوده و به این معناست که مواضع رسمی بسیج را اعلام می دارد (تجربه همگانی). اینکه یک نشریه، به عنوانِ ارگانِ رسمیِ مجموعه معرفی شود، مزایا و معایب خاص خودش را دارد؛ از جمله این که اولا وجود چنین نشریهای (بهویژه اگر از جایگاه خوب و مخاطبانِ پرشماری برخوردار باشد)، همانطور که پیشتر اشاره شد، بهترین ابزار برای اعلامِ مواضع است؛ ثانیا این نشریه ی وزین، اعتبار مجموعه ی بسیج را در بین اهالی دانشگاه ارتقا می دهد و ثالثا، کسی نمیپرسد هزینه ی چاپ نشریه را از کجا آوردهاید؟ لذا اجباری برای فروش نشریه نیست. اما معایب آن این است که تقریبا همه آنچه که در نشریه منعکس میشود، عینا به عنوانِ موضعِ بسیج دانشجویی تلقی میشود و این، ما را در انتخاب مطلب، بسیار محتاطتر میکند. همچنین، با توجه به جایگاهِ مجموعه ی بسیج، نمیتوان و نباید خیلی حرفها را از تریبونِ مجموعه بیان کرد؛ نباید و نمیتوان با بعضی از جریاناتِ موجود در دانشگاه، از جایگاهِ بسیج به تقابل پرداخت و ... .
علمی
نگاهی که ما به عنوان بسیجی به کار علمی داریم متفاوت با انجمن علمی است. ما فقط دنبال برگزاری یک سری کلاس نیستیم بلکه حل مشکلات آموزشی و صنعتی مدنظرمان است و در انجام این مهم، نشریه علمی راهکاری مقدماتی و بسیار موثر است (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). نقد مهمی که به انجمن های علمی وارد است این است که دچار روز مرگی شده اند و کاری در جهت مطالبه گری در حوزه های آموزشی و پژوهشی انجام نمی دهند؛ انگار نه انگار که پدیده شوم جزوه محوری در حوزه آموزش و ارزیابی، یا فاجعه مقاله محوری در حوزه پژوهش مثلِ موریانه در حالِ خوردن و پوساندنِ ساختمانِ علمی کشورند. انگار نه انگار که عده اساتید کم خاصیت تر از یک ضبطِ صوت (حتی در علوم مهندسی و پایه) به شدت در حال افزایش است و انگار نه انگار که چنین اساتیدی، در بهترین حالت، امثالِ خودشان را تربیت می کنند و این آسیاب تا بی نهایت خواهد گشت. به غیر دغدغه های بالا که لزوم کار علمی را توسط بسیج دانشجویی بیان می کنند گاهی نیاز است یک سری حرف های معمولی بیان کنیم و از حرف های تند سیاسی که احتمال برخوردهایی را به دنبال داشت پرهیز کنیم. لذا در کنار فعالیتهای سیاسی و غیره باید یک نشریه علمی- فرهنگی که مشکلات صنعت، دانشگاه را مطرح می کند داشته باشیم. این نشریه، بستری برای همراهی بچه ها با بسیج و حتی کارهای دیگری غیر از کار نشریاتی می باشد (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). در دانشگاههای بزرگ که دانشکدههای گوناگون فنی مهندسی، علوم انسانی و... در کنار هم جای گرفتهاند، چاپ نشریه علمی توسط بسیج مرکزی با توجه به تعدد دانشکده ها و طیف گسترده زمینهها بسیار سخت است، اما دانشکده ها می توانند این کار را در فضای داخلی خودشان انجام دهند (دانشگاه تهران).
سیاسی
دانشجو باید فهم سیاسی داشته باشد و در مسائل کلان توانایی تشخیص حق از ناحق را داشته باشد. بنابراین طبق این اصل نشریات اصلی و محوری بسیج دانشجویی در این حوزه عمل می کنند (تجربه همگانی). تبیین صحیح فضای سیاسی کشور برای دانشجویان، اطلاع رسانی از وقایع و رخدادهای سیاسی در سطح کشور و جهان و دیگر موضوعات همه از وظایف بسیج دانشجویی برای افزایش سطح تحلیل سیاسی دانشجویان است. البته در اینجا باید از سیاست زدگی و فعالیتهای حزبی و جناحی دوری کرد، چرا که تنها به تشنج در محیط دانشگاه و دلزده نمودن مخاطبین از سیاست میانجامد و در بدترین حالت با جناحی شدن و چند قطبی شدن فضای کلی دانشگاه، دانشگاه را تبدیل به خانه احزاب سیاسی مینماید.
فرهنگی-هنری
اصلاح مسائل فرهنگی و ایجاد فرهنگ اسلامی از رسالت های بسیج دانشجویی است که باید در تمام فعالیت های مجموعه بسیج نمود داشته باشد، اما به طور خاص در حوزه فرهنگ می توان فعالیت نشریاتی مناسب داشت. در مساله فرهنگ اول از همه باید بدانیم که کار فرهنگی زمان بر است و در زمان کوتاه دانشجویی باید اولویت ها را در نظر گرفت و باقی مسائل را در اصلاح ساختارهای بیرون از دانشگاه جستجو کرد. نشریات باید در ابتدا در اولویت بندی مسائل فرهنگی کار کنند. به عنوان مثال در ایجاد فرهنگ های تبعیت از ولایت، خواندن نماز اول وقت در مسجد یا قرائت و تفقه در قرآن، عدالت خواهی، عفاف و حجاب و غیره؟ کدام یک مقدمه است و کدام یک در ادامه ایجاد خواهد شد؟ معمولاً وقتی سخن از فرهنگ و مسائل فرهنگی می رود ذهن دانشجوی مذهبی سراغ پرداختن به مسائل قرآنی و مذهبی می رود اما می توان در این دسته از نشریات به ابزارهای ایجاد فرهنگ از جمله سینما، تلویزیون و غیره پرداخت و از مسئولین نهادهای فرهنگ ساز مطالبه گری کرد. البته به طور خاص نیز در موضوعات قرآنی و مبنایی دین از جمله روح و نفس از نگاه قرآن، معاد، توحید و... کارهای زیادی میتوان انجام داد (دانشگاه قم). حتی ارائه یک نشریه مخصوص که پیگیر مسائل این چنینی باشد نیز رویکردی است که با توجه به ظرفیت های بسیج و ایضا دانشگاه قابل پیگیری است. خالی از لطف نیست تا بیانات رهبر معظم انقلاب را در باب کار فرهنگی نشریاتی مروری کوتاه نمائیم: «با عبارات خوب، با موضوع گزینیِ دینیِ خوب، میتوانید به هدف خود برسید. از کارهای تکراری، از نقشهای تکراری، از شعارهای تکراریِ دینی که هیچ مفهوم و معنایی هم برای مخاطبش ندارد، پرهیز کنید. شما میتوانید چیزهای خوبی به مردم و به جوانان بدهید. به نظر من، یکی از کارهایی که همهی شما برادران و خواهران، خوب و بجا میتوانید دنبال کنید - و شاید وظیفه است که در مطبوعات خودتان دنبال کنید - این است که جوانان را با نماز مأنوس کنید. هرطور میتوانید؛ هر کس هرگونه بلد است؛ سعیتان این باشد. نماز چیز خیلی خوبی است. هرکس میانهاش با نماز خوب باشد، بلاشک صلاح و تداوم صلاحش تضمین شده است. خوب بودن میانه با نماز این است که نماز برایش دلنشین باشد؛ و این نمیشود مگر با توجه به مفاهیم نماز و فهمیدن نماز. یکی از کارهای مهم شما باید این باشد که نماز را برای مخاطبان خودتان معنا کنید. فقط هم نمیگویم که ترجمهی نماز را از اوّل تا آخر در یک شماره بنویسید؛ نه. نکتهای را از نماز بگیرید و روی آن کار کنید»
سینمایی
واضح است که آنچه این روزها به نام سینمای ایران شناخته می شود، تا سینمای مطلوب انقلاب اسلامی فاصله زیادی دارد. و برای رفع این فاصله راه طولانی ای موجود است. بنابراین نقد آثارِ نمایشیِ روز (اعم از فیلم داستانی، مستند، نمایش تئاتر و ...) ضروری است؛ نکته بسیار مهم اینجاست که نقد – اگرچه حرفهای اما - باید از دریچه ی گفتمان انقلاب اسلامی باشد تا بتوان در خلالِ بیانِ نقاط قوت و ضعفِ آثار، مولفههای سینمای انقلاب اسلامی را به مخاطب ارائه کرد وگرنه نقد صرفا تکنیکی و یا نقد محتواییِ مبتنی بر اندیشههای سکولار و حتی لائیک را در بسیاری از نشریات و مطبوعات می توان یافت.
صنفی
مطالبه ی خواسته های به حقِ دانشجویان در امور رفاهی و غیره را چه کسی باید پرچم داری کند؟ قطعا روند کنونی مطلوب نیست؛ در واقع، سال هاست که شوراهای صنفی، عنوان «نماینده دانشجویان» را یدک می کشند اما در اکثریتِ قریب به اتفاقِ موارد، به آفاتی دچار شده اند و به همین دلیل در احقاق حقوقِ دانشجویان ناموفق بوده اند و در بسیاری اوقات به جای بیان مطالباتِ دانشجویان در دانشگاه خود را به تریبون برخی گروه های سیاسی تبدیل کرده اند. بنابراین ورود بسیج دانشجویی به حوزه مسائلِ صنفی، دستِ کم با سه هدفِ پیگیریِ قاطعانه و در عین حال منطقیِ مطالباتِ صنفی، یادآوری و پیگیریِ مطالباتِ فراموش شده صنفی و نهادینه کردنِ روحِ مطالبه گریِ منطقی در تمامِ امور و در بین عمومِ دانشجویان، حائز اهمیت است. نشریه هر دانشگاه باید شامل دغدغههای دانشجویان همان دانشگاه باشد. در غیر این صورت تحریریه نشریه برای خودش مینویسد و لاجرم خودش نیز باید آن را بخواند. از این رو باید به بیان دغدغههای دانشجویان و مسائل صنفی پرداخت که در همراه کردن دانشجویان با نشریه بسیار مؤثر است (دانشگاه تهران). البته نباید فراموش کرد که در حوزه مسائل صنفی اولویت این است که با تعامل با مسئولین مشکلات حل شوند و در غیر این صورت در نشریه مطرح شوند (دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی).
اندیشه ای
نشریات اندیشه ای و مبنایی معمولاً زمان بیشتری را برای آماده سازی مطالبشان نیاز دارند (دانشگاه تهران، علم و صنعت) و در آن به مسائلی مانند اخلاق، جامعه شناسی و روانشناسی اسلامی، و مبانی فکری دینی مانند مباحث طرح شده در طرح ولایت و غیره پرداخته می شود (دانشگاه علم و صنعت). موضوعاتی همچون فقه سیاسی، اقتصاد اسلامی و تحزّب و ... مسائلی هستند می توانند در این نشریات بیان شوند. اشتراک این عنوان با مباحث فرهنگی، به خصوص مباحث فرهنگی مبنایی، بسیار زیاد است. در بسیاری از دانشگاه ها نشریات اندیشه ای زیر نظر معاونت های فرهنگی بسیج دانشجویی کار می کنند.
رویکرد نشریه / مخاطب
0ارجاع
0دیدگاه
مخاطبان در محیط دانشگاه به چند دسته کلی عموم دانشجویان، طیف خاکستری، حزب اللهی، مخالف، اساتید و کارمندان تقسیم می شوند. این دسته بندی را می توان در موضوعات تخصصی و کارهای اندیشه ای، کوچک کرد و مخاطب را افراد خاصی قرار داد. این دسته بندی از این جهت مهم است که تحریریه بدانند برای چه کسانی مطلب می نویسند و بدانند ذائقه آنها چیست و با توجه به نیازهای آنها بنویسند. بعد از مشخص شدن مخاطب نویسندگان رویکرد خود را با توجه به شناختی که از مخاطب دارند انتخاب می کنند
سخن از اهمیت رسانه در جهانی که ذهنیت ها توسط رسانه ها ایجاد می شود چندان دشوار نیست. برای فهم این مهم اول از همه باید دانست که رسانه چیست. همان طور که از معنای کلمه پیداست رسانه وسیله ای ست برای رساندن، و قرار است چیزی را به مخاطب برساند. اولین سوالی که اهل رسانه باید پاسخ آن را بیابند این است که چه چیزی را قرار است به چه کسی برسانند. برای مایی که خود را انقلابی می نامیم آرمان هایی وجود دارند که روز و شب خود را با آنها می گذرانیم و دوست داریم خود و دیگران را به آن آرمان ها حرکت دهیم. حال سوال این است که کدام یک از این آرمان ها در اولویت هستند و کدام یک بیش از همه مورد نیاز مخاطب ماست. بعد از مشخص شدن پاسخ این سوال، خود به خود راه رساندن محمول به مخاطب مشخص خواهد شد.
ما در این سند از میان ابزارهای رسانه ای بسیج دانشجویی به طور خاص به «نشریات دانشجویی» پرداخته ایم. در ابتدای سند در بخش های «چرا نشریه؟» و «رویکرد نشریه» با توجه به تجربیات دانشگاه های مختلف، این که چه چیز را قرار است به چه کسی بگوییم را مورد توجه قرار داده ایم. و در ادامه در قسمت های «شورای نشریه»، «مسائل فنی» و «توزیع» چگونگی ارائه این محتوا را بررسی کرده ایم.
چراغ راه و روشنگر ما برای کار نشریات دانشجویی این سخن مقام معظم رهبری است که می فرمایند: «نشریات بسیج دانشجویی (باید) جزو پُرمایهترین و غنیترین نشریات باشد که هر دانشجویی یا هر استادی یا هر کسی بیرون از محیط دانشگاه آن را نگاه کرد، از آن استفاده کند؛ این جزو نیازهای شماست.»
چرا نشریه؟
این که چرا از میان تمام ابزارهای رسانه ای نشریه بزنیم سوالی است که در ابتدا در ذهن ایجاد می شود. ما پاسخهای مناسبی از دل تجربیات بسیجهای دانشجویی سراسر کشور به این سوال داده ایم. مطمئناً بسیجهای دانشجویی به عنوان یک تشکل دانشجویی موثر در فضای کشور از این مهم غافل نبودهاند. و حتی اگر در برخی مناطق، به هر علتی نتوانسته باشند گامی در این زمینه بردارند، از اهمیت و ضرورت یک نشریه مطلع هستند. در این بخش به منظور مروری سریع بر کاربردهای یک نشریه دانشجویی برای بسیج به صورت مجمل، اشاراتی داشته ایم.
چرا نشریه؟ / تریبون
0ارجاع
0دیدگاه
مواضع بسیج دانشجویی، در موارد مختلف باید به سمع و نظر اهالی دانشگاه برسد. برای اعلام موضع بیانیه، به تنهایی، از جذابیت کمی برخوردار است. و همه مواضع را نیز نمی توان از طریق بیانیه اعلام کرد. برد و سایت هم مخاطب محدودی را به خود می کشانند. اما نشریه، قالب های زیادی را در اختیار ما قرار می دهد (از طنز گرفته تا عکس و کاریکاتور و مصاحبه و غیره). و از طرفِ دیگر، امکان استفاده از تکنیک های گرافیکی را فراهم می کند؛ طیف وسیعی از مخاطبان را نیز به خود جذب می کند. بنابراین، برایِ تبیینِ مواضع بسیج دانشجویی، نیاز مبرم به یک نشریه وجود دارد. این نکته را هم نباید از یاد برد که نشریه می تواند بهترین تریبون برای تبلیغ و اطلاع رسانیِ سایر فعالیتهای مجموعه باشد و تا حد زیادی نیاز مجموعه به پوستر و تراکت و بسیاری از فعالیت های رسانه ای را از بین ببرد. از این رو همه واحدهای بسیج، باید برای آن برنامه داشته باشند و همه فعالین مجموعه متوجه این نکته باشند که تیم نشریه، تریبونی برای آنها فراهم کرده است تا با دانشجویان ارتباط داشته باشند و حرفهای خود را به گوش آنها برسانند (دانشگاه شریف).
چرا نشریه؟ / تربیت نیرو
1ارجاع
0دیدگاه
شاید کمتر فعالیتی در مجموعه ی بسیج به اندازه ی نشریه، تربیتِ نیروی خوب و کارآمد را به همراه داشته باشد؛ فقط نویسندگان نشریه، دستِ کم پنج-شش نفر مُبلغِ فصیح برای انقلاب اسلامی خواهند شد. تجربه نشان داده چنین نیروهایی بیشترین حجمِ فعالیت های اجرایی را نیز در کارنامه ی خود خواهند داشت.
اما این نیروها چطور تربیت می شوند؟ دانشجو اگر قلم بزند دیگر مصرف کننده ی صرف نیست و تولید محتوا نیز خواهد داشت. این تولید محتوا سبب پرورش فکر و ایده او خواهد شد (دانشگاه سیستان و بلوچستان). گام اول قلم زنی این است که ترسی از نوشتن نداشته باشد. دانشجو اگر تحلیل خود را بنویسد، ولو اینکه اشتباه باشد، بعد از چند وقت رشد پیدا می کند و تبدیل به نشریه نویس حرفهای خواهد شد. در این صورت است که نشریه بستری خواهد شد برای تربیت نیروی تراز انقلاب اسلامی که در نشریات و روزنامهها و غیره به خدمت رسانی نظام اسلامی خواهد پرداخت (دانشگاه تهران).
چرا نشریه؟ / مخاطب فراگیر با کمترین هزینه
0ارجاع
0دیدگاه
برای انجام هر کاری، روش های متعددی وجود دارد و عقل سلیم همواره به دنبالِ یافتن روش بهینه است؛ روشی با هزینه ی کم و فواید بالا. هر ترم، حدوداً شامل 16 هفته آموزشی است؛ معمولاً 10 هفته از این زمان، قابل استفاده برای تشکلهاست. اگر در یک ترم، 10 برنامه صحنی و آمفی تئاتری برگزار شود که مخاطب هر کدام حدود 400 نفر باشد (این رقم برای این نوع برنامه ها یک رقم افسانه ای ست)؛ در طول یک ترم، حدود 4000 نفر مخاطب داشته ایم. و اگر در همین مدت، 10 شماره هفته نامه با تیراژ 500 عدد منتشر و توزیع کنیم؛ حدود 5000 مخاطب را مشغول کرده ایم.
چرا نشریه؟ / جریانسازی
0ارجاع
0دیدگاه
همیشه بسیجهای دانشجویی بهعنوان دیده بان عرصه سیاست، فرهنگ و علم، چه در فضای دانشگاه و چه در سطح کشور، با مسائلی روبرو میشوند که از دید مسئولین یا مردم به دور مانده و یا همتی برای رفع آن مشاهده نمیشود. اینجاست که ما به عنوان پاسداران انقلاب، باید اقدام کنیم و این اقدام غالباً نیازمند جریان سازی در سطح جامعه و دانشگاه است.
از آن جا که بسیج دانشجویی ابزارهای مختلفی برای ایجاد جریان در سطح دانشگاه دارد، باید همه این ابزار ها را به کار گیرد تا هر کدام، یک قسمت از پازل مورد نظر را پیش برند. برنامه های صحنی، آمفی تئاتری و بیانیه و غیره از جمله ی این ابزارها هستند. نشریه به عنوان پشتوانه تئوریک و فکری مجموعه، دانشجویان را در همراهی با این جریان مصمم تر خواهد کرد. این به آن معنا نیست که اتاق فکر مجموعه نشریه است بلکه نشریه خروجی اتاق فکر را به خوبی انتقال می دهد. یکی از راه های ایجاد جریان در سطح دانشگاه آن است که روی یک خبر به صورت ویژه کار کنیم و آن را به خاطر اهمیتش در ذهن مخاطب بزرگ جلوه دهیم.
اساساً جریانسازی بدون بهره بردن از تمام توان رسانهای ممکن نیست و یا به نتیجه ضعیفی خواهد انجامید.
چرا نشریه؟ / فرهنگ سازی
1ارجاع
0دیدگاه
نشریه باید از ظرفیت خود در تغییر فرهنگها و هنجارهای نامناسب شکل گرفته در جامعه و ترویج فرهنگ صحیح ایرانی اسلامی حداکثر استفاده را ببرد. مثلاً برای ایجاد فضای امید و شکستن فضای شکل گرفته در دانشگاهها در جهت تمایل به خروج از کشور و نا امیدی از فضای داخل، باید با افراد موفق مصاحبه کرد؛ مثلاً افرادی که بعد از تحصیلات در فضای کشور کارهای بزرگی انجام داده اند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).
ترویج فرهنگ «ما میتوانیم»، تبیین «سبک زندگی اسلامی»، هشدار در مورد هنجارهای نادرست فرهنگی و نتایج شان همچون مسئله «فرزند کمتر، زندگی بهتر!» و...، همه و همه کارهایی است که می تواند در دستور کار نشریه قرار گیرد.
چرا نشریه؟ / ارتباط با اساتید
0ارجاع
0دیدگاه
از نشریه میتوان در راستای ارتباط بهتر با اساتید بهره برد. مثلاً وقتی با اساتید مصاحبه ای صورت میگیرد، آنها با بسیج دانشجویی و نشریه ارتباط خیلی خوبی برقرار می کنند و بعد از آن کارهای بسیج دانشجویی و نشریه را دنبال می کنند (دانشگاه تهران).
ارتباط با اساتید از این جهت دارای اهمیت است که اولاً این تاثیر را خواهد داشت که آنها جذب مجموعه بسیج دانشجویی و نهادهای انقلابی خواهند شد و ثانیاً با رفتار مناسب ما نگاهشان نسبت به انقلاب اسلامی خوش بینانه تر خواهد شد. و در ادامه می توان از تجربیات و توانایی های شان در نیل به آرمان ها استفاده کرد.
چرا نشریه؟ / مناظره نشریات
1ارجاع
0دیدگاه
نشریه می تواند محفلی برای کرسی های آزاد اندیشی باشد و بستری باشد که مناظرات فکری در آن طرح شود و مخاطبان از دل این مناظرات حقیقت را بیابند (برای اطلاعات بیشتر از نحوه این مناظرات رجوع شود به سند قالب های کرسی).
گاهی بین نشریات مختلف دانشگاه عملاً این مناظرات مکتوب شکل می گیرد و این بحث ها به علت طرح برخی موضوعات از جانب طرفین شکل می گیرد (دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشگاه صنعتی اصفهان).
گاهی نیز ممکن است این تضارب آرا به قالب های بیرون از نشریه مانند برگزاری برنامه های صحنی و غیره منجر شود (دانشگاه سیستان و بلوچستان).
خالی از لطف نیست اگر بگوییم وجود گروهی با اندیشه مخالف در دانشگاه نه تنها بد نیست بلکه امری کاملا مفید و رشد دهنده است. از دل این مناظرات است که نیروهای آزموده برای انقلاب پرورش می یابند (دانشگاه تهران).
مناظره نشریات بستری است که در آن ما می توانیم با تبیین درست مواضع، حقانیت آن را ثابت نموده و بتوانیم فضای دانشگاه را در دست بگیریم. لازمه این امر آن است که ما همیشه دیگر نشریات را رصد کنیم و اگر لازم بود در جواب شان مطالب روشنگرانه بنویسیم. ضمنا این مطالعه باعث می شود ما از نظرات آنها و مقدار تاثیر نشریات مجموعه مان بر طیف مقابل و دیگر طیف ها مطلع شویم.
چرا نشریه؟ / به دست گرفتن فضا (در مقابل طیف مخالف)
1ارجاع
0دیدگاه
آفت مناظره نشریات آن است که فضا از دست ما خارج شده و طوری شود که نتوانیم شبهات ایجاد شده را با پاسخ مناسب برطرف کنیم. برای حل این مشکل باید مطالعات وسیعی داشت و در صورت نیاز با اساتید بحث در خارج از محیط دانشگاه ارتباط برقرار کرد تا آنها ما را در حل و رفع شبهات یاری کنند. گاهی نیز بعضی موضوعات حاشیه ای و بی فایده مورد بحث قرار می گیرند که در متن زندگی و نیازهای اجتماع نیست و دانشجویان با آنها ارتباطی برقرار نمی کنند. در این مواقع نیز نباید توجه چندانی به نشریات مخالف ابراز کرد و برای آنها وزنی قائل شد. در مجموع این موضوع باید متناسب با وضعیت و فضای رسانهای در نظر گرفته شود و رویه مناسب را در برخورد با نشریات طیف مخالف در پیش گرفت (دانشگاه سیستان و بلوچستان). همیشه بسیج دانشجویی باید با حضور پر رنگ و اندیشمندانه خود فضای دانشگاه را به سمت گفتمان انقلاب اسلامی حرکت دهد.
رویکرد نشریه
منظور از رویکرد خط مشی و راهبرد نشریه است. ما این موضوع را در سه بخش کلی «رویکردهای کلان»، «قالب ها» و «مخاطب» ارائه میکنیم. در بخش یک به بیان سرفصلهای کلی که در نشریه باید در نظر داشته باشیم و در واقع نوک پیکان مطالب ما به سوی آنها باشد، پرداخته میشود و در قسمت دوم، در مورد قالب هایی که می توانیم رویکردهای کلان مان را بیان کنیم می پردازیم و در ادامه در بخش مخاطب، رویکرد نشریه که چه مخاطبی را برای خود انتخاب می کند توضیحاتی خواهیم داد.
رویکرد نشریه / رویکرد کلان
2ارجاع
0دیدگاه
این دسته از رویکردها در محتوای تمامی مطالب و شماره ها مورد توجه هستند. می توان گفت هدف اصلی نشریه پرداختن به این رویکردهاست.
تبیین گفتمان انقلاب اسلامی
وقتی صحبت از گفتمان انقلاب اسلامی می کنیم منظورمان تا حدود بسیار زیادی مشخص است و مولفه هایی مانند عدالت، آزادی و استقلال، مبارزه با ظلم و استکبار، توجه به محرومین، تکلیف گرایی و غیره در این دسته جای میگیرند. از آنجا که مولفه های گفتمان انقلاب اسلامی بر فطرت افراد استوارند، لذا وقتی با توضیح منطقی و خوب به بیان این مولفه ها می پردازیم مخاطب به راحتی به سمت آن کشیده می شود. البته باید دقت داشت که این بیان خوب حاصل نمیشود مگر با فهم عمیق و حرفی برآمده از دل؛ نه بیانِ صرفا تئوریک. که در این صورت اثر کار در بهترین حالت از ذهن مخاطب فراتر نخواهد رفت و در عمل، جاری و ساری نخواهد گشت. این مباحث الزاما برای یک نشریه تحلیلی سیاسی و فرهنگی نیست. حتی در یک نشریه علمی و تخصصی هم میتوان به نوعی این موضوعات را مطرح نمود. به عنوان مثال در نشریه علمی می توان قسمتی را قرار داد که سخنان بزرگان انقلاب (امام، آقا، شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید چمران، شهدای عرصه علم و غیره) در آن باشد تا افراد با نوع نگاه این بزرگان به مسیر توسعه و پیشرفت آشنا شوند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).
مطالبه گری
نشریه به عنوان تریبون بسیج دانشجویی باید چشم بیدار انقلاب اسلامی باشد و عملکرد مسئولین را زیر ذره بین خود قرار دهد. هر جا کم کاری در نیل به آرمان های بلند آن مشاهده کرد، از مسئولان امر عمل به وظایفشان را مطالبه کند. و این روح مطالبه گری را در جریان دانشجویی بدمد. ما همچون صاحبان خانه انقلاب باید نسبت به مشکلات دغدغه بیشتری داشته باشیم. همانطور که مقام معظم رهبری در بیانات خود فرمودهاند: «بسیج یعنی آن عنصر دلسوزی که کشور را متعلق به خود و آینده را وابستهی به تلاش خود میداند؛ نگران است، چون صاحب خانه است.» در بیان مطالبات نیز نباید دچار صنفی زدگی یا سیاست زدگی یا محدود شدن به یک موضوع خاص شویم. و تمام دغدغه های خود، مردم و مقام معظم رهبری را با ترتیب اولویت بیان کنیم.
خبررسانی
نشریه می تواند منبعِ خبرِ دانشجوهایی که زیاد خبرها را دنبال نمی کنند، باشد. طبیعی است که دیگران هم اگر خبررسانی نشریه را به موقع و کارا تشخیص دهند، ترجیحش خواهند داد به خیلی از بنگاه های خبررسانیِ دیگر، به خصوص در حوزه ی مسائلِ دانشگاه که بنگاه خبری رسمی دیگری وجود ندارد. در نشریاتی هم که جنبه خبررسانی ندارند می توان از این راه مخاطبان را به نشریه جذب کرد. می توان خبرها را طوری انتخاب کرد که در راستای هدف کلی نشریه باشند. صرفاً خبر است و تحلیلی بر آن نوشته نمی شود. این مطلب می تواند از باقی مطالب موثر تر باشد و جذب کند، زیرا مختصر بوده و راحت خوانده می شود. باید گشت و یک خبر مهم را پیدا کرد. خبر مطلوب را گفت و اثر روانی را بر مخاطب گذاشت. در این حالت بار حقوقی بر دوش مسئولان نشریه نیست، چرا که فقط نقل خبر شده و موضعی از جانب بسیج دانشجویی اعلام نشده است (دانشگاه تهران).
معرفی و تبیین ابعاد حرفه ای و خصوصیِ زندگیِ شخصیت های کلیدی گفتمانِ اسلامِ ناب
در مورد شخصیت های انقلابی همچون مقام معظم رهبری، امام خمینی و دیگر شخصیت هایی که در روند شکل گیری انقلاب موثر بوده اند همچون شهید نواب صفوی می توان به صورت ویژه کار کرد. حتی می توان در حد بضاعت نشریه برای آنها ویژه نامه کار کرد (دانشگاه تهران). چرا که برای پیمودنِ مسیرِ پر پیچ و خمِ پیشرفت و استقرار تمدنِ اسلامی، محکوم به استفاده ی حداکثری از تلاشهای انجام شده در این عرصه و پرهیز تام و تمام از تکرار اشتباهاتِ رخ داده در تاریخِ این نهضت هستیم و این مهم میسر نمیشود مگر با شناخت و (سپس) معرفیِ رهروانِ صدیقِ این مسیر.
روشنگری
احمد شاملو، اخوانِ ثالث، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، نیما، جلال آل احمد و صادق هدایت و دیگران را چقدر می شناسیم؟ تقریبا همه ی آنچه در مورد این شخصیتها در ذهنمان نهادینه شده – درست و غلط، راست و دروغ – محصولِ تاریخنگاریِ جریان روشنفکری است؛ و طبیعتا در این تاریخنگاری، خیلی از حقایق پنهان مانده یا کمتر بیان شده، یا خیلی اتفاقات به دروغ نقل شده، اغراق شده، خیلیها به ناحق تخریب و عدهای دیگر به ناحق تطهیر شدهاند. خلاصه آنکه تقریبا تمام تاریخِ ادبیاتی که به گوش دانشجوهای طرفِ حساب ما رسیده، آغشته به تصرف، تلخیص و گاهی تحریفاتِ جریان روشنفکریست. فرو ریختنِ هیمنه ی پوشالیِ بسیاری از به اصطلاح قهرمانهای به اصطلاح روشنفکر و معرفی قهرمانانِ بایکوت شده، قدمِ بلندی است در راستای پالودنِ اذهان عمومیِ دانشگاه. این البته به حوزه ی شعر و ادب ختم نمیشود و در تمام حوزهها، حقایق بیاننشده یا کتمانشده ی بسیاری وجود دارد که باید آواربرداری شوند.
رویکرد نشریه / قالب ها
1ارجاع
0دیدگاه
نشریات دانشجویی برای بیان رویکردهای کلان خود باید قالبی انتخاب کنند. این قالب ها گاهی بیان صریح، انقلابی و آرمان خواهانه دارند گاهی نیز هدف از انتخاب یک قالب جذب حداکثری است. قالب های علمی و صنفی بیشتر با هدف دوم انتخاب می شوند. البته نشریات سیاسی، فرهنگی و تریبون بسیج نیز حتماً باید رویکرد جذب حداکثری را در دستور کار خود قرار دهند؛ پر واضح است که نباید به نام جذب خواسته های به حق را نادیده گرفت. این ها همه بسته به فضا و تشخیص خود اعضای بسیج از نیاز دانشگاه صورت می گیرد
تریبون بسیج
نشریه اصلی که معمولاً سیاسی-فرهنگی- صنفی است، ارگان رسمی و تریبون بسیج بوده و به این معناست که مواضع رسمی بسیج را اعلام می دارد (تجربه همگانی). اینکه یک نشریه، به عنوانِ ارگانِ رسمیِ مجموعه معرفی شود، مزایا و معایب خاص خودش را دارد؛ از جمله این که اولا وجود چنین نشریهای (بهویژه اگر از جایگاه خوب و مخاطبانِ پرشماری برخوردار باشد)، همانطور که پیشتر اشاره شد، بهترین ابزار برای اعلامِ مواضع است؛ ثانیا این نشریه ی وزین، اعتبار مجموعه ی بسیج را در بین اهالی دانشگاه ارتقا می دهد و ثالثا، کسی نمیپرسد هزینه ی چاپ نشریه را از کجا آوردهاید؟ لذا اجباری برای فروش نشریه نیست. اما معایب آن این است که تقریبا همه آنچه که در نشریه منعکس میشود، عینا به عنوانِ موضعِ بسیج دانشجویی تلقی میشود و این، ما را در انتخاب مطلب، بسیار محتاطتر میکند. همچنین، با توجه به جایگاهِ مجموعه ی بسیج، نمیتوان و نباید خیلی حرفها را از تریبونِ مجموعه بیان کرد؛ نباید و نمیتوان با بعضی از جریاناتِ موجود در دانشگاه، از جایگاهِ بسیج به تقابل پرداخت و ... .
علمی
نگاهی که ما به عنوان بسیجی به کار علمی داریم متفاوت با انجمن علمی است. ما فقط دنبال برگزاری یک سری کلاس نیستیم بلکه حل مشکلات آموزشی و صنعتی مدنظرمان است و در انجام این مهم، نشریه علمی راهکاری مقدماتی و بسیار موثر است (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). نقد مهمی که به انجمن های علمی وارد است این است که دچار روز مرگی شده اند و کاری در جهت مطالبه گری در حوزه های آموزشی و پژوهشی انجام نمی دهند؛ انگار نه انگار که پدیده شوم جزوه محوری در حوزه آموزش و ارزیابی، یا فاجعه مقاله محوری در حوزه پژوهش مثلِ موریانه در حالِ خوردن و پوساندنِ ساختمانِ علمی کشورند. انگار نه انگار که عده اساتید کم خاصیت تر از یک ضبطِ صوت (حتی در علوم مهندسی و پایه) به شدت در حال افزایش است و انگار نه انگار که چنین اساتیدی، در بهترین حالت، امثالِ خودشان را تربیت می کنند و این آسیاب تا بی نهایت خواهد گشت. به غیر دغدغه های بالا که لزوم کار علمی را توسط بسیج دانشجویی بیان می کنند گاهی نیاز است یک سری حرف های معمولی بیان کنیم و از حرف های تند سیاسی که احتمال برخوردهایی را به دنبال داشت پرهیز کنیم. لذا در کنار فعالیتهای سیاسی و غیره باید یک نشریه علمی- فرهنگی که مشکلات صنعت، دانشگاه را مطرح می کند داشته باشیم. این نشریه، بستری برای همراهی بچه ها با بسیج و حتی کارهای دیگری غیر از کار نشریاتی می باشد (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). در دانشگاههای بزرگ که دانشکدههای گوناگون فنی مهندسی، علوم انسانی و... در کنار هم جای گرفتهاند، چاپ نشریه علمی توسط بسیج مرکزی با توجه به تعدد دانشکده ها و طیف گسترده زمینهها بسیار سخت است، اما دانشکده ها می توانند این کار را در فضای داخلی خودشان انجام دهند (دانشگاه تهران).
سیاسی
دانشجو باید فهم سیاسی داشته باشد و در مسائل کلان توانایی تشخیص حق از ناحق را داشته باشد. بنابراین طبق این اصل نشریات اصلی و محوری بسیج دانشجویی در این حوزه عمل می کنند (تجربه همگانی). تبیین صحیح فضای سیاسی کشور برای دانشجویان، اطلاع رسانی از وقایع و رخدادهای سیاسی در سطح کشور و جهان و دیگر موضوعات همه از وظایف بسیج دانشجویی برای افزایش سطح تحلیل سیاسی دانشجویان است. البته در اینجا باید از سیاست زدگی و فعالیتهای حزبی و جناحی دوری کرد، چرا که تنها به تشنج در محیط دانشگاه و دلزده نمودن مخاطبین از سیاست میانجامد و در بدترین حالت با جناحی شدن و چند قطبی شدن فضای کلی دانشگاه، دانشگاه را تبدیل به خانه احزاب سیاسی مینماید.
فرهنگی-هنری
اصلاح مسائل فرهنگی و ایجاد فرهنگ اسلامی از رسالت های بسیج دانشجویی است که باید در تمام فعالیت های مجموعه بسیج نمود داشته باشد، اما به طور خاص در حوزه فرهنگ می توان فعالیت نشریاتی مناسب داشت. در مساله فرهنگ اول از همه باید بدانیم که کار فرهنگی زمان بر است و در زمان کوتاه دانشجویی باید اولویت ها را در نظر گرفت و باقی مسائل را در اصلاح ساختارهای بیرون از دانشگاه جستجو کرد. نشریات باید در ابتدا در اولویت بندی مسائل فرهنگی کار کنند. به عنوان مثال در ایجاد فرهنگ های تبعیت از ولایت، خواندن نماز اول وقت در مسجد یا قرائت و تفقه در قرآن، عدالت خواهی، عفاف و حجاب و غیره؟ کدام یک مقدمه است و کدام یک در ادامه ایجاد خواهد شد؟ معمولاً وقتی سخن از فرهنگ و مسائل فرهنگی می رود ذهن دانشجوی مذهبی سراغ پرداختن به مسائل قرآنی و مذهبی می رود اما می توان در این دسته از نشریات به ابزارهای ایجاد فرهنگ از جمله سینما، تلویزیون و غیره پرداخت و از مسئولین نهادهای فرهنگ ساز مطالبه گری کرد. البته به طور خاص نیز در موضوعات قرآنی و مبنایی دین از جمله روح و نفس از نگاه قرآن، معاد، توحید و... کارهای زیادی میتوان انجام داد (دانشگاه قم). حتی ارائه یک نشریه مخصوص که پیگیر مسائل این چنینی باشد نیز رویکردی است که با توجه به ظرفیت های بسیج و ایضا دانشگاه قابل پیگیری است. خالی از لطف نیست تا بیانات رهبر معظم انقلاب را در باب کار فرهنگی نشریاتی مروری کوتاه نمائیم: «با عبارات خوب، با موضوع گزینیِ دینیِ خوب، میتوانید به هدف خود برسید. از کارهای تکراری، از نقشهای تکراری، از شعارهای تکراریِ دینی که هیچ مفهوم و معنایی هم برای مخاطبش ندارد، پرهیز کنید. شما میتوانید چیزهای خوبی به مردم و به جوانان بدهید. به نظر من، یکی از کارهایی که همهی شما برادران و خواهران، خوب و بجا میتوانید دنبال کنید - و شاید وظیفه است که در مطبوعات خودتان دنبال کنید - این است که جوانان را با نماز مأنوس کنید. هرطور میتوانید؛ هر کس هرگونه بلد است؛ سعیتان این باشد. نماز چیز خیلی خوبی است. هرکس میانهاش با نماز خوب باشد، بلاشک صلاح و تداوم صلاحش تضمین شده است. خوب بودن میانه با نماز این است که نماز برایش دلنشین باشد؛ و این نمیشود مگر با توجه به مفاهیم نماز و فهمیدن نماز. یکی از کارهای مهم شما باید این باشد که نماز را برای مخاطبان خودتان معنا کنید. فقط هم نمیگویم که ترجمهی نماز را از اوّل تا آخر در یک شماره بنویسید؛ نه. نکتهای را از نماز بگیرید و روی آن کار کنید»
سینمایی
واضح است که آنچه این روزها به نام سینمای ایران شناخته می شود، تا سینمای مطلوب انقلاب اسلامی فاصله زیادی دارد. و برای رفع این فاصله راه طولانی ای موجود است. بنابراین نقد آثارِ نمایشیِ روز (اعم از فیلم داستانی، مستند، نمایش تئاتر و ...) ضروری است؛ نکته بسیار مهم اینجاست که نقد – اگرچه حرفهای اما - باید از دریچه ی گفتمان انقلاب اسلامی باشد تا بتوان در خلالِ بیانِ نقاط قوت و ضعفِ آثار، مولفههای سینمای انقلاب اسلامی را به مخاطب ارائه کرد وگرنه نقد صرفا تکنیکی و یا نقد محتواییِ مبتنی بر اندیشههای سکولار و حتی لائیک را در بسیاری از نشریات و مطبوعات می توان یافت.
صنفی
مطالبه ی خواسته های به حقِ دانشجویان در امور رفاهی و غیره را چه کسی باید پرچم داری کند؟ قطعا روند کنونی مطلوب نیست؛ در واقع، سال هاست که شوراهای صنفی، عنوان «نماینده دانشجویان» را یدک می کشند اما در اکثریتِ قریب به اتفاقِ موارد، به آفاتی دچار شده اند و به همین دلیل در احقاق حقوقِ دانشجویان ناموفق بوده اند و در بسیاری اوقات به جای بیان مطالباتِ دانشجویان در دانشگاه خود را به تریبون برخی گروه های سیاسی تبدیل کرده اند. بنابراین ورود بسیج دانشجویی به حوزه مسائلِ صنفی، دستِ کم با سه هدفِ پیگیریِ قاطعانه و در عین حال منطقیِ مطالباتِ صنفی، یادآوری و پیگیریِ مطالباتِ فراموش شده صنفی و نهادینه کردنِ روحِ مطالبه گریِ منطقی در تمامِ امور و در بین عمومِ دانشجویان، حائز اهمیت است. نشریه هر دانشگاه باید شامل دغدغههای دانشجویان همان دانشگاه باشد. در غیر این صورت تحریریه نشریه برای خودش مینویسد و لاجرم خودش نیز باید آن را بخواند. از این رو باید به بیان دغدغههای دانشجویان و مسائل صنفی پرداخت که در همراه کردن دانشجویان با نشریه بسیار مؤثر است (دانشگاه تهران). البته نباید فراموش کرد که در حوزه مسائل صنفی اولویت این است که با تعامل با مسئولین مشکلات حل شوند و در غیر این صورت در نشریه مطرح شوند (دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی).
اندیشه ای
نشریات اندیشه ای و مبنایی معمولاً زمان بیشتری را برای آماده سازی مطالبشان نیاز دارند (دانشگاه تهران، علم و صنعت) و در آن به مسائلی مانند اخلاق، جامعه شناسی و روانشناسی اسلامی، و مبانی فکری دینی مانند مباحث طرح شده در طرح ولایت و غیره پرداخته می شود (دانشگاه علم و صنعت). موضوعاتی همچون فقه سیاسی، اقتصاد اسلامی و تحزّب و ... مسائلی هستند می توانند در این نشریات بیان شوند. اشتراک این عنوان با مباحث فرهنگی، به خصوص مباحث فرهنگی مبنایی، بسیار زیاد است. در بسیاری از دانشگاه ها نشریات اندیشه ای زیر نظر معاونت های فرهنگی بسیج دانشجویی کار می کنند.
رویکرد نشریه / مخاطب
0ارجاع
0دیدگاه
مخاطبان در محیط دانشگاه به چند دسته کلی عموم دانشجویان، طیف خاکستری، حزب اللهی، مخالف، اساتید و کارمندان تقسیم می شوند. این دسته بندی را می توان در موضوعات تخصصی و کارهای اندیشه ای، کوچک کرد و مخاطب را افراد خاصی قرار داد. این دسته بندی از این جهت مهم است که تحریریه بدانند برای چه کسانی مطلب می نویسند و بدانند ذائقه آنها چیست و با توجه به نیازهای آنها بنویسند. بعد از مشخص شدن مخاطب نویسندگان رویکرد خود را با توجه به شناختی که از مخاطب دارند انتخاب می کنند