چگونه کرسی آزاداندیشی راه بیاندازیم؟ - نسخهی قابل چاپ +- مشاوره خانواده رایگان عطاملک (https://atamalek.ir) +-- انجمن: فجازی (https://atamalek.ir/forum-41.html) +--- انجمن: قرارگاه فرهنگی افسران آتش به اختیار (https://atamalek.ir/forum-107.html) +---- انجمن: ایده، خلاقیت و تجربیات فرهنگی (https://atamalek.ir/forum-110.html) +---- موضوع: چگونه کرسی آزاداندیشی راه بیاندازیم؟ (/thread-10454.html) |
چگونه کرسی آزاداندیشی راه بیاندازیم؟ - ADMIN - ۱۳۹۸-۸-۱۰ موضوع و محتوای کرسی آزاد اندیشی مقدمه این سند به دو بخش تقسیم بندی شده است که در قسمت ابتدایی به انتخاب موضوع در کرسی و در قسمت دوم به توضیح قسمت های مختلف محتوای کرسی می پردازیم. موضوع / هنگام انتخاب موضوع و عنوان به چه نکاتی توجه کنیم؟ 2ارجاع 0دیدگاه یکی از مهمترین قسمت های طراحی یک کرسی موفق، انتخاب درست موضوع و عنوان می باشد. ابتدا باید به این مساله توجه شود که موضوع، مسئله ای است که می خواهیم به آن بپردازیم ولی عنوان، آن تیتر و جمله ای است که روی تبلیغات می خورد. در ادامه برخی از نکات مهم در انتخاب موضوع و عنوان را بیان می کنیم: بیش از حد عمیق یا سطحی نباشد موضوعات کرسی های آزادفکری نباید خیلی عمیق و تخصصی باشد. مسلما موضوعات خیلی عمیق دغدغه افراد معدودی از دانشجویان خواهد بود و عموم دانشجویان با چنین موضوعاتی ارتباط برقرار نخواهند کرد و در صورت انتخاب چنین موضوعاتی استقبال دانشجویان به طور چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد. از طرفی سطحی بودن موضوعات نیز ضمن اینکه باعث بی علاقگی دانشجویان به حضور در جلسه می شود مانع محقق شدن توسعه واقعی فکر و اندیشه و تضارب آرای مختلف – که یکی از اهداف اصلی برگزاری کرسی هاست- می گردد. به عنوان مثال: تقابل فلسفه صدرایی و فلسفه کانت یا پوپر موضوعی فراتر از دغدغه های عامه دانشجویان است. دغدغه و مبتلا به دانشجویان و متناسب با نیازهای واقعی آنها باشد به عنوان مثال موضوع تفکیک جنسیتی در برهه ای به طور جدی مطرح شده بود و دانشجویان با این موضوع درگیر شده بودند و خیلی از دانشگاه ها با این موضوع کرسی برگزار کردند. می توان با برگزاری نظرسنجی در سطح دانشگاه یا در جلسه کرسی ها، در انتخاب موضوع جلسه بعدی از دانشجویان نظر خواست و آن ها را در تعیین موضوع مورد علاقه شان سهیم کرد. برای این کار ابتدا باید باتوجه به نکاتی که در این بخش گفته شده است چند موضوع مناسب انتخاب کرد و سپس از مخاطب خواست که بین آن ها موضوع مورد علاقه و دغدغه اش را انتخاب کند. نظرسنجی می تواند پیامکی یا مکتوب باشد. بعضی از وقت ها مسائلی در جامعه اتفاق می افتد که عموم مردم و دانشجویان به نوعی با آن درگیر می شوند. برخی از این مسائل که ارزش و اهمیت گفتگو کردن دارند را می توان به عنوان موضوع کرسی ها انتخاب کرد. یکی از روش های انتخاب موضوع مرور مناسبت های تقویم و تطبیق زمان برگزاری کرسی با یک مناسبت خوب است. به عنوان مثال موضوع انتخابات موضوعی اقتضایی و متناسب با شرایط جامعه بود که برخی از دانشگاه ها حول آن کرسی برگزار کردند یا موضوع افزایش قیمت سکه و دلار، تحریم و مسائل اقتصادی، در برهه ای به دغدغه مردم و دانشجویان تبدیل شده بود. اهمیت و اصالت داشته باشد ممکن است موضوعاتی وجود داشته باشند که از جذابیت خاصی برخوردار باشند ولی اهمیت و اصالت و ارزش گفتگو کردن نداشته باشند. در انتخاب موضوع همواره باید به این مسئله توجه کرد که موضوعاتی را انتخاب کنیم که واقعا جای آزاد شدن فکر و اندیشه های متفاوت را داشته باشند. به عنوان مثال ممکن است موضوعاتی حول وضعیت باشگاه های لیگ برتر فوتبال یا مبادلات بازیکنان یا مدیریت فوتبال در ایران برای تعداد زیادی از دانشجویان جذاب باشد ولی برگزاری کرسی حول آن شاید خیلی اصالت نداشته باشد. نباید انفعالی باشد و ما را در موضع نقد و انفعال قرار دهد خیلی از اوقات ما در برگزاری کرسی صرفا به دنبال پاسخ به شبهه هستیم یا می خواهیم جبهه انقلاب را از یکسری تهمت ها مبرا کنیم و در برابر هجمه های موجود دفاع کنیم. در حالی که اندیشه ها و دیدگاه های اسلام و انقلاب در مسائل مختلف نه تنها قابل دفاع کردن است بلکه آنچنان استوار است که اندیشه های مقابل را از صحنه تقابل فکری بیرون می کند و آن ها را زیر سوال می برد. مثلا عنوان« ولایت فقیه و دیکتاتوری» عنوانی است که مخاطب در نگاه اول تصور می کند دو مفهوم دیکتاتوری و ولایت فقیه به طور پیش فرض یک قرین بودنی با هم دارند و ما با برگزاری کرسی با این عنوان قصد داریم بگوییم که نه خیر، ولایت فقیه دیکتاتوری نیست. به جای عنوان بالا می توان از عنوان « ولایت فقیه، عامل دیکتاتوری یا تنها مانع دیکتاتوری» استفاده کرد. که در واقع با انتخاب چنین عنوانی می خواهیم این مسئله را تبیین کنیم که نه تنها ولایت فقیه دیکتاتوری نیست(جنبه تدافعی) بلکه با توجه به فرمایش امام اتفاقا تنها مانع دیکتاتوری همین ولایت فقیه است(جنبه تهاجمی) در درون خود دوقطبی داشته باشد اما باعث ایجاد موافق و مخالف در جلسه نگردد با اینکه موضوع باید در درون خود حتما دو قطبی داشته باشد، و دیدگاه های مختلف را ارائه نماید، اما زدن انگ موافق و مخالف در جلسه به دو طرف مناظره، کار درستی نیست. بخصوص اینکه در مباحث انسانی و اندیشه ای عقاید، افکار، موضع ها و اظهارنظرها صفر و یکی و مطلق نیستند. بلکه یک طیف را شامل می شود. در نتیجه باید در انتخاب موضوع به این مسئله توجه شود که موضوع بدون مرزبندی و باز انتخاب شود. نباید جانبدارانه باشد و در مورد مسئله مورد بحث طرفداری و نتیجه گیری کرده باشد گاهی عناوین را طوری انتخاب می کنیم که مخاطب با خواندن آن احساس می کند یک پیش داوری درباره موضوع صورت گرفته یا بحث سر موضوعی است که در آن یک فرض اولیه و یکطرفه در نظر گرفته شده است. مثلا عنوان «سران فتنه، طراحان فتنه یا بازی خوردگان دشمنان» عنوانی است که یک فرض را در نظر گرفته و آن اینکه این افراد سران فتنه و فتنه گر هستند در حالیکه ممکن است عده ای اعتقاد داشته باشند که این افراد برای گرفتن حق شان وقایع پس از انتخابات را بوجود آورده اند. هرچند که این اعتقاد غلط است ولی باید عنوان، درباره مسئله ای نتیجه گیری نکرده باشد. باید به تنوع و جامعیت موضوعات توجه شود نباید فقط در حوزه مباحث سیاسی یا فقط در حوزه مباحث معرفتی موضوع انتخاب کنیم. بلکه باید با ایجاد تنوع و جامعیت، به حوزه های مختلف پرداخت. زیر عنوان های مناسب داشته باشد پس از انتخاب موضوع برنامه و عنوان مناسب، لازم است با جملاتی، زوایا و دیدگاه های مختلف به موضوع را نشان دهیم و بیان می کنیم که می خواهیم از چه منظرهایی موضوع را بررسی کنیم و درباره اش به گفتگو بنشینیم. این جملات را زیر عنوان می نامیم. زیرعنوان ها باید طوری انتخاب شوند که تقریبا همه دیدگاه های مختلف به آن موضوع را پوشش دهد. همچنین باید قسمت های چالشی و اختلافی موضوع را تبیین کند به صورتی که دانشجویان بالاخره ذهن شان درگیر یکی از این جملات شود و برای صحبت کردن یا شنیدن درباره آن به جلسه بیایند. چند مثال واقعی و کاربردی برای تعیین زیرموضوعاتی از موضوعات مهم: 1) ولایت فقیه a) در نسبت با دموکراسی: ولایت فقیه، عامل دیکتاتوری یا تنها مانع دیکتاتوری i) ولایت فقیه، ناقض جمهوریت؟! ii) مجلس خبرگان رهبری، ناصب یا منصوب رهبر؟! iii) ولی فقیه، اجرای احکام اسلام یا سلایق شخصی iv) ولی فقیه، دخالت در امور قوا v) شورای رهبری vi) ولایت فقیه، ولایت فقه، ولایت حکیم، ولایت عارف... 2) امر به معروف و نهی از منکر a) واجب فراموش شده، یا ناقض Citizenship Rights i) امر به معروف یا نقض حریم خصوصی ii) همه را نقد می کنم، اما نقد نمی پذیرم! iii) نهی از منکر، انجام وظیفه یا بروز کینه های درونی؟! iv) روسری من به تو چه ربطی دارد؟ 3) امام خمینی a) خط امام: صحیفه امام یا دفترچه خاطرات بعضی ها! i) وارثان خط امام چه کسانی هستند؟ ii) امام: کاریزما یا ولی فقیه iii) امام: در موزه در حاشیه یا در متن؟! 4) رابطه با آمریکا a) هنوز آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند؟ i) رابطه با آمریکا؛ مرز آرمان خواهی و منافع ملی ii) از آمریکا چه گرفته ایم، به آمریکا چه داده ایم؟ iii) از ذلت کودتای 28 مرداد تا فشار تحریم های هوشمند محتوا ابتدا لازم است به این مسئله توجه کنیم که برای برگزاری یک کرسی موفق نیاز به یک آمادگی ویژه ای وجود ندارد و با این تفکر، چند ترم برگزاری کرسی را به منظور کسب این آمادگی نباید به تعویق انداخت. حقیقت این است که آمادگی در کنار برگزاری کرسی و با طراحی فعالیت های جانبی و مکمل ایجاد می شود. زیرا تا وقتی در جلسات کرسی دانشجویان احساس کمبود و احساس نیاز نکنند انگیزه و دغدغه ای برای کسب آمادگی نخواهند داشت. در ادامه برخی از فعالیت هایی مکمل و جانبی را توضیح می دهیم: محتوا / گرفتن لیست مطالعاتی از اساتید، آماده کردن بسته های جزوات 3ارجاع 0دیدگاه می توان با گرفتن مشورت از اساتید صاحب نظر یک بسته محتوایی از جزوات و مقالات مرتبط با موضوع تهیه کرد و در اختیار دانشجویان خودمان قرار داد. محتوا / خلاصه کردن کتاب و جزوات و ارائه در جلسه داخلی 1ارجاع 0دیدگاه چند نفر از دانشجویان علاقه مند به موضوع کرسی جاری داوطلب شوند و بروند کتاب ها و مطالب تهیه شده در مورد بالا را مطالعه کنند و خلاصه مباحث را در جلسه ای با حضور دیگران ارائه کنند. با این کار به جای اینکه مثلا 50 نفر هرکدام 20 ساعت وقت بگذارند و همه مطالب را بخوانند 3 نفر این زمان را می گذارند و برای بقیه ارائه می دهند و مثلا به جای 1000 نفر-ساعت، 60 نفر-ساعت زمان صرف می شود و خود این افراد آدمهای عمیقی در آن موضوع خواهند شد. محتوا / کرسی صوری! با مناظره های بچه های قوی خودمان و بحث دیگران 2ارجاع 0دیدگاه چند نفر از دانشجویان خودمان در جلسه داخلی نقش طیف مقابل و مخالف را بازی کنند و سعی کنند یک مناظره صوری شکل دهند و در ادامه عموم دانشجویان در رد یا تایید مطالب گفته گفته شده صحبت کنند. این کار فواید زیر را دارد: 1)بچه ها در مدلی کوچک تر و در جمع رفقای خودشان تمرینی برای صحبت کردن در جمع و استدلال کردن می کنند و برای جلسه اصلی آماده می شوند. 2) دانشجویان با دیدگاه ها و نظرات طیف مقابل و نقاط قوت و ضعف شان و نقاط قوت و ضعف دیدگاه های خود آشنا می شوند و می توانند تا جلسه اصلی به دنبال رفع و تکمیل آن و مطالعه بیشتر بروند. محتوا / جلسه داخلی با حضور اساتید حول موضوع کرسی 1ارجاع 0دیدگاه می توان پیش از برگزاری کرسی یکی از اساتید صاحب نظر را دعوت کرد و پس از شنیدن صحبت ها و استدلال های علمی ایشان، دانشجویان سوالات شان را بپرسند. محتوا / پاسخ به شبهات جواب داده نشده در جلسه 0ارجاع 0دیدگاه یک نفر مسئول لیست کردن مطالبی شود که در جلسات کرسی ها و جلسات داخلی فرصت نمی شود پاسخ داده شوند یا بچه ها پاسخ مناسبی برای آن ها ندارند و پاسخ ها را با مشورت و مطالعه پیدا کند و به بقیه ارائه دهد. RE: چگونه کرسی آزاداندیشی راه بیاندازیم؟ - ADMIN - ۱۳۹۸-۸-۱۰ نکات اجرایی کرسی آزاد اندیشی مقدمه در این سند به نکات اجرایی که مورد نیاز برای برگزاری یک کرسی موفق است، پرداخته شده است. مطالب به سه دسته قبل و حین و بعد برنامه تقسیم گردیده است. قابل ذکر است مدل های برگزاری کرسی یا همان قالب ها و همچنین نحوه انتخاب موضوعات و آمادگی قبل از کرسی و تامین محتوای برنامه به دلیل اهمیت زیاد و حجم مطالب در سندهای جداگانه ذکر شده است. قبل برنامه در این بخش به تبلیغات کرسی که دارای اهمیت بسیار بالایی است، پرداخته شده است. آمادگی قبل از کرسی را می توانید در سند موضوع و محتوا مشاهده نمایید. قبل برنامه / تبلیغات 0ارجاع 0دیدگاه یکی از اشکالات تشکلها این است که برای برگزاری یک برنامه زحمات زیادی میکشند و از لحاظ مادی و معنوی هزینه زیادی میکنند ولی متأسفانه به دلیل عدم تبلیغ مناسب، مخاطب برای شرکت در برنامه ترغیب نمیشود یا اصلاً در جریان برنامه قرار نمیگیرد. همچنین باید به این نکته توجه شود که تبلیغات برنامه تشکلها در دانشگاه به خودی خود فضاسازی نموده و دانشگاه را فعال، پویا، زنده و بانشاط نشان میدهد. در نتیجه حتی اگر مخاطب با دیدن تبلیغات در برنامه شرکت نکند، صرف دیده شدن تبلیغات، موضوعیت داشته و فضاسازی میکند. به طور کلی در طراحی تبلیغات باید به جذاب بودن توجه زیادی کرد و از ابتکارها و خلاقیتهای متنوعی استفاده نمود. بعضی از اوقات تبلیغات کم هزینه و بدون رنگ و لعاب ولی فکر شده از تبلیغات حجمی و پرهزینه اثرگذارتر است. در ادامه به برخی از روشهای تبلیغی اشاره میگردد: نصب پوستر نصب پوستر و بنر در مکان های مختلف دانشگاه، از رایجترین نحوهی تبلیغات است. فقط باید به این مسئله توجه کرد که نصب اینها در خوابگاهها، سلف و محلهای پر تردد معمولاً مغفول واقع میشود.(تجربه همگانی) نصب استند به سه پایه هایی که مثل بوم نقاشی است، و روی آن پوستر نصب می شود استند می گویند. استفاده از آن ها در محل های پرتردد باعث جذب مخاطب می شود.(دانشگاه با هنر کرمان) توزیع تراکت توزیع تبلیغات تراکت که به اندازه نصف A5 است، در محلهای پرتردد مانند ورودی و خروجی سلف یا در بین دو نماز در مسجد یا موقع ورود یا خروج نمازگزاران تأثیر خوبی دارد.(دانشگاه امیرکبیر) تبلیغات مجازی پیامک برخی از تشکلها سیستم پیامکی دارند و میتوانند برای مخاطبان خود پیامک بزنند و زمان و مکان برنامه و موضوع آن را اطلاعرسانی کنند. برای چنین کاری لازم است لیستی از شمارههای تماس افراد علاقهمند به کرسیها تهیه کرد که میتوان در جلسات کرسیها با توزیع فرم تداوم ارتباط و گرفتن آدرس ایمیل و شماره تلفن، این لیست را آماده نمود.(تجربه همگانی) ایمیل دانشجویان معمولاً سر و کار زیادی با ایمیل خود دارند و برخی از مطالب را از طریق ایمیل دنبال میکنند و میخوانند. میتوان با ارسال ایمیلهای دستهجمعی به مخاطبان، آنها را در جریان برنامه و جزئیاتش قرار داد. سایت برخی از تشکلها سایت یا وبلاگ های فعالی دارند که دانشجویان دانشگاه مخاطب آن هستند. خوب است اطلاعرسانی و تبلیغات از این طریق نیز انجام شود.(تجربه همگانی) توزیع نشریه یکی از رسانه هایی که مخاطبین فراوانی دارد، نشریه دانشجویی است. نشریه تریبون یک مجموعه محسوب می شود لذا از این ظرفیت بزرگ در راستای تبلیغات و فضاسازی کرسی باید استفاده کرد. گزارش مباحث برنامه قبل میتوان نشریاتی چاپ کرد که متن قسمتی از صحبتهای دانشجویان در جلسه کرسیها بدون نام منتشر شود. یا حداقل گزارش برنامه، چگونگی اجرا و ... در آن آورده شود.(دانشگاه تهران) گزارش تصویری برنامه قبل انتشار عکس هایی از برنامه ای که در دانشگاه برگزار شده باعث آشنا شدن مخاطبین جدید و جذب آنان به کرسی می شود نظرات مختلف صاحبنظران یا دانشجویان حول موضوع جاری با استفاده از نشریه می توان راجع به موضوعی که قرار است با آن کرسی برگزار شود، فضاسازی کرد. یکی از این کارها جمع آوری نظرات موافق و مخالف آن موضوع از صاحب نظران آن حوزه یا دانشجویان دانشگاه و انتشار آنها در نشریه می باشد. بحث در کنار میز پخش نشریه یکی از محلهایی که میتوان حول آن گفتگوهای غیررسمی را شکل داد کنار میز پخش نشریات است و میتوان درباره موضوع کرسی آن هفته یا مطالبی که در نشریه چاپ شده است با تعدادی از دانشجویان گفتگو را انداخت. این گفتگوها باعث میشود دانشجویان به موضوع کرسی ترغیب شوند و برایشان جذابیت ایجاد کند که در جلسه حاضر شوند. تبلیغ برنامه بعد در نشریه می توان تبلیغ برنامه بعد را در نشریه جای داد و در معرض دید مخاطبان آن قرار داد. نمایش فیلم در صحن میتوان در زمانهایی که تردد در دانشگاه زیاد است(مثلاً ظهرها؛ زمان ناهار و نماز) یکLCD در صحن دانشگاه یا محلهای پرتردد قرار داد و فیلمهای زیر را نمایش داد و جلوی میز پوستر کرسی آن هفته را چسباند. فیلم برنامههای قبل لازم است قسمتهای جذاب جلسات را از پیش جدا کرده باشیم. به این نکته باید توجه کرد که خیلی از دانشجویان اصلاً تا به حال در جلسه کرسی شرکت نکردهاند و نحوه برگزاری و اینکه دانشجویان میتوانند بروند بالا و آزادانه حرفشان را بزنند، ندیدهاند.(دانشگاه سیستان و بلوچستان) فیلمهای مرتبط با موضوع اگر قصد دارید از قالب پخش مستند یا فیلم در کرسی استفاده کنید، میتوانید قسمتهای جذاب فیلم یا مستند را جدا کنید و نمایش دهید تا مخاطب نسبت به حضور در جلسه علاقهمند گردد. پخش مستقیم برنامه می توان در زمان برگزاری برنامه یک LCD در صحن و در جلوی درب آمفی تئاتر قرار داد و پخش زنده ی برنامه را نمایش داد. خیلی از دانشجویان تابحال در کرسی شرکت نکرده اند و با فضای درون آن آشنا نیستند؛ وقتی پخش زنده برنامه را در صحن می بینند برایشان جالب می شود که حداقل یکبار در برنامه شرکت کنند. اینگونه پایشان به برنامه باز می شود.(دانشگاه امیرکبیر) نمایشگاه عکس میتوان حول موضوع کرسی آن هفته و جنب محل برگزاری جلسه، یک نمایشگاه عکس برپا کرد. به عنوان مثال فرض کنید دانشگاهی با موضوع بیداری اسلامی یا جنبش تسخیر والاستریت کرسی دارد. میتواند از ابتدای هفته نمایشگاهی از تصاویر مرتبط و با جملات فکر شده برپا کند و به مدت یک هفته نمایشگاه برپا باشد.(دانشگاه امیرکبیر) دریافت و انتشار مقاله کوتاه از دو طرف مناظره، قبل از جلسه اگر از قالب مناظره دانشجویی استفاده شود، میتوان از دو طرف مناظره خواست درباره موضوع مقالهای معرفی کنند یا بنویسند. سپس مقالهها را روی میزی در محل پرتردد دانشگاه قرار داده و جلوی آن پوستر برنامه آن هفته را چسباند تا دانشجویان علاقهمند مقالههای دو طرف را بردارند و بخوانند و ضمن ایجاد دغدغه برای حضور در جلسه، پیش از برنامه ذهنشان درگیر حرفهای دو طرف شده باشد و بتوانند از جلسه استفاده بیشتری کنند. (دانشگاه امیرکبیر) پخش محتوای آماده( ببرید، بخوانید، بیارید!) برخی مطالب و مقالات مناسب درباره موضوع را میتوان برای عموم دانشجویان آماده کرد و در صحن دانشگاه قرار داد تا دانشجویان علاقهمند بردارند و پس از مطالعه بیاورند و تحویل دهند. (دانشگاه امیرکبیر) نصب دیوار جیغ همانطور که در سند قالب ذکر کردیم دو نگاه به دیوار جیغ وجود دارد. دیوار جیغ به تنهایی می تواند نقش قالب را ایفا نموده و طرفا دانشجویان نظرات خود را نوشته و به هم دیگر پاسخ دهند(دانشگاه شریف) همچنین می توان به دیوار جیغ به عنوان ابزار تبلیغاتی نگاه نمود (دانشگاه صنعتی امیرکبیر). ابتدا بنر سفیدی در دانشگاه نصب و با همان موضوع یک برنامه سالنی برگزار کرده و با گفتگوی دانشجویی یا مناظره دانشجویی میشود به آن موضوع پرداخت. میتوان از مطالبی که در دیوار جیغ نوشتهشده است برای تعیین محورهای بحث در برنامههای سالنی استفاده نمود. مجری نیز میتواند از نظرات نوشتهشده را در دیوار جیغ در خلال برنامه استفاده کرده و آن نظرات را قرائت کند. (دانشگاه پیام نور اصفهان، سراسری ارومیه، باهنر کرمان) حضور اساتید دانشگاه یکی از مسائلی که معمولاً به آن توجه نمیشود دعوت از اساتید دانشگاه برای حضور در جلسات است. حضور اساتید این کار فواید زیر را دارد: - اساتید در دانشگاه شان جایگاه والایی دارند و حضورشان در جلسه و بین دانشجویان باعث ترغیب دانشجویان به جلسه میشود و نشان از اهمیت موضوع و برنامه دارد. - خود اساتید با حضور در جلسه میتوانند از موضوعات مطرحشده توسط دانشجویان استفاده کنند و اگر نقطهنظری دارند بیان کنند. - حضور در چنین جلساتی زمینهای است برای شکستن جمود فکری نسبت به علوم غربی و وحی منزل دانستن آن و تمرینی است برای آزاداندیشی و نظریهپردازی و تولید علم توسط اساتید. (دانشگاه امیرکبیر و آزاد مشهد) تبلیغ استاد سر کلاس درس قبل از جلسه باید اساتید از دو طیف توجیه شوند و ضرورت برگزاری کرسیها در دانشگاه برای آنها جا بیفتد. با هر استاد هم باید بر اساس اعتقادات خودشان صحبت کرد. با اساتید انقلابی باید صحبتهای حضرت آقا را باز کرد. برای صحبت با اساتید از طیف مخالف باید ضرورت آزاداندیشی و باز شدن فضا و بیان نظرات مخالف و موافق را توضیح داد. اگر لزوم برگزاری کرسی برای اساتید مبرهن شود، خود آنها پیگیر کرسی میشوند و خودشان کرسی را تبلیغ میکنند.(دانشگاه آزاد مشهد) تبلیغ چهره به چهره مهمترین و اثرگذارترین محور تبلیغ؛ تبلیغ چهره به چهره است. به این صورت که هرکس دوستان خودش را حضوری به جلسه کرسیها دعوت کند و یا با موبایل شخصی خود به ایشان پیامک بزند و زمان و مکان و موضوع جلسه را اطلاع دهد. این نوع اطلاعرسانی و تبلیغات توسط دوستان تأثیر بسیار بالایی دارد.(تجربه همگانی) درحین جلسه نکاتی که در حین برگزاری جلسه اعم از مدیریت جلسه، آرام و منطقی نگه داشتن فضای کرسی، مستند سازی باید به آنها توجه نمود در این بخش به تفصیل بیان گردیده است. درحین جلسه / مدیریت جلسه 0ارجاع مسئول برنامه مسئولیت روند جلسه با این فرد است. در واقع این فرد باید حواسش به همه چیز باشد. مثلاً دقت کند که فیلمبرداری، عکسبرداری و ضبط صدا در حال انجام باشد؛ حواسش باشد که مسئول ثبتنام کارش را فعالانه انجام دهد، اگر لازم است فرمی توزیع شود پیگیری اجرایی شدنش را انجام دهد تا فراموش نشود؛ افرادی که ثبتنام کردهاند را طوری بچیند که بحث شکل بگیرد؛ اگر گفتگو بین دو نفر است و دائم این افراد وقت میگیرند که صحبت کنند روند جلسه را از گفتگو به مناظره تبدیل کند و برعکس، اگر مناظره کنندهای به هر دلیلی منصرف شد و نیامد، جلسه را به گفتگوی آزاد تبدیل کند و... مجری نقش اصلی در مدیریت جلسات کرسیها را مجری ایفا میکند. از وظایف او می توان به موارد زیر اشاره نمود: 1) دعوت افرادی که برای گفتگو ثبتنام کردهاند 2) مدیریت زمان جلسه 3) کنترل زمان گفتگوکنندگان 4) مدیریت آرام و منطقی ماندن فضای سالن 5) تذکر دادن بحثهای خارج از موضوع، تذکر دادن توهین (دانشگاه سراسری ارومیه، خواجه نصیر، آزاد قزوین) مسئول ثبتنام لازم است فردی دائم بین مخاطبان حرکت کند و هر کس میخواهد در حین جلسه برای صحبت کردن ثبتنام کند، اسمش را به وی بگوید. همچنین این فرد میتواند با ترغیب دانشجویان و دوستان خود باعث صحبت کردن تعداد بیشتری از دانشجویان گردد. درحین جلسه / آرام و منطقی نگهداشتن فضای کرسی 0ارجاع تدوین آییننامه کرسی و نصب در بردهای دانشگاه · در دانشگاههایی که کرسیها تا به حال در آنجا برگزار نشده است لازم است که دانشجویان با نوع برنامه آشنا شوند و قوانین و قواعد آن را پذیرا باشند. یکی از کارهایی که به این مسئله کمک میکند، تهیه آییننامهای برای کرسیها و نصب روی بردهای دانشگاه پیش از برنامه است. برخی از دانشگاهها متناسب با فضای دانشگاه شان آییننامههایی نوشتهاند که بیش از 10 مورد از اینها را میتوان در بخش تجربیات مطالعه فرمایید.(دانشکده الهیات و معارف دانشگاه تهران، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، الزهرا، امام صادق، امیرکبیر، آزاد مشهد، سیستان و بلوچستان، شهید چمران اهواز، صنعتی شیراز) نکته: باید توجه کرد که آییننامه نباید خیلی سختگیرانه باشد و فقط باید چارچوبهای کلی و قواعد اخلاقی و اجرایی برگزاری کرسیها را مشخص کند. توجیه کردن مخالفین قبل از کرسی برای آرام ومنطقی نگه داشتن کرسی قبل از برنامه می توان با مخالفین صحبت کرد و فضای جلسه و آیین نامه کرسی را با زبانی لین و آرام و با صمیمیت برای آنها جا انداخت. باید به آنها گفته شود که در این برنامه قرار است در چارچوب عقل و منطق صحبت شود پس دو طرف نباید به کسی توهین کنند و دنبال کف و سوت گرفتن از حضار باشند. صحبت کنندگان باید حرف های خود را مستند و به دور از احساسات و هیجانات بیان نمایند و شنوندگان بین آنها در ذهن خود قضاوت نموده و حرف حق را انتخاب کند .(دانشگاه آزاد مشهد) قرائت قوانین در برنامه مجری میتواند قوانین کلی آییننامه را در ابتدای برنامه و بسته به شرایط برخی از بندهای آییننامه را در خلال برنامه قرائت نماید. بعد از چندین جلسه مخاطبین متوجه این موضوع میشوند که برنامه چارچوب و قواعدی دارد که باید از آن تبعیت کرد؛ اینگونه نظم و آرامشی به کرسی بخشیده میشود. توزیع برگههای نظرسنجی نظرسنجی که در حین برنامه و در بین گفتگوکنندگان صورت میگیرد. این فواید را دارد: - مخاطب به برنامه احساس تعلق میکند. - مخاطب بحثها را با دقت بیشتر و با معیارهایی که مسئولین برگزاری مشخص کردهاند دنبال میکند - گفتگوکنندگان چون میدانند مخاطبان به آنها امتیاز میدهند سعی میکنند بر اساس معیارهای نظرسنجی رفتار کنند. نتایج نظرسنجی را میتوان پس از جلسه برای گفتگوکنندگان و مخاطبان ایمیل کرد و روی سایت قرار داد و در ابتدای جلسه بعد قرائت کرد. برخی از نمونه فرم های نظرسنجی را میتوان از بخش بستههای پشتیبان آزاداندیشی دانلود کرد. به عنوان مثال برخی از معیارهای این فرم میتواند این موارد باشد: - رعایت ادب و شئونات اخلاقی - مستند و مستدل بودن صحبتها - مفید و نو بودن صحبتها - مرتبط بودن صحبتها و پرهیز از حاشیه روی - روان و جذاب بودن صحبتها درج نکات و سؤالهای مطرحشده بر روی برد یا صفحه نمایش میتوان فردی را مسئول پرده نمایش پشت گفتگوکنندگان قرار داد که سرفصلهای مطرحشده توسط هر دانشجو و مطالبی که به آن پاسخ داده نمیشود را در صفحه نمایش تایپ کند تا بحث منظم و منسجم تر پیش رود. نمایش زمان برخی از دانشگاهها برای جلوگیری از ایجاد بحثهای حاشیهای درباره زمان هر فرد، نرمافزار تایمر سادهای نوشتهاند که اسم و زمان باقیمانده هر فرد را بر روی صفحه نمایش نشان میدهد. مسئول صفحه نمایش این نرمافزار را نیز مدیریت میکند. برای دانلود این نرمافزار میتوان به بخش بستههای پشتیبان آزاداندیشی مراجعه کرد. تعیین رابط برای هر مناظره کننده در صورتی که قالب برنامه مناظره دانشجویی است، میتوان فردی را به عنوان رابط هر مناظره کننده مشخص شود و به همه حاضرین معرفی گردد و هرکس از مخاطبان خواست هر حرفی را به وی انتقال دهد از طریق این فرد صورت گیرد تا نظم و آرامش جلسه به هم نخورد.(دانشگاه امیرکبیر) وقت دادن به حضار برای بیان نظرات خود در حین مناظره در برنامه میتوان با اختصاص دادن وقت به دانشجویانی که میخواهند وسط برنامه حرف بزنند، جلسه را آرام و منطقی نگاه داشت. مجری نیز تذکر میدهد که اگر حرفی دارید، به پشت تریبون آمده، نظرات خود را بیان کنید. (دانشگاه سراسری ارومیه، آزاد قزوین ) نقش اساتید تشریح مؤلفههای آزاداندیشی در کلاس یکی از کارهای موثر در افزایش روحیه و صفات آزاداندیشی در دانشجویان تشریح مولفه های آزاداندیشی توسط استاد دانشگاه در سر کلاس می باشد. مباحثی نظیر سعه صدر، توان شنیدن حرف مخالف، پذیرش حق، بر اساس منطق و عقل صحبت کردن، دوری از حاشیه، پرهیز از هیجان و احساسات(جوگیر نشدن) و ... البته اینکار نیاز به ارتباط قوی با اساتید دارد. بیشتر در فضای علوم انسانی این فضا حاصل می شود. چون مباحثه و مناظره و مجادله در علوم انسانی بیشتر از علوم تجربی مطرح است. به همین دلیل می توان سر کلاس درس به این مباحث اشاره نمود. (دانشگاه آزاد مشهد) حضور اساتید در کرسی در بخش تبلیغات کرسی، به حضور اساتید به عنوان تبلیغات کرسی و ترغیب دانشجویان، اشاره گردید. از برکات دیگر حضور اساتید دانشگاه در برنامه اینست که جو آکادمیک و به دور از جنجال و هیاهو بودن کرسی برای دانشجویان واضح می شود و از اینکه در حضور استاد خود حرف غیرمنطقی و خارج از عقلانیت بزنند، جلوگیری می کنند. در اینصورت هم حضار و هم گفتگوکنندگان و مناظره کنندگان سنجیده تر برخورد کرده و فضای جلسه را آرام نگه می دارند.(دانشگاه آزاد مشهد) نقش کارشناس یا داور دو رویکرد متفاوت راجع به کارشناس یا داور وجود دارد: رویکرد اول: اصلا کرسی نیاز به کارشناس یا داور ندارد. برای مدیریت جلسه فقط نیاز به یک مجری است که وقت را تنظیم کند و گاها تذکرات آیین نامه ای بدهد. داور ذهن و باطن دانشجویان است. باید دانشجویان حرفشان را بزنند حق خودش نمایان می شود. انتخاب داور بیطرف هم کار مشکلی است از این جهت که اگر از طیف مقابل داور انتخاب شود کار بسیار اشتباهی است چون سطح سواد او بالاتر از حد دانشجویان است. اگر داور انقلابی باشد، نشان دهنده ی اینست که جلسه بی طرف نیست و برگزار کنندگان می خواهند حرف خود را به کرسی بنشانند نه اینکه بستری برای تبادل نظر طرفین ایجاد کنند. از طرفی هم اگر داور انقلابی باشد بچه های بسیج تنبل می شوند و نیازی در خود نمی بینند که بروند مطالعه کنند، فکر کنند بعد بیانند در کارزار فکر و اندیشه خودشان را بسنجند. با طرف مقابل خود بحث کنند بعد ببینند کجا ضعف دارند بروند آنجا را قوی کنند.(دانشگاه خواجه نصیر، امیرکبیر) رویکرد دوم: اصلا بدون داور نمی شود کرسی برگزار کرد. یک سری از شبهات در جلسه باقی می مانند که بچه ها از پس پاسخ دادن به آن ها برنمی آیند. (سراسری ارومیه ) در ذیل به وظایف کارشناس یا داور اشاره می شود. باید به این نکته توجه کرد که نیازی نیست همه ی وظایفی که ذکر می شود را داور در یک جلسه داشته باشد بسته به شرایط می تواند هر کدام از این نقش ها را ایفا کند. 1)وقت مناظره کنندگان را تنظیم میکند(این نقش را مجری نیز می تواند ایفا کند)(دانشگاه آزاد مشهد) 2)به مناظره کنندگان تذکر آییننامه ای می دهد که از خط قرمز ها عبور نکنند(دانشگاه آزاد مشهد) 3) هدایت بحث: مناظره کنندگان موظفند به موضوع اصلی بپردازند و به حاشیه نروند درغیر اینصورت داور به آنها تذکر می دهد. (دانشگاه آزاد مشهد) 4)برای دوری جلسه از هرگونه هیاهو داور به دانشجویانی که قصد برهم زدن جلسه را دارند، تذکر می دهد. (دانشگاه آزاد مشهد) 5)به تبیین مولفه های آزاداندیشی از جمله روحیه ی پذیرش حق، شنیدن حرف مخالف، سعه ی صدر در پاسخ گویی، فکر کردن روی موضوعات، از روی عقلانیت سخن گفتن و ... می پردازد. (دانشگاه سراسری ارومیه) 6) تبیین موضوع کرسی و مشخص کردن محورهای بحث(دانشگاه آزاد قزوین، سراسری ارومیه) 7) جمع بندی مباحث کرسی و پاسخ به شبهات باقی مانده در کرسی(دانشگاه آزاد قزوین، سراسری ارومیه) درحین جلسه / مستند سازی 0ارجاع 0دیدگاه یکی از کارهایی که معمولاً به آن توجه زیادی نمیشود مستندسازی مناسب است. مستندسازی تنها به فیلم برداری، عکس برداری و ضبط صدای جلسه محدود نمیشود؛ بلکه گزارش جلسه، فرم های مرتبط، نتایج نظرسنجی، لیست اسامی، شماره تماس و آدرس ایمیل شرکت کنندگان، گزارش جلسات مکمل و جانبی، مقالات و محتواهای آماده شده برای آمادگی خودمان، گزارش کارها و ابتکاراتی که برای برگزاری یک کرسی خوب انجام شده است، همه لازم است مستند و مدون شوند تا به صورت تجربیات انباشته دربیاید و برای نسل های بعدی دانشگاه خود و حتی دانشگاه های دیگر که از ما عقب تر هستند قابل استفاده باشد. همچنین میتوان فردی را مشخص کرد که با پیاده کردن صورت جلسه، مباحث مطرح شده، پاسخ ها و مباحث بی پاسخ را به صورت دسته بندی شده مدون و به صورت یک جزوه آماده کند و با تکمیل قسممت های پاسخ داده نشده بوسیله ی مشورت و مطالعه، یک بسته محتوایی خوب درباره یک موضوع مشخص تهیه کند. بعد جلسه چگونگی بازتاب جلسه، تداوم ارتباط با مخاطبین از جمله مباحثی است که در این بخش ذکر گردیده است. بعد جلسه / بازتاب جلسه 0ارجاع 0دیدگاه همانطور که در بخش تبلیغات گفته شد « تبلیغات به خودی خود موضوعیت دارد»، بازتاب جلسه در دانشگاه و جامعه نیز به خودی خود موضوعیت دارد و باعث فضاسازی میشود و همانطور که گفته شد در زمینه تبلیغات خوب عمل نمیشود، در زمینه بازتاب جلسات نیز معمولاً همینطور است. نکته مهم این است که یک جلسه دوساعته برگزار میشود و تنها مخاطبین جلسه و نهایتا افرادی که تبلیغات پیش از جلسه را دیده اند با موضوع ارتباط برقرار کرده اند و روی شان تاثیر گذاشته است؛ در حالیکه میتوان با بازتاب جلسه به شیوه های متعدد و متنوع میزان تاثیرگذاری جلسه را چندین برابر افزایش داد.(دانشگاه امیرکبیر) در ادامه به برخی از روش های بازتاب جلسه اشاره شده است: · بازتاب گزارش متنی، تصویری، صوت و فیلم از طریق: § نشریات دانشجویی § ایمیل به شرکت کنندگان، دیگر دانشجویان و اساتید § سایت تشکل · ارسال مستندات مطرح شده در بالا به سامانه ثبت تجربیات بسیج دانشجویی kalk.ir جهت قرار دادن در اختیار دانشگاه های دیگر، انتقال تجربیات و ارتباط گیری با سایر دانشگاه ها بعد جلسه / تداوم ارتباط با مخاطبین 0ارجاع 0دیدگاه تداوم ارتباط با مخاطب اهمیت ویژه ای دارد. در واقع این ارتباط ها زمینه ساز حضور این افراد در جلسات بعدی خواهد بود: اطلاعرسانی پیامکی و ایمیلی برنامه های بعد ادامه دادن مباحث ناتمام در گروه ایمیلی/فروم ارسال گزارش جلسه و نمرات نظرسنجی برنامه نکات تکمیلی در پایان به برخی از نکات تکمیلی اجرای کرسیهای آزادفکری اشاره میشود: نکات تکمیلی / به طور مکرر و متناوب برگزار شود 0ارجاع 0دیدگاه کرسیها صرفا یک برنامه نیستند و باید یک فضا را شکل دهند. برای شکل دادن این فضا نیاز است که این جلسات به صورت مستمر و هر چند وقت یکبار برگزار شود تا کم کم فضای مورد نظر شکل گیرد. نکات تکمیلی / مسئول و تیم داشته باشد 0ارجاع 0دیدگاه برای طراحی و اجرای کرسیها لازم است حداقل یک نفر و به طور معمول چند نفر –بسته به شرایط دانشگاه- مشخصا به این کار بپردازند و دغدغه و کار دیگری نداشته باشند. در بعضی از دانشگاه ها مسئول تحلیل و بررسی مسئول برگزاری کرسیهاست که اینکار کاملا اشتباه است. زیرا چنین فردی دغدغه و کارهای بسیاری دارد و طبیعتا نمیتواند برای برگزاری کرسیها وقت و تمرکز کافی بگذارد و نهایتا میتواند در طول ترم مثلا یک کرسی برگزار کند. نکات تکمیلی / بهترین یادگیری حین اجرا صورت می گیرد 0ارجاع 0دیدگاه حقیقت این است که شرایط دانشگاه ها با هم متفاوت است و نمیتوان برای همه دانشگاه ها نسخه ای واحد پیچید و بهترین افرادی که میتوانند کرسیهای هر دانشگاه را طراحی و اجرا کنند خود دانشجویان آن دانشگاه هستند. کرسیها ماهیتا طوری است که فقط و فقط با اجراکردن تکامل پیدا میکند و جای خود را باز میکند. تا دانشجویان به سمت اجرا نروند نمیتوانند جزئیات و ظرافت های برگزاری این برنامه را دریابند ولی پس از اجراکردن کم کم خودشان به موضوع مسلط خواهند شد و برنامه روال طبیعی خود را به تدریج پیدا میکند. در نتیجه« حرکت به سمت اجرا»، «صبر و استقامت»، «گرفتن بازخورد» و «تصحیح برنامه های بعدی» کارهایی است که باید به طور پی در پی انجام شود. |