۱۳۹۰-۹-۶، ۱۱:۴۳ عصر
-------------------- نام فصل: مقدمه --------------------
مقدمه چاپ هشتمشايد براى خوانندگانى كه چاپهاى اول تا ششم و چاپ هفتم اين كتاب را ديده و اكنون اين چاپ را كه چاپ هشتم است ملاحظه مىكنند شگفتى آور باشد كه يك كتاب نخست با قطع جيبى در يك جلد و سپس در قطع رقعى در دو جلد و بعد با قطع وزيرى در يك جلد منتشر مىشود. علت اينكه چاپ هفتم در دو جلد صورت گرفت در مقدمه آن چاپ توضيح داده شده است و علت اينكه اين چاپ با شكل جديد و حروف جديد چاپ شد، علاوه بر برخى مشكلات كه پيش آمد ضرورت تغييرات و اضافاتى بود در اين چاپ. متاسفانه چاپ هفتم با همه زيبائى حروف، معلوم شد افتادگيها و احيانا در برخى موارد سطرهاى مكرر دارد، و آن بدان جهت بود كه خودم بر آن چاپ نظارت نداشتم و در مجموع در تصحيح آن دقت كافى به عمل نيامده بود. يكى از نقيصه ها در آن چاپ اين بود كه آيات قرآن و احاديث و جمله هاى عربى با همان حروفى چاپ شده بود كه متن اصلى چاپ شده است. در اين چاپ آن نقيصه ها اصلاح و اضافات مختصر ولى متعددى كه بسيارى از آنها به صورت پاورقى است علاوه شد. در ميان اضافاتى كه صورت گرفت يك فصل 47 صفحه اى است تحت عنوان " كتابسوزى ايران و مصر " كه در اواخر بخش دوم قرار گرفته است. من در حين تأليف اين كتاب در نظر داشتم اين فصل را بگنجانم و در اوائل بخش دوم هم وعده داده بودم ولى موجباتى پيش آمد كه از الحاق آن صرف نظر
[صفحه: 8]
كردم و در حقيقت جاى آن فصل مهم در اين كتاب خالى بود و بحمدالله اين نقيصه نيز رفع شد. نظر به اينكه بسيارى از خوانندگان محترم چاپهاى اول تا هفتم اين كتاب را دارند كه فاقد اين فصل است و ممكن است مايل باشند اين فصل را هم داشته باشند، آن فصل را به طور مستقل هم چاپ و انشاء الله بزودى در اختيار علاقه مندان گذاشته مىشود. از خداوند عزت و موفقيت امت اسلامى را مسئلت مينمايم. هفدهم ذى الحجة الحرام 1398 هجرى قمرى مطابق 28 آبانماه 1357 هجرى شمسى مرتضى مطهرى
[صفحه: 9]
مقدمه چاپ هفتم
اكنون كه پس از هشت سال، چاپ هفتم اين كتاب با حروف جديدتر، و قطع بزرگتر در اختيار خوانندگان محترم قرار مىگيرد. لازم است نكاتى را تذكر دهم. چاپ اول كتاب به قطع جيبى چاپ شد و مجموع صفحات در حدود هفتصد و شصت صفحه بود و بالطبع به صورت بى قواره اى در آمده بود. بسيارى از خوانندگان، به حق، اعتراض داشتند كه مىبايست يا قطع كتاب قطع بزرگترى مىبود و يا در دو جلد منتشر مىشد. ولى علت اينكه كتاب به آن صورت در آمد اين بود كه تأليف كتاب تدريجا انجام مىشد و در اختيار چاپخانه قرار مى گرفت، از اينرو بر اصل كه چند سخنرانى بود بيش از آن اندازه كه خود، پيش بينى كرده بودم افزوده شد و در نتيجه صفحات كتاب با قطع كتاب نامتناسب گشت. چاپهاى بعد تا چاپ ششم همه از روى چاپ اول افست شده بود. در اين چاپ كه با حروف ديگرى چاپ شد از اول قطع كتاب به صورت
[صفحه: 10]
رقعى در نظر گرفته شد و اگر بر مطالب كتاب افزوده نمىگشت. صفحات به حدود ششصد صفحه تقليل مىيافت و مانعى نبود كه در يك جلد منتشر شود. ولى در اين چاپ، در بخش سوم، فصل خدمات فرهنگى ايرانيان به اسلام مطالب زيادى افزوده شد كه صفحات كتاب را تا حدود هشتصد و بيست صفحه بالا برد. از اينرو لازم شد كه در دو جلد منتشر شود. جلد اول مشتمل است بر بخش اول (اسلام و مساله مليت) و بخش دوم (خدمات اسلام به ايران). جلد دوم مشتمل است بر بخش سوم (خدمات ايرانيان به اسلام). مطالب عمده اى كه افزوده شده است سه قسمت پشت سر يكديگر است كه از صفحه 500 تا صفحه 722 اين كتاب را اشغال كرده است به اين ترتيب: 1 - فقه و فقاهت، در اين قسمت تاريخچه فقهاء شيعه از عصر غيبت صغرا تا عصر حاضر به طور مختصر، يعنى معرفى يك نمونه در هر نسل ذكر شده است به طورى كه اگر از زمان خودمان شروع كنيم و به عقب برگرديم يك رابطه استاد و شاگردى متسلسل و لاينقطع تا نيمه قرن سوم هجرى در مىيابيم. 2 - فلسفه و حكمت. در اين قسمت تاريخچه فلاسفه اسلامى به طور مختصر بيان شده است ولى نه به صورت معرفى يك نمونه از هر نسل. بلكه به صورت طبقات فلاسفه اسلامى. مشاهير و معاريف فلاسفه در هر عصر، به صورت طبقات، البته طبقات اساتيد و شاگردان، معرفى شده اند، كه از ابتدا قرن سوم هجرى تا زمان ما سى و سه طبقه تشخيص داده شده اند. 3 - عرفان و تصوف. در اين قسمت طبقات عرفا از قرن دوم تا قرن دهم نه به صورت نمونه از هر نسل و نه به صورت طبقات مشخص، بلكه به عنوان چند نمونه از هر قرن معرفى شدهاند. هدف كلى از همه اينها نشان دادن استمرار فرهنگى به معنى صحيح و
[صفحه: 11]
واقعى كلمه، در فرهنگ اسلامى است كه در جهان كم نظير و شايد بى نظير است. البته اضافات مختصر ديگر، در برخى موارد ديگر هم هست كه قابل ذكر نيست همچنان كه اصلاحات عبارتى نيز صورت گرفته است. در چند مورد نيز مطالب، جا به جا شده است كه البته اهميتى ندارد. از خداوند متعال سعادت و موفقيت عموم برادران مسلمانرا مسئلت دارم. سى ام ربيع الاخر / 1397 هجرى قمرى مرتضى مطهرى
[صفحه: 12]
