کلیات بایدها و نبایدهای کارهای فرهنگی

[ADMIN]

مقدمه
و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا...
ما فرهنگ را بستر اصلی زندگی می دانیم؛ نه فقط بستر اصلی درس خواندن و علم آموختن. فرهنگی هر کشور، بستر اصلی حرکت عمومی آن کشور است. فرهنگ، یعنی خلقیات و ذاتیات یک جامعه و بومی یک ملت؛ تفکراتش، ایمانش، آرمان هایش؛ این ها تشکیل دهنده ی مبانی فرهنگی یک کشور است؛ این هاست که یک ملت را یا شجاع و غیور و جسور و مستقل می کند، یا سرافکنده و ذلیل و فرودست و خاک نشین و فقیر می کند. فرهنگ، عنصر خیلی مهمی است.    مقام معظم رهبری
یکی از مهم ترین عرصه های فعالیت گروه های جهادی، عرصه فرهنگی است. تعریف مان از فعالیت فرهنگی شامل مجموعه ی فعالیت هایی است که در راستای رشد و تربیت انسان ها (اعم از جهادگران و مردم روستا) و در قالب های مختلف در مدت زمان اردو و نیز بعد از اردو انجام می شود.
با توجه به تاثیر گذاری گروه های جهادی و حساسیت مخاطب لازم است که محتوای برنامه های فرهنگی گروه هدفمند، متناسب با نیاز مخاطب و با برنامه ریزی قبلی انتخاب و اجرا شوند.
لذا در این سند به جمع آوری و بیان تجربیات گروه های مختلف جهادی و متون موجود در عرصه فرهنگی جهادی می پردازیم تا راهنمایی باشد برای برنامه ریزی هرچه بهتر اردوهای آینده.
فعالیت های فرهنگی در اردوهای های جهادی را می توان به دو عرصه ی کلی :
  فرهنگی خارجی (مخاطب : مردم منطقه)
  فرهنگی داخلی (مخاطب : جهادگران)
تقسیم کرد که در ادامه به توضیحات جزئی و مثال های عملی و کاربردی هر عرصه پرداخته شده است.
فرهنگ خارجی
گستره ی این فعالیت ها از کلاس های با عنوان مستقیم فرهنگی گرفته تا رفتار و منش جهادگران با یکدیگر، با اهالی روستا، با دانش آموزان کلاس شان و... را در بر می گیرد، اما کلاس های آموزشی اولین عرصه بروز مستقیم فعالیت های فرهنگی اردوهای جهادی است. محتوای این کلاس ها بایستی با توجه به نیاز و رده سنی مخاطب و در سفرهای شناسایی تعیین شود. (اعم از آموزش احکام، عقاید، مهارت ها، هنر ها و...)
پس از روشن شدن اهداف فعالیت های فرهنگی گروه در منطقه،  قالب عرضه ی این اطلاعات با توجه به ذائقه ی مخاطب تعیین می شود. گاه شما  لازم است محتوای فرهنگی خود را در قالب بازی فوتبال و گاه در کلاس های هنری به مخاطب ارائه کنید. گاهی مهم ترین قسمت کلاس شما بازی ای است که برای بچه های کلاس انتخاب می کنید تا مفهومی را در قالب این بازی به دانش آموزان منتقل کنید. و انتخاب این قالب ها به عهده ی مسئول فرهنگی گروه می باشد که نیازمند تجربه و دقت کافی است.
آنچه که در ادامه می آید شامل معرفی برنامه های فرهنگی، مصادیق، پیش نیاز ها، ابزارها، همچنین مهارت های لازم برای یک نیروی جهادی که قصد فعالیت فرهنگی در اردوی جهادی را دارد، و... می باشد.
لازم به ذکر است، اطلاعاتی که در ادامه می آید برآیند تجربیات برخی از مسئولین، اعضا اردو های جهادی مختلف و کتاب های مرتبط است که می تواند نمونه های خوبی باشد. هدف از ارائه این تجربیات جمع آوری تمام تجربیات موجود در این عرصه می باشد و پر واضح است که اجرای تمام برنامه ها در قالب یک اردو امکان پذیر نیست و لازم است که مخاطب با توجه به شرایط منطقه ی هدف و توانایی اعضا و امکانات گروه اقدام به انتخاب موارد نماید.
فرهنگ خارجی / شناسایی فرهنگی منطقه
0ارجاع
0دیدگاه
شناسایی فرهنگی منطقه 
مؤلفه‌های شناسایی فرهنگی منطقه
هنگام شناسایی و بررسی یک منطقه از منظر فرهنگی بایستی عوامل مختلفی را در نظر گرفت، مهم ترین معیار های بررسی یک منطقه عبارتند از:
1. میزان دین مداری و دین پذیری مردم منطقه.
2. وجود حوزه‌ی علمیه یا دانشگاه در مناطق همجوار و میزان فعالیت آن ها.
3. جغرافیای مذهبی منطقه (مذهب اهالی).
4. میزان سواد و تحصیلات اکثریت اهالی.
5. میزان دانش آموزان و دانشجویان منطقه
6.آمادگی فرهنگی مردم منطقه برای پذیرش اردوی جهادی.
7. هویت فرهنگی و پیشینه‌ی تاریخی مردم منطقه.
8. میزان وجود حساسیت‌های سیاسی و فرهنگی.
9. میزان تأثیر گذاری نهاد‌های فرهنگی در منطقه.
10. شناخت شخصیت‌های علمی و جهادی منطقه.
11. جمعیت نوجوان و جوان کافی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی.
12. نوع غالب رسانه‌ی مورد استفاده (ماهواره، اینترنت، ویدئو، رایانه، وی سی دی...).
13. سابقه‌ی حضور مبلّغ در منطقه.
14. نگاه مسئولین استانی نسبت به منطقه.
15. مسائل عرفی و شیوه های ارتباطی خاص میان اهالی منطقه.
16. اختلافات قومی قبیله‌ای.

[ADMIN]

17. فراهم بودن فضای لازم جهت فعالیت‌های فرهنگی
18. میزان التزام به ولایت فقیه.
19. میزان تمرکز روستاها و طریقه‌ی ارتباط با روستاهای همجوار، جهت انجام فعالیت‌های فرهنگی.
20. میزان ناهنجاری‌های اجتماعی، از جمله شیوع اعتیاد بین اقشار مختلف روستا.
21. شناسایی وجود مسجد، حسینیه، کانون، خانه‌ی عالم، هیئت، بسیج و شورای روستا.
22. شناسایی خانواده‌ی شهدا، جانبازان و ایثارگران.
23. رویکرد خانواده‌ها نسبت به درس و مدرسه.
  و ...
مراحل شناسایی
مراحل شناسایی
پیش شناسایی
برای دسترسی به این اطلاعات، راه های ذیل پیشنهاد می گردد:
• مراجعه به سازمان بسیج سازندگی و معاونت سازندگی و کارآمدسازی سازمان بسیج دانشجویی.
• برگزاری جلسه با گروه‌های جهادی که سابقه‌ی فعالیت در منطقه را دارند.
• مراجعه به دفتر مناطق محروم ریاست جمهوری، کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان تبلیغات اسلامی.
•  جست و جو در اینترنت.
سفر شناسایی
پیدا کردن آشنای ساکن در منطقه و کسب اطلاعات از او راه خوبی برای شناسایی است.
البته مراجعه به آشنای بومی به دلیل جانبداری فرد جهت مجاب نمودن گروه برای حضور در منطقه می تواند دارای خطا باشد.
مراجعه به مراکز فرهنگی و اجرایی منطقه؛ مانند: استانداری، فرمانداری، بخشداری، اداره‌ی کل اوقاف و امور خیریه‌ی استان و شهرستان، سازمان تبلیغات اسلامی استان و شهرستان، سپاه استان، سازمان بسیج سازندگی و دانشجویی استان و شهرستان، مراجعه به نیروی انتظامی و ستاد مبارزه با مواد مخدرسازمان ملی جوانان استان، اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و...
برگزاری جلسه با مسئولین فرهنگی استانی، شهرستانی و بخشی و امام جمعه شهرستان و بخش
جمع آوری اطلاعات میدانی البته‌؛ شناخت دقیق‌تر با حضور در منطقه و جمع‌آوری اطلاعات میدانی آغاز می‌گردد. ورود به شکل ساده و بی‌آلایش به روستا و برخورد مهربانانه با روستاییان بسیار مهم است. برای این مهم افراد ذیل پیشنهاد می‌شود.
-    اعضای شورا و بزرگان روستا.
-    طلاب و روحانیون بومی.
-    معلمان.
-    دانشجویان و فارغ التحصیلان بومی.
-    سایر اهالی: تعدادی از اهالی جهت کسب اطلاعات انتخاب شوند. افراد گزینش شده به گونه‌ای متمایز نشان داده نشوند که بین اهالی منطقه حساسیت ایجاد گردد.
شناسایی تکمیلی
بخش کلی شناسایی قبل از اردو توسط گروه شناسایی انجام می‌شود، اما بایستی شناسایی از مناطق را در هنگام برگزاری اردو، آشنایی و ارتباط با اهالی تکمیل کرد. از این رو تعیین گروه شناسایی منطقه در هنگام برگزاری سفر، جهت جمع آوری اطلاعات تکمیلی و شناسایی مشکلات فرهنگی منطقه ضروری به نظر می‌رسد. داده های شناسایی را می توان از مشاور فرهنگی، مربیان آموزشی و رابط خواهران دریافت نمود.
یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات این گروه،  شناسایی نخبگان علمی، فرهنگی، قرآنی، هنری و ورزشی و نحوه‌ی حضور آن ها در منطقه می‌باشد. در این راستا اطلاعات و تلفن تماس روحانی و طلبه‌های روستا، قاریان، مداحان، دانشجویان یا بعضی از دانش‌آموزان دبیرستانی برای ارتباط بعد از اردو حتماً اخذ شود.
فرهنگ خارجی / تعامل و هماهنگی با دستگاه های ذی ربط
0ارجاع
0دیدگاه
در روند رایزنی و برقراری تعامل با ارگان های دولتی و فرهنگی، اهداف ذیل مورد نظر می‌باشد:

الف) اطلاع رسانی برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هماهنگی‌های لازم جهت اخذ مجوز های مورد نیاز.

ب) جلب مساعدت‌ها و حمایت‌های مالی، دریافت اقلام فرهنگی و امکانات سخت افزاری

بعضی از ادارات و مجموعه های دولتی و خصوصی میتوانند کمک زیادی در راستای برنامه ریزی فرهنگی به مسنولین فرهنگی گروه بنمایند. مثلا: 1-کمیته امداد منطقه هدف می تواند در ارائه محتوا یاری رسان باشد 2- معاونت فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه نیز می توان در ارائه محتوا و مشاوره مفید باشد 3- دفتر امام جمعه در ارائه مشاوره مفید می باشد 4- مجموعه های خصصوصی مانند مجموعه سفیر، عمار و ... در ارائه محتوا می توانند کمک زیادی نمایند 5- ...

فرهنگ خارجی / جذب، گزینش و آموزش نیروهای فرهنگی
0ارجاع
جذب، گزینش و آموزش نیروهای فرهنگی
راهکارهایی برای جذب جهادگران جدید
- تبلیغ چهره به چهره
- اطلاع رسانی گسترده: تبلیغات وسیعی در سطح دانشگاه و خوابگاه ها انجام گیرد.
- پخش بروشور: بروشورهای جذاب، کوتاه و پرمحتوا با موضوع حرکت‌های جهادی تهیه و توزیع شود.
- پخش کلیپ: به عنوان مثال از مستندهای شهید آوینی در حوزه‌ی جهاد سازندگی بهره‌ی کافی برده شود.
- از طریق تبلیغات در فضای مجازی مانند سایت گروه، گروه های اینترتی و ...
- سخنرانی‌های پرشور و انگیزه ساز: امام جماعت و اساتید دانشگاه نقش بسزایی در آشنایی، تشویق و ترغیب دانشجویان جهت حضور در حرکت‌های جهادی دارند.
- برپایی نمایشگاه حرکت‌های جهادی در دو سطح دانشگاه و شهر(عکس، جزوات و گزارشات سفرهای سابق، معرفی دستاوردهای اردوهای پیشین، پخش کلیپ، نمایش کاردستی دانش آموزان روستا و دل‌نوشته‌های کودکان‌روستایی).
- پیش بینی مکان ثبت نام: فضایی مناسب و ثابت در دانشگاه جهت ثبت‌نام علاقه‌مندان به اردوهای جهادی ایجاد شود.
- برپایی جلساتی جهت تبیین و بررسی فلسفه و مبانی نظری و فکری«جهاد».
- معرفی الگوهای جهادی: همایش‌ها و نشست‌هایی در راستای معرفی الگوهای جهادی در تاریخ اسلام، دفاع مقدس و جهاد سازندگی برگزار شود.
معیارهای گزینش
گرچه در دیدگاه مادی بیشتر بر تخصص تأکید می‌شود و از موضوع تعهد، سخنی به میان نمی‌آید، ولی براساس دیدگاه توحیدی در انتخاب نیرو ها تعهد و تخصص در کنار هم و همراه هم ارزش محسوب می شوند و شرط موفقیت و سعادت، توجه و عمل به هر دو معیار شمرده می‌شود.
از این رو معیارهای گزینش، حداقل از دو جهت قابل بررسی و مطالعه است:
ویژگی های عمومی
1- تجربه‌ی کافی در فعالیت‌های فرهنگی داشته باشد.
2- با اهداف سفر همراه و هماهنگ باشد و خود رأی نباشد.
3- سلامت جسمی و روحی مورد نیاز برای شرکت در فعالیت‌ها را دارا باشد.
4- مشتاقانه، آگاهانه، داوطلبانه، با انگیزه و  با هدف مقدس و براساس برنامه‌ای مشخص، کارها را پیش برد.
5- آگاهی نسبت به شرایط خاص منطقه و آمادگی تحمل بعضی سختی‌های احتمالی را داشته باشد.
ویژگی های مهارتی
اجرای برنامه‌های فرهنگی نیازمند جهادگران متخصص است. از این رو باید در گزینش نیروها به گونه‌ای عمل شود که مهارت‌های مورد نیاز برای تشکیل یک مجموعه فرهنگی تامین شود. برخی از مهم‌ترین مهارت‌های مورد نیاز برای فعالیت‌های فرهنگی عبارتند از:
مهارت جذب و ارتباط:
جذب حداکثری جهادگران، اهالی، جوانان و نوجوانان بستگی به توانمندیِ در ارتباط با آنان دارد. جذب باید در نقطه‌ای باشد که اشتراک طرفینی داشته باشد. برخی از کلیدهای جذب عبارتند از:
• سلام کردن
• دست دادن
• داشتن حسن خلق
•  هدیه و بخشش
• آراستگی ظاهری
•  بی اعتنایی نکردن به مخاطب و عدم کناره‌گیری
•  سکوت
•  طرح سوال
سرفصل های پیشنهادی برای آموزش جهادگران
-  مخاطب شناسی(کودک، نوجوان، جوان، بزرگسال).
-  مهارت های پیام رسانی(جذب، شناسایی، ارتباط).
-  اصول و فنون کلاس داری
-  دوره روانشناسی برای مربیان کودکان جهت تشخیص مشکلات خانوادگی، شخصیتی و... در قالب فعالیت های متنوع مانند نقاشی، بازی و.....
اصول و فنون کلاس داری
تدریس باید برای رضای خداوند و قرب الی الله باشد تا هم اثر بخش باشد و هم ماندگار. در همه امورمان محتاج عنایت ائمه (سلام الله علیه) می باشیم. پس اول هر تدریس باید یک توسل (هرچند مختصر) داشته باشیم. مثل خواندن دسته جمعی دعای فرج.
چنانچه مخاطب ما را کودکان تشکیل می دهند می توانیم این توسل را درقالب شعر کوتاه و هم خوانی شروع کنیم و دعای فرج را در ادامه با بچه ها هم خوانی کنیم.
بیشتر زمان جلسه اول را صرف صحبت با بچه ها کنید. همه بچه ها را به صحبت کردن (سوال پرسیدن از دانش آموزان کمک می کند) سوق بدهید. زیرا در نتیجه صحبت کردن ها، زود تر احساس راحتی می کنند
با بچه های زیر 7سال با در نظر گرفتن احساسات کودکان، با احتیاط بیشتری وارد صحبت شوید.
وجود طیفی از بچه ها درکلاس با انرژی زیاد (به خصوص پسربچه ها) درکنار بچه هایی که خیلی آرومند، مربی را نیازمند مهارت های کلاس داری می کند تا بتواند کلاس را در بهترین حالت مدیریت کند.
قسمتی از وقت کلاس را به شنیدن خاطرات بچه ها اختصاص بدهید. (مدتی فقط بچه ها حرف بزنند ومربی گوش بدهد.)
مدت زمان کلاس حداکثر50 دقیقه باشد تا بچه ها خسته نشوند. به کیفیت اهمیت دادن مهمتر از کمیت کار است.
به بچه ها بگویید که شما فقط مربی نیستید و قرار هست در کنار چیزهایی که به آن ها یاد می دهید از آن ها هم یاد بگیرید.
این احساس را منتقل کنید که در عین حال که مربی آن ها هستید و از آن ها بزرگترید دوست شان هستید. در این صورت زودتر باشما ارتباط می گیرند که حتی ممکن است مشکلات شان را با شما مطرح کنند، البته این ارتباط در حدی نباشدکه دانش آموز به مربی وابسته شود.
استفاده از لوازم کمک آموزشی (بسته به نوع کلاس و امکانات موجود) مثل : تخته، فیلم، اسلاید، کامپیوتر، کتاب، و...
همچنین برای تفهیم مطالب از امثال، نکته ها، داستان ها، و... استفاده شود.
متربیان متوجه شوند که مربی آن ها را دوست دارد. (اگر معلم دارای صفات اخلاقی و انسانی باشد محبوبیت پیدا می کند.)
  مربی نباید از خود نقطه ضعف نشان بدهد ولی اگر جائی اشتباه کرد اقرار نماید.
  مربی باید قاطع، پیگیر و جدی باشد.
مربی باید کاملا بر درس مسلط باشد (مطالعه زیاد داشته باشد) و همچنین علم و روش درس دادن با روش های روز را دارا باشد.
  مربی باید با اخبار روز آشنا باشد.
  شروع درس با طرح چند سئوال (از موضوع درسی که می خواهد گفته شود) باشد و اهمیت درس از جنبه های گوناگون، مثلا از نظر کاربردی گفته شود.
  در ابتدا از مطالب مهم و سخت و خشک گفته شود. (زیرا آمادگی جسمی و ذهنی مربی و متربی زیاد است.)
  به افراد مخل کلاس بها بدهیم. مثلا مسئولیت دادن، صدا زدن با القاب پر معنی (با این روش هم خلا و کمبودی که آن افراد دارند پر می گردد و هم کلاس آرام می شود.)
  سخت گیری در مواقعی که حادثه غیر مترقبه در بین تدریس اتفاق افتاده وضع را بدتر می کند. پس اول یا کمی مکث می نمائیم یا لبخندی زده یا به طریقی با آن وضعیت همراهی نموده و بعد کنترل کلاس را بعهده می گیریم.
در آخر درس یا بین درس خلاصه ای از مطالب گفته شده، تکرار گردد. و یا مربی خلاصه درس را عمداً اشتباه بگوید تا متعلمان صحیح آن را بگویند و یا از بین درس گفته شده سئوال مطرح نماید. که این سئوال طرح کردن خواصی دارد از جمله آن ها :
الف – افراد ممتاز شناخته می گردند (توسط معلم و متعلم)
ب- افرادی که درس را گوش نکرده بودند و یا متوجه نشده بودند، درس برای آن ها دوباره مرور می گردد.
ج- این کار خود یک تنوع است.
د- حس رقابت در بین متعلمان را برمی انگیزد که گوش کنند و جواب بدهند
ر- معلم روحیه بیشتری میگیرد.
و...
  بهداشت روانی کلاس: مکان جلسه باید جائی ساکت و بی تردد باشد. ( چیزی نباشد که فراگیر معطوف به آن شود)
تشویق وانذارخوب است. ولی بجا وبه موقع و به اندازه. (که اگراین موارد رعایت نگردد نتیجه معکوس می دهد) در ضمن تشویق ها و انذارها شکل های مختلفی دارند و فقط مادی نیست. (در بخش بعدی به طور مفصل به آن می پردازیم)
  تماس با خانواده متربیان بسیار مؤثر است و معلم باید از تمام دانش آموزان آدرس کامل و شماره تلفن داشته باشد. ( به منظورتفقد و یا تذکرو غیره و یا اگر بتواند در مواقع مختلف مثلا تبریک گفتن اعیاد با دانش آموزتماس تلفنی داشته باشد، برای معلم موفقیت زیادی در بر دارد)
  تدریس برای هر سنی احتیاج به شیوه های خاص برای همان مقطع است. مخصوصاً سن بزرگسالان و خانم های متاهل و خانه دار
  کار عملی در کلاس و گردش های کوتاه در طبیعت روستا و مشاهده عینی تاثیر بسیار برای فهم مسائل می باشد.
  مناظره و بحث واستدلال (به روش صحیح و عقلائی وبدور از جدل) انجام گیرد.
معلم باید عمل به علم داشته باشد تا درس او اثر بخشی داشته باشد. بویژه در کلاس های اخلاقی و فرهنگی
  داشتن سعه صدر و تواضع و فروتنی برای یک مربی یک امر واجب است.
  از جمله سجایای اخلاقی عفو و بخشش و دعوت به نیکی است که مربی باید دارا باشد.
  نظم معلم خود یک الگو برای متربیان می باشد. ( نظم در حضور و غیاب درس ها و... )
  تبادل نظر و گرفتن نظرات متربیان برای پیش برد اهداف ومحبوب شدن معلم بسیار مؤثر است.
  معلم برای اینکه موارد تدریس را فراموش نکند در برگه کوچکی، نکته گفتنی درس را بنویسد و در کلاس از آن استفاده کند.
  مربی باید پس از پایان درس کمی در کلاس درنگ کند تا اگر کسی سئوالی داشت به او دسترسی داشته باشد.
از شاگرد خوب نباید در جمع زیاد تعریف نمائیم و او را به رخ دیگران بکشیم. چون حس حسادت دیگران را بر علیه او تحریک می نمائیم و او را ناخودآگاه به زحمت می اندازیم. (البته به راههای مختلف باید او را تشویق نمائیم مثلا در تنهائی و یا بین والدین او و یا بین دیگر مربیان ) « لم یشکر مخلوق لم یشکر خالق»
  برای هر کلاس باید یک نماینده انتخاب شود که رابط معلم و دانش آموز باشد و این رابط باید شرایطش را دارا باشد و از طرف معلم دارای اختیارات تامه نباشد. ( معلم باید توسط افرادی نظارت غیر مستقیم بر کلاس داشته باشد)
  دادن تکلیف یکی از روش های تفهیم درس است که باید با شیوه های مختلف اجرا گردد ( مثلا تحقیق یا شاگردی، شاگرد دیگر را درس بدهد یا دانش آموز به جای معلم درس بدهد.) و کلاً یکی از کارهای مربی به تفکر واداشتن است.
  گفتن کلمه آزمون (و یا کلمات دیگر) به جای کلمه امتحان خیلی بهتر است چون کلمه امتحان استرس آور است.
  آزمون گرفتن باید از طرف مربی باشد وتصحیح و اعلام نتایج آن از طرف برگزار کننده گان کلاس باشد. چون ارزش معلم و محبوبیت او و اثر بخشی حرف های او با تصحیح و اعلام نتایج کمرنگ می گردد. ( در این زمان«معمولاً» معلم و استاد تا نمره دروس را اعلام نکرده در بین دانش آموزان ودانش جویان دارای احترام ظاهری است.)
  مقایسه دو فراگیر با یکدیگر در کلاس خیلی تاثیر بدی دارد (منظور اعلام مقایسه است) چون اعلام مقایسه بین دونفر اصطکاک و دشمنی بوجود می آورد.
برای بعضی از دروس معرفی الگو و نمونه ضرورت دارد.
کودک
کلاس های فرهنگی (با مشخص شدن سر فصل ها و موضوعات مشخص و مورد نیاز منطقه و نیز مسائل روز جامعه)
بعنوان مثال عناوین زیر طرح درس گروه جهادی دانشگاه علم و صنعت برای گروه کودک است. تحت عنوان "شکل دهی به شخصیت کودکان" و شامل محورهای :
هویت اسلامی:
عقائد - اخلاق - احکام - قرآن (قرائت - حفظ- تدبر) - همچنین بحث هایی مثل انس با مسجد، انس با مجلس مذهبی، انس با قران، دعا در این قسمت هستند. مثلا امسال روی عقائد توحیدی کار شد.
‌ هویت انقلابی
‌ هویت ملی
هویت روستایی
‌ هویت جنسی
بهداشت
پرورش کودک ( خلاقیت. کنجکاوی. فلسفه برای کودک. خودباوری. اعتماد به نفس. کار جمعی و همکاری. ایجاد و افزایش امید در کودک.)
البته این موارد الزاما طرح های آموزش مستقیم نیستند، و مربی ها آموزش میبینند که چطور و در چه طرح هایی به تقویت هرکدام از موارد فوق بپردازند. (موارد پرورش از توصیه های رهبری به معلم ها استخراج می شوند.)
کلاس های آموزش تلاوت و روخوانی و مفاهیم قرآن کریم
برگزاری کلاس احکام (آموزش نماز و وضو : به صورت آموزش عملی و تصویری و... )
بعنوان مثال اگر در روستا رودخانه ای وجود دارد روزی را با مسئولین اردو هماهنگ کنید تا بچه ها کنار رودخانه وضو گرفتن را تمرین کنند.
1. آموزش نقاشی و کاردستی و  تلفیق این آموزش ها با کلاس های احکام و قرآن برای افزایش جذابیت.
توجه داشته باشیم که کاردستی ها یا بخشی از طرح درس هستند یا بایستی ضرورتی برای آموزش شان وجود داشته باشد. ساخت وسایل کاربردی(جامدادی، کیف) یا ابزاری برای هدف های دیگر مثل تقویت خلاقیت و... دانش آموزان باشند. در کل می توان طرح درس ها را بگونه ای چید که بچه های کلاس هر روز یک کاردستی داشته باشند
برای هر دو گروه سنی زیر 7 سال و 8 تا 12 سال :
اصلا از الگو های آماده استفاده نکنید،و به بچه ها الگو ندید که بعنوان مثال گل راچه طور بکشند یا درخت کشیدن یا ابرهای دور گیری شده مرسوم و...... بهشان یاد ندهید و برایشان نکشید. اجازه بدهید از خلاقیت خودشان بهره ببرند و با الگو های تصویری محدود شان نکنید، و به خلاقیت شان لطمه نزنید.  اجازه بدهید بچه ها با ضمیر ناخودآگاهشان و خلاقیت فردی نقاشی کنند (به بچه ها احساس استقلال بدید). به دلیل متخصص نبودن مربیان نقاشی در کشور روش اشتباه الگو دهی (محدود و مستقیم ) در نقاشی به کودکان رایج هست.
برای همه سنین کاغذ هایی با قطع های (کوچیک و بزرگ ) ببرید.کاغذ های سایز (آ2 ) به دیوار بچسبانید طوری که کودکان درحالت ایستاده روی پاهایشان نقاشی کنند. (نقاشی در حالت ایستاده برافزایش اعتماد به نفس کودک موثر است).
ممکن است با کودکی مواجه بشوید که به تکرار در نقاشی ها از کادر خارج می شود و عناصر را خیلی بزرگ می کشد (کاغذ بزرگتری در اختیارش قرار بدهید) البته تغییر سایز کادر نقاشی را برای همه می تونید بکار ببندید تا ذهنشان محدود به سایز دفتر نقاشی نشود.
بخواهید که در مورد نقاشی شان حرف بزنند ولی سوال مستقیم نپرسید (مثال : این چیه؟ چی کشیدی؟ چرا رنگش مثلا سبزه؟ و....)
ممکن است از طبیعت پیروی نکنند. برای رنگ مثال: کودکی خورشید را سبز رنگ کند. این مورد برای کودکان زیر 7 سال اشکالی ندارد اما اگر بالا 7 سال بود، نگویید خورشید زرد است، چرا سبز رنگ کردی؟!
نشانه های رنگی را بررسی کنید وبدون اینکه متوجه شود برایش اجرا کنید.
مثال:
دختر 6 ساله ی که فقط با رنگ های آبی تیره + مدادسیاه (زیاد ) وگاهی زرد استفاده می کرد. نشانه های رنگی افسردگی و ترس رو نشان می دادند و اغلب مار و اردک و چاه سیاه تصویر میکرد و به گفته خودش اردک افتاده تو چاه و..... (البته این نشانه ها بصورت قطعی نیست)
  ممکن است با کودکی مواجه بشید که اصلا نقاشی نمی کشد.
راه حل پیشنهادی: بیشتر به او نزدیک بشید (عاطفی ) ممکن است ناشی از ترس و خجالت یا.... باشد.
  کارگاه آموزشی برپا کنید. و همه را مشتاق به شرکت کنید.
در یکی از جلسات : بخواهید که بدون فکر کردن صفحه ای را با مداد تک رنگ خط خطی کنند(منحنی و عمودی و افقی و مورب) و بعد از صفحه خط خطی بخواهید شکل هایی که می بینند و تجسم میکنند با رنگ دیگری واضح سازی کنند.
اکران فیلم های آموزشی و مستند های ارزشی
پخش کلیپ و فیلم های کوتاه وآموزنده بخصوص در حالتی که بچه ها فیلم را نگاه کنند و بعد با مربی گفتگو کنند، تاثیر بیشتری خواهد داشت.
تهیه و تدوین روزنامه دیواری یا یک پیک برای گروه های سنی مختلف شامل سرفصل هایی که می بایست در منطقه انجام شود
جذب کودکان با فعالیت های ورزشی همانند فوتبال و والیبال و.... و بیان موارد مورد نیاز فرهنگی در خلال آن.
  بازی های هدفمند درون کلاسی و یا بیرون کلاسی برای زنگ های تفریح
  برخی بازی ها که برای فعالیت جسمی و افزایش توانمندی های جسمی کودک هستند که تعدادی از آن ها کارگروهی را هم تقویت می کنند.
  برخی بازی ها جزو طرح درس هستند:
مثل بازی انتخاب در طرح درس های فلسفه برای کودکان یا بازی اداره هواشناسی برای یاد دادن جهت ها یا "من کنارِ کی؟!" برای مرور طرح درس محرم و نامحرم و...
برخی بازی ها از شیوه های "بازی درمانی" انتخاب شدند مثل:
الف:پی بردن به ذهنیات و روحیات کودک مثل کلید جادویی
ب: برای درمان یک مساله مثل بازی کلاف
برخی بازی ها با هدف تقویت حافظه، تمرکز و... هستند که می شود در دسته بازی های درمانی قرار داد.)
تشکیل بانک جوایز و اهدا کارت امتیاز ویژه کودکان و روستا
برگزاری نمایشگاه لوازم التحریر ایرانی- اسلامی.
برگزاری و پشتیبانی برنامه ها و مسابقات در مناسب های مختلف در مدارس مختلف منطقه . (بستگی به زمان حضور گروه در منطقه دارد.)
اهدا و پخش بسته های فرهنگی متناسب با رده سنی
اهدا یادگاری و تقدیر از بچه هایی که در کلاس های فرهنگی شرکت کرده اند.
طرح ها و برنامه های مرور مطالب (در حین کلاس ها

[ADMIN]

)
ارتباط با کودک پس از سفر از طریق ارسال پیک کودک و مربی های بومی
گروه سنی زیر 7 سال :
  از بچه های زیر 7 سال انتظار نقاشی با جزئیات نداشته باشید (تو این سن بچه ها انتزاعی تر نقاشی می کنند)، ممکن هست کودک فقط خط های رها تو صفحه بکشد.
شاید بدلیل جنس سختی که مداد رنگی دارد هم چنین سختی پرکردن سطوح و نقاشی کردن با مداد رنگی، استفاده مداد رنگی و ابزار ها ی رنگی مشابه آن برا کودکان زیر 7 سال زود باشد، ابزار های پیشنهادی نقاشی: آبرنگ، پاستل (گچی و روغنی)، ماژیک رنگی، رنگ انگشتی  (به دلیل اینکه روی کاغذ راحت ترحرکت می کند و با پوشش دهی سریع تری سطوح را پر می کند) که با توجه به شرایط مالی اکثر بچه های روستا بهتراست که از گروه جهادی تان بخواهید که قبل از سفرلوازم را تهیه کنند.
البته همانطور که در قسمت "ابزار و لوازم کار مورد استفاده در کلاس ها" اشاره شد باید توجه داشت، استفاده کردن از وسایلی که در حالت عادی در زندگی روستایی موجود نیست مخصوصا در گروه سنی کودک کاملا اشتباه است به جز حالتی که ضرورت استفاده از آن ها قطعی است. مثل مواد پزشکی و بهداشتی و....
وقتی کسی از شهر به روستا می رود و چیزهایی را با خودش می برد که مردم روستا ندارند و نمی توانند تهیه کنند (از نظر امکانات در دسترس و از نظر مالی) واضح ترین اتفاقی که شاهد آن هستیم نارضایتی افراد روستا از محل تولد و زندگی و در واقعیت از خدا و... خواهد بود. و این به معنی مستعد شدن شان برای ترک روستا است. یعنی کاملا برعکس عمل کردیم، به جای اینکه به بچه اشتیاق آباد کردن روستایشان را بدهیم، شوق رفتن را نهادینه کرده ایم.
پیشنهاد کاردستی:
اریگامی های ساده مناسب سن مخاطب تان.
حجم سازی با گِل
حجم سازی با خمیر بازی
حجم سازی با مواد بازیافتی
  درست کردن کاردستی با وسایل در دسترس بچه های خود روستا
در یک اردو تجربه نسبتا خوبی داشتیم. با تهیه چند چسب و قیچی کوچک و نخ و... بچه ها را جمع و تعدادی برگ نخل از تو باغ جمع کردیم. گفتیم با این موادی که در دست دارید هرچه می توانید درست کنید. بعد از نیم ساعت بعضی ها مصنوعات دستی زیبایی درست کردند. بادبزن، جارو، فرفره، چیلک، تولک و... بعد خواستیم بچه هایی که کارشان بهتر بود کاردستی خود را به دیگران نیز آموزش بدهند. خودمان هم یاد گرفتیم. آخر کلاس هر کدام از بچه ها چندین کاردستی متنوع یاد گرفته و درست کرده بودند. که هم به عنوان هدیه و یادبود این اردو به خانه بردند و هم به عنوان یک هنر دستی که بعدها می توانستند حتی از آن کسب درآمدکنند. ضمن اینکه در این تجربه چندین مفهوم فرهنگی و آموزشی نیز به صورت مستقیم و یاغیرمستقیم به بچه ها منتقل شد
درست کردن کاردستی با وسایل در دسترس بچه های خود روستا
در یک اردو تجربه نسبتا خوبی داشتیم. با تهیه چند چسب و قیچی کوچک و نخ و... بچه ها را جمع و تعدادی برگ نخل از تو باغ جمع کردیم. گفتیم با این موادی که در دست دارید هرچه می توانید درست کنید. بعد از نیم ساعت بعضی ها مصنوعات دستی زیبایی درست کردند. بادبزن، جارو، فرفره، چیلک، تولک و... بعد خواستیم بچه هایی که کارشان بهتر بود کاردستی خود را به دیگران نیز آموزش بدهند. خودمان هم یاد گرفتیم. آخر کلاس هر کدام از بچه ها چندین کاردستی متنوع یاد گرفته و درست کرده بودند. که هم به عنوان هدیه و یادبود این اردو به خانه بردند و هم به عنوان یک هنر دستی که بعدها می توانستند حتی از آن کسب درآمدکنند. ضمن اینکه در این تجربه چندین مفهوم فرهنگی و آموزشی نیز به صورت مستقیم و یاغیرمستقیم به بچه ها منتقل شد
برگزاری جلسات هماهنگی
الف- جلسه‌ی آشنایی مبلغین با اعضای گروه‌ها‌:
در بسیاری از موارد روحانی، نظرات و تجربیات راه‌گشایی دارد که انتقال این تجربیات به اعضای گروه و مسئولین، حرکتی یک‌پارچه و هماهنگ را در اردو درپی خواهد داشت. از این رو جلسات پیش از اردو فرصت مناسبی است تا با توجه به میزان توانمندی روحانی و مبلغه از حضور او در اردو استفاده شود.
ب- جلسه‌ی توجیهی ویژه‌ی اعضای گروه فرهنگی:
جهت آشنایی با اهداف و مبانی حرکت‌های جهادی، شرایط و تفاوت اردوهای جهادی با سایر اردوها، فرهنگ اهالی روستا، روند برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی در منطقه و وظایف هر جهادگر، برگزار گردد.
فرهنگ خارجی / نکات لازم قبل از شروع فعالیت ها
0ارجاع
نکات لازم قبل از شروع فعالیت ها
کلاس های آموزشی
1. زمانبندی و تعیین تعداد جلسات کلاس­ها و برنامه‌ریزی برای رسیدن به نتیجه عینی از آن ها
2. تهیه محتوا و تدوین آن در قالب جزوه یا انتخاب کتاب (هم برای شرکت‌کنندگان در سفر که بعنوان مربی فعالیت می‌کنند و هم برای ارائه به دانش‌آموزان منطقه)
3. ارائه آموزش‌های لازم به مربیان برای برگزاری کلاس­ها
کلاس ها می بایست متنوع و جذاب باشد. تا در دل مخاطب رغبت ایجاد شود، و لازم است که قبل از طرح مربیان را معیّن و وظایف هر مربّی را مشخص کرده باشیم و از او بخواهیم که با توجه به زمان طرح، مطالب را متنوع و پر بار تنظیم کند.
ابزار و لوازم کار مورد استفاده در کلاس ها
استفاده کردن از وسایلی که در حالت عادی در زندگی روستایی موجود نیست مخصوصا در گروه سنی کودک کاملا اشتباهه به جز حالتی که ضرورتش قطعی است. مثل مواد پزشکی و بهداشتی و....
معلم هنرمند، معلمی است که با امکانات موجود در روستا، اثر فرهنگی بیشتری را می گذارد.
شرایط و نحوه تشویق
متناسب با کار و به موقع و عادلانه باشد
به تناسب هدایا با آموزه‌های دینی و فرهنگ ایرانی و آداب و رسوم منطقه دقت شود.( پرهیز از استفاده عروسک های خارجی به عنوان هدیه )
بیشتر مبتتنی بر ارزش ها باشد تا بر اشخاص
عامل رشد باشد نه وسیله انحطاط(باعث غرور و غفلت و یا خاموش شدن فعالیت و نظم و ایجاد تنبلی شود)
نباید باعث تحقیر و توهین دیگران شود
براساس نیاز سنجی و احتیاجات واقعی دانش‌آموزان و عدم فراهم آوردن زمینه تجمل و مصرف‌گرایی توسط هدایای قیمتی و متجملانه. زیرا اولاً محور شخصیت و افتخار را از مسائل معنوی به مادی می کشاند ثانیاً آیا توان تشویق رتبه بالاتر از آنرا داریم یا دیگران آیا توان چنین تشویق های پر خرجی را دارند؟
تشویق باید هم در بین دیگران باشد و هم خصوصی
در بحث هدیه و جایزه دادن حتماً باید یک ملاک و معیار یا امتیاز مشخصی وجود داشته باشد و هر کس جایزه می گیرد، همه بدانند که این جایزه ما به ازای چه بوده است؟
در راستای اجرای این طرح برای مقطع کودک می توان از "درخت رشد من" استفاده کرد. به این صورت که روز اول صفحه اول دفتر نقاشی شان (که همان دفتر کار کلاس هست) یک تنه ی درخت رسم میکنند و در طول کلاس، با توجه به برنامه ریزی گروه، به ازای کارهایی که انجام میدهند (بعنوان مثال سوره هایی که حفظ می کنند) مربی روی درخت شکوفه های رنگی میچسباند و در انتها امتیاز هر کس با توجه به شکوفه هایی که دارد محاسبه خواهد شد و قرار نیست آخر کلاس به هر کس صرف حضور در کلاس چیزی هدیه بدهیم.
هدیه حتما باید کودک پسند باشد و مولفه ی سرگرمی(متناسب با سن) هم در آن لحاظ شده باشد.  شاید برای یک بچه 10 ساله روستایی که با زحمت سوره یس را حفظ کرده است، تمثال آقا آنچنان انگیزه بخش و راضی کننده نباشد. اگر تاکید داریم، کالایی فرهنگی هدیه دهیم این کالا اولا کاربردی باشد و ثانیا یک آموزه ای برای فرد به همراه داشته باشد. مثلا در عکس صحبتی آموزنده از حضرت آقا نیز درج شده باشد. برای کار فرهنگی روی بحث ولایت هم میتوانیم عکس حضرت آقا را روی جعبه ی همان اسباب بازی مورد نظر بگذاریم.
نوع هدایا یکسان بوده و در یک بازه زمانی توزیع گردد
اگر از بازی ها و ابزارهای فکری و خلاقیت محور به عنوان هدیه استفاده کنیم خیلی برای قشر کودک و نوجوان خوشایند تر خواهدبود. مواردی مثل مکعب روبیک و..
خیلی بهتر است که بازی ها و ابزارهای فکری و کمک آموزشی ای هدیه داده شود که به صورت گروهی قابل استفاده است. در این صورت می توان به گروهی از بچه ها هدیه داد و از این طریق حس دوستی و کارگروهی ایشان را نیز تقویت کرد. و در عین حال از تعدد تقاضای هدایا کاست
درست کردن کاردستی هایی خلاقانه توسط خود بچه ها و با استفاده از وسایل موجود در طبیعت روستا. حتی اگر از این کاردستی ها به عنوان هدیه استفاده نشود، میتوان کاردستی ها را به عنوان کارهای با ارزش از بچه ها تحویل بگیریم و بگیم که همیشه به عنوان یادگاری پیش خودمون نگه شان میداریم قطعا احساس قشنگ تری نسبت به کاردستی شان خواهند داشت. به بچه ها هم هدیه ای از طرف خودتان بدهید مثل کاردستی که خودتان ساخته اید
هرگز بچه های کلاس تان را با هم مقایسه نکنید
اگر کودکی هست که خیلی عالی کار میکند، تشویق بکنید ولی به طور خاص و بیش از حد به او توجه نکنید، این باعث میشه بقیه احساس سرخوردگی بکنند و برای اینکه به آن ها نیز به همان میزان توجه شود اقدام به تقلید از آن کودک می کنند.
شرایط و نحوه تنبیه
  به منظور آگاهی و رشد باشد نه انتقام گیری.

[ADMIN]

به موقع و متناسب با تخلف باشد.
  اصلاح کننده باشد نه مخرب.
  به گونه ای باشد که شخص مجرم متوجه شود که مستحق تنبیه است نه به وی ظلم شده.
  دارای مراتب باشد (تذکر، اخطار، احضار، تعلیق، اخراج،... )
  وسیله ای برای طرد یا حذف دیگران نباشد.
  با توجه به جمیع معیارهای اعتقادی، اخلاقی، و لحاظ مقتضیات جامعه صورت پذیرد.
  همراه با قاطعیت باشد.
  اگر در حضور دیگران نباشد اثرش بیشتر است ولی بعضی مواقع باید در حضور دیگران باشد.
تنبیه نه در باره خود شخص باشد بلکه در ارتباط با خطای شخص باشد.
بازی و ورزش
  تأکید بر بازی­ های محلی
  دقت در هدفمند بودن بازی­ها و آموزش حین بازی بدین صورت که می توانیم بسیارهای از کارهای آموزشیمان را در غالب بازی های متنوع ارائه دهیم
  انتخاب بازی های گروهی
شرکت و همراهی مربی در بازی ها (استفاده بهینه از فضای شاد ورزش برای تعلیم و تربیت)
برگزاری جشنواره های ورزشی به صورت نوبه ای در روستاها و در مواقعی که همه اهالی حضور دارند
مختص زنان
درصورت عدم حضور خواهران، با حفظ حریم‌های شرعی و در قالب برنامه‌های کلی می‌توان برای زنان برنامه‌هایی تعریف کرد ولی در صورت حضور و شرکت خواهران در کلاس های فرهنگی گروه، برنامه‌های مفصلی قابلیت اجرا دارد .
نکات لازم در برنامه ریزی ‌ها به صورت کلی عبارتند از:
  حفظ تناسب برنامه‌ها با نقش کلیدی زن در تربیت فرزند و فضای خانواده.
رعایت موقعیت و جایگاه اجتماعی زنان درمنطقه. (جایگاه اجتماعی زنان در جوامع روستایی بسیار خاص است و برای اجرای برنامه‌های مربوط به زنان حساسیت‌های اجتماعی و خصوصیات فرهنگی جامعة انسانی مناطق مورد نظر را باید کاملاً شناخت و بر طبق آن برنامه‌ریزی کرد)
در نظر گرفتن نقش زن در خانواده در کلاس ها و برنامه های فرهنگی
عموم مردم
  اجرای برنامه‌هایی با رویکرد ترویج روحیه نشاط، امید، ‌همدلی و وحدت و کار دربین مردم منطقه. (تلاش برای مشارکت مردم در برنامه‌های خدماتی مثل فعالیت های عمرانی،‌کشاورزی و برپایی جلسات عمومی ذاتا موجب افزایش روحیه مردم خواهد بود اما جهت‌گیری فرهنگی برنامه‌ها را نیز باید براین محور قرارداد و به خصوص در روابط کلامی با مردم باید امید و نشاط را در آن ها تشدید نمود)
تعریف برنامه‌ها در راستای ترویج فرهنگ اسلامی و افزایش سطح معرفت مردم (بعنوان مثال برگزاری جلسات سخنرانی،‌ برپایی نماز جماعت،‌ برپایی جلسات دعا،‌ دیدار با اهالی و خانواده‌های شهدا و…)
نخبگان منطقه
ارائه برنامه و راهکار برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در منطقه به وسیله این افراد.
انجام فعالیت‌هایی در راستای حمایت و تقویت جایگاه نخبگان محلی و افزایش توان اجرایی آن ها. (بطورمثال معرفی آن ها بعنوان رابطین فرهنگی برگزارکنندگان سفردر منطقه،‌ کمک به آن ها از طریق در اختیارگذاردن اقلام فرهنگی و…)
انتشار نشریه توسط نخبگان منطقه و توزیع آن
تعریف ‌ساز و کار ارتباط با مخاطبین پس از سفر (ارتباط مستمر)
پیوندی که میان جهادگران و اهالی روستا بواسطه ی حضور جهادگران در منطقه شکل می گیرد می تواند گامی مؤثر در جهت نشر روحیه ی جهادی و حفظ انگیزه و موجب تلاش و تکاپو در بین اهالی باشد. اما این پیوند نیازمند مستحکم شدن در طول زمان اردو و استمرار آن پس از اردو است.
دادن تلفن، پخش پاکت‌نامه با نشانی مکتوب شرکت‌کنندگان در سفر برروی آن در بین دانش‌آموزان منطقه و…از راه های استحکام بخشیدن به این پیوند است. این ابزار علی‌رغم سادگی، در برآوردن اهداف تعیین شده برای ارتباط با منطقه، مؤثر هستند.
اقدامات
ایجاد وابستگی و علاقه افراطی میان مربی و دانش‌آموز و واردشدن ضربه روحی به دانش‌آموزان پس از اتمام دوره و دوری از مربیان (در میزان صمیمیت و ابزار محبت به دانش‌آموزان باید حد اعتدال را رعایت نمود)
عدم تعریف‌ساز و کار ارتباط با دانش‌آموزان پس از سفر موجب ناتمام ماندن حرکت فرهنگی آغاز شده در منطقه است.
عدم تدوین محتوا برای کلاس ها در قالب جزوات یا… پیش از سفر موجبات سردرگمی و ناتوانی مربیان در بهره‌برداری از کلاس ها را فراهم می‌آورد.
عدم هدف گذاری دقیق،‌ زمان بندی و تعیین تعداد و مراحل اجرایی و محتوایی کلاس ها، توان ارزیابی نتایج کلاس ها را از مسئولین سلب می‌کند.
رفتار ناشایست شرکت‌کنندگان بعنوان مبلغ و فراهم‌آوردن موجبات بدبینی نسبت به دین،‌ قشر مذهبی یا نظام جمهوری اسلامی. (ازآنجا که تک تک حرکات و رفتارهای شرکت‌کنندگان حین تمام فعالیت ها اعم از عمرانی،‌ فرهنگی و… در دید مردم بسیار موثر است، ‌لذا رفتار غیردینی و ناشایست شرکت‌کنندگان در نوع نگاه مردم نسبت به موارد مذکور بسیار مضر خواهد بود.)
  تأثیرپذیری مردم منطقه از فرهنگ شهرنشینی و غیربومی و تمایل به تشبه به سطح زندگی و رفتار شهری براثر تعامل با شرکت‌کنندگان در سفر. (رعایت ساده‌زیستی،‌ دقت در تعاملات و خودداری از تجمل‌گرایی توسط شرکت‌کنندگان تا حدود زیادی این معضل را برطرف خواهد کرد)
ایجاد تلقی وابستگی شرکت‌کنندگان در سفر به جناح،‌گروه،‌ حزب یا خطوط فکری خاص و وجود نیت غیرخدایی شرکت‌کنندگان در کارها و به تبع موضع‌گیری مردم منطقه در مقابل این امر. (در دیدارها،‌ صحبت‌ها،‌ جلسات عمومی و… باید نهایت دقت را در خودداری از رفتارهایی که شبهة وابستگی مجموعة برگزارکنندگان به جناح یا حزب یا مسئول خاصی را ایجاد می‌کند، لحاظ کرد.)
  ترویج زهد بی حد و اندازه، تجربه ی انذار بیش از اندازه ی گروهی، باعث شده بود که دختران روستا حتی زمان خواب با پوشش کامل باشند و این رفتارهای خارج از عرف جوانان روستا باعث ترد آن ها توسط خانواده هایشان شد.
مشارکت اهالی را از مهم ترین محورهای فعالیت ها بدانیم، متاسفانه در موارد بسیاری دیده می شود که اعضا گروه تمام فعالیت ها را انجام می دهند و سهمی برای مشارکت اهالی، بخصوص جوانان و نوجوانان در نظر نمی گیرند. و  طبیعی است که در این صورت بعد از رفتن گروه، مردم نه تجربه ای دارند و نه روشی برای ادامه مسیر.
نباید به مردم منطقه گفت که شما محروم هستید یعنی نباید به گونه رفتار شود که این حس به آن ها القا شود.
اهدافی که برای افراد جامعه روستایی ترسیم می شود می بایست متناسب با پتانسیل های مناطق روستایی باشد.
استانداردهای منطقه شناسایی و تعیین شود و طبق آن عمل گردد و ما با استاندارهای خودمان و یا به عبارتی با استاندارهای جامعه شهری و دانشگاهی رفتار نکنیم.مثلا شاید بین خودمان یک حرف و یا شوخی کاملا عادی باشد ولی در بین مردم روستا اینگونه نباشد.
  مکاتبه، ارتباط و پیگیری جهت جذب امکانات و تجهیزات فرهنگی از وزارتخانه و نهادها و سازمان های فرهنگی کشور و استان مربوطه.
  اعلام نیازمندی ها و تجهیزات عمومی به کمیته پشتیبانی.
اعلام ریز برنامه ها، برآورد مالی و جدول دقیق پیگیری های کمیته به مسئول اردو.
فرهنگ خارجی / سر فصل فعالیت های فرهنگی خارجی در روستا
0ارجاع
0دیدگاه
نمونه ای از فعالیت های فرهنگی قابل اجرا توسط گروه های جهادی به شرح زیر است.
این فعالیت ها به دو دسته عمومی (که مخاطب آن همه ی مردم روستا می باشند) و تخصصی (مخاطب با رده های سنی خاص) تقسیم می شوند.
ناگفته روشن است که برخی از عناوین در رده های سنی مختلف مشترک هستند اما محتوای کلاس با توجه به مخاطب دارای سطح های متفاوتی است. (بعنوان مثال: آموزش های لازم در کلاس روخوانی قرآن برای کودک با نوجوان و جوان تفاوت می کند.)
عمومی
حضور روحانی گروه در بین مردم و شرکت در فعالیت های روزمره آن ها و انتقال معارف دینی در قالب این فعالیت ها. با موضوعاتی چون: اثرات بد ماهواره و فرهنگ استفاده درست از منابع طبیعی، تمیزی و نظافت منزل و محیط روستا ( لایروبی قنوات، استخر و...)  و اطراف خانه در روستاها

توجیه مردم منطقه در مورد استفاده از ظرفیت های موجود در روستا (از جمله دامپروری، کشاورزی و....)

حل اختلافات منطقه ای بوسیله افراد موجه موجود در منطقه که مورد وثوق همه اهالی باشد

برگزاری نماز های یومیه بصورت جماعت و با محوریت مسجد هر روستا

برگزاری مراسمات مذهبی و هیئت در هر روستا

برگزاری هیئت در شهرستان از طریق تجمیع هیات های شهرستان و تشکیل دسته عزاداری و مجلس روضه در مرکز شهرستان.

از مثال های موفق این کار می توان به فعالیت گروه جهادی دانشگاه شاهد در شهرستان منوجان اشاره کرد که درتعامل با هیئات مذهبی و دستگاه های اجرایی و نظارتی شهرستان منوجان و سایر تشکل­های جهادی فعال درشهرستان مزبور، سنت زیبایی را در شهرستان بنا نهاده اند. از دو سال پیش که ایام سوگواری فاطمیه با ایام نوروز،مصادف شده است، این مجموعه در اقدامی هماهنگ و برنامه ریزی شده، برنامه ای را جهت تجمع عزاداران فاطمی در مرکز شهرستان تدارک می بینند. در این برنامه دسته های هیئات شهری و روستایی در قالب دسته ای مشترک فاصله بین دو مسجد بزرگ دو طرف مرکز شهرستان را دسته روی و اقامه عزا می نمایند. بعد از دسته روی نیز سخنرانی و مداحی توسط مدعوینی صاحب سبک و صاحب نفس انجام می شود.

برگزاری نمایشگاه و مراسمات در مناسبت های خاص.

برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه در روستا.

برگزاری یک برنامه ی جمعی در روستا و اجرای مراسم های فرهنگی و مذهبی به مناسبت ایام مذهبی و ملی مثل: یادواره شهدا، جشن تشرف(تکلیف)، جشن میلاد یکی از ائمه (ع) با توجه به زمان حضور، برگزاری مراسمات دعا، زیارت، مدیحه سرایی و نوحه خوانی. برپایی دعای ندبه، برپایی دعای کمیل

جمع کردن وصیت نامه شهدای منطقه برای گردآوری این نوشته ها.

دیدار با خانواده های شهدا، ایثارگران، آزادگان، متنفذین منطقه، محرومین و ...

سرزدن به خانواده ها با روحانی اردو و لیست کردن مشکلات و درد دل با مردم.

فرهنگ سازی کتابخوانی و برگزاری نمایشگاه کتاب.

تجهیز مکان های فرهنگی و مذهبی. مانند: کتابخانه(در موضوعات مختلف مذهبی، علمی، سیاسی و...)، مساجد، دارالقرآن و...

تهیه و توزیع ارزاق نیازمندان: بدون ایجاد روحیه گداپروری و یا توقع و خدای ناکرده توهین و تحقیر اهالی و همچنین حفظ آبروی نیازمندان.

برای پخش ارزاق طوری فضا سازی شود که افراد گمان کنند که توزیع اقلام به صورت تصادفی صورت می گیرد و همچنین اعلام عمومی نگردد و اینکار کاملا مخفیانه صورت گیرد.

تغییر چهره منطقه با فضاسازی و ایجاد جو فرهنگی در منطقه مانند: برد مخصوص شهدا، احادیث و روایات، سخنان بزرگان و علما، تصاویر جهادی و شهدا، نصب پرچم و پلاکارد های مذهبی، پخش نواها و آهنگ های مذهبی، اسلامی و انقلابی، تعویض عکس ها و پرچم های قدیمی و مستهلک منطقه، نصب تصاویر شهدای منطقه، تهیه جعبه های دیواری با مطالب فرهنگی و.. البته در فضاسازی روستا می بایست حد اعتدال رعایت گردد و به گونه ای نباشد که محیط روستا به کلی تغییر کند.

تغییر چهره مدارس (دیوار نویسی و نقاشی با کمک دانش آموزان).

هماهنگی با نیروی انتظامی برای برگزاری کلاس پیش گیری از اعتیاد به مواد مخدر در روستا.

پیاده روی عمومی.

برگزاری نمایشگاه عفاف و حجاب.

برگزاری نمایشگاه کتاب.

برگزاری دیدار با خانواده شهدا روستا.

اعزام روانشناس ارزشی با عقاید اسلامی و مشاور دینی به افرادی که نیاز دارند.

پخش فیلم برای روستائیان از طریق ویدئو پروژکتور.

انتشار نشریه یا ویژه نامه در قبل، حین و بعد از برگزاری اردو.

اعزام روانشناس های مذهبی بعنوان مشاور (در انتخاب مشاوران دقت کنیم، که تجربه و شناخت کافی از فضاو آداب و رسوم روستا را داشته باشند.

در تقسیم بندی های رایج اصولا مخاطب به سه دسته کودک (قبل از سنین دبستان)، نوجوان (از دبستان تا دبیرستان) و جوان تقسیم بندی می شوند، اما جمعیت برخی از روستا ها بگونه ایست که بین گروه کودک و نوجوان بایستی گروه سومی تعریف کرد. تقسیم بندی زیر شامل سه دسته اصلی است. بدیهی است که در روستاهایی که این رده ی سنی چهارم اضافه می شود برنامه ریزی کلاس و طرح درس به عهده مسئول فرهنگی و با توجه به نیاز مخاطب است.

در فعالیت های فرهنگی بیشتر تمرکزمان روی نوجوانان و کودکان است چون امکان ایجاد تغییر روحی و انتقال در آن ها بیشتر است و از اهداف اصلی اردو مسائل فرهنگی است

[ADMIN]

.
کودک
کلاس های فرهنگی (با مشخص شدن سر فصل ها و موضوعات مشخص و مورد نیاز منطقه و نیز مسائل روز جامعه)
بعنوان مثال عناوین زیر طرح درس گروه جهادی دانشگاه علم و صنعت برای گروه کودک است. تحت عنوان "شکل دهی به شخصیت کودکان" و شامل محورهای :
‌أ- هویت اسلامی:
عقائد - اخلاق - احکام - قرآن (قرائت - حفظ- تدبر) - همچنین بحث هایی مثل انس با مسجد، انس با مجلس مذهبی، انس با قران، دعا در این قسمت هستند. مثلا امسال روی عقائد توحیدی کار شد.
‌ب- هویت انقلابی
‌ج- هویت ملی
‌د- هویت روستایی
‌ه- هویت جنسی
‌و- بهداشت
‌ز- پرورش کودک ( خلاقیت. کنجکاوی. فلسفه برای کودک. خودباوری. اعتماد به نفس. کار جمعی و همکاری. ایجاد و افزایش امید در کودک.)
البته این موارد الزاما طرح های آموزش مستقیم نیستند، و مربی ها آموزش میبینند که چطور و در چه طرح هایی به تقویت هرکدام از موارد فوق بپردازند. (موارد پرورش از توصیه های رهبری به معلم ها استخراج می شوند.)
کلاس های آموزش تلاوت و روخوانی و مفاهیم قرآن کریم.
برگزاری کلاس احکام (آموزش نماز و وضو : به صورت آموزش عملی و تصویری و... )
بعنوان مثال اگر در روستا رودخانه ای وجود دارد روزی را با مسئولین اردو هماهنگ کنید تا بچه ها کنار رودخانه وضو گرفتن را تمرین کنند.
1. آموزش نقاشی و کاردستی و  تلفیق این آموزش ها با کلاس های احکام و قرآن برای افزایش جذابیت.
توجه داشته باشیم که کاردستی ها یا بخشی از طرح درس هستند یا بایستی ضرورتی برای آموزش شان وجود داشته باشد. ساخت وسایل کاربردی(جامدادی، کیف) یا ابزاری برای هدف های دیگر مثل تقویت خلاقیت و... دانش آموزان باشند. در کل میتوان طرح درس ها را بگونه ای چید که بچه های کلاس هر روز یک کاردستی داشته باشند.
برای هر دو گروه سنی زیر 7 سال و 8 تا 12 سال :
اصلا از الگو های آماده استفاده نکنید،و به بچه ها الگو ندید که بعنوان مثال گل راچه طور بکشند یا درخت کشیدن یا ابرهای دور گیری شده مرسوم و...... بهشان یاد ندهید و برایشان نکشید. اجازه بدهید از خلاقیت خودشان بهره ببرند و با الگو های تصویری محدود شان نکنید، و به خلاقیت شان لطمه نزنید.  اجازه بدهید بچه ها با ضمیر ناخودآگاهشان و خلاقیت فردی نقاشی کنند (به بچه ها احساس استقلال بدید). به دلیل متخصص نبودن مربیان نقاشی در کشور روش اشتباه الگو دهی (محدود و مستقیم ) در نقاشی به کودکان رایج هست.
برای همه سنین کاغذ هایی با قطع های (کوچیک و بزرگ ) ببرید.کاغذ های سایز (آ2 ) به دیوار بچسبانید طوری که کودکان درحالت ایستاده روی پاهایشان نقاشی کنند. (نقاشی در حالت ایستاده برافزایش اعتماد به نفس کودک موثر است).
ممکن است با کودکی مواجه بشوید که به تکرار در نقاشی ها از کادر خارج می شود و عناصر را خیلی بزرگ میکشد (کاغذ بزرگتری در اختیارش قرار بدهید) البته تغییر سایز کادر نقاشی را برای همه می تونید بکار ببندید تا ذهنشان محدود به سایز دفتر نقاشی نشود.
بخواهید که در مورد نقاشی شان حرف بزنند ولی سوال مستقیم نپرسید (مثال : این چیه؟ چی کشیدی؟ چرا رنگش مثلا سبزه؟ و....)
ممکن است از طبیعت پیروی نکنند. برای رنگ مثال: کودکی خورشید را سبز رنگ کند. این مورد برای کودکان زیر 7 سال اشکالی ندارد اما اگر بالا 7 سال بود، نگویید خورشید زرد است، چرا سبز رنگ کردی؟!
نشانه های رنگی را بررسی کنید وبدون اینکه متوجه شود برایش اجرا کنید.
مثال:
دختر 6 ساله ی که فقط با رنگ های آبی تیره + مدادسیاه (زیاد ) وگاهی زرد استفاده می کرد. نشانه های رنگی افسردگی و ترس رو نشان می دادند و اغلب مار و اردک و چاه سیاه تصویر میکرد و به گفته خودش اردک افتاده تو چاه و..... (البته این نشانه ها بصورت قطعی نیست)
ممکن است با کودکی مواجه بشید که اصلا نقاشی نمی کشد.
راه حل پیشنهادی: بیشتر به او نزدیک بشید (عاطفی ) ممکن است ناشی از ترس و خجالت یا.... باشد.
کارگاه آموزشی برپا کنید. و همه را مشتاق به شرکت کنید.
در یکی از جلسات : بخواهید که بدون فکر کردن صفحه ای را با مداد تک رنگ خط خطی کنند(منحنی و عمودی و افقی و مورب) و بعد از صفحه خط خطی بخواهید شکل هایی که می بینند و تجسم میکنند با رنگ دیگری واضح سازی کنند.
اکران فیلم های آموزشی و مستند های ارزشی
پخش کلیپ و فیلم های کوتاه وآموزنده بخصوص در حالتی که بچه ها فیلم را نگاه کنند و بعد با مربی گفتگو کنند، تاثیر بیشتری خواهد داشت.
تهیه و تدوین روزنامه دیواری یا یک پیک برای گروه های سنی مختلف شامل سرفصل هایی که می بایست در منطقه انجام شود.
جذب کودکان با فعالیت های ورزشی همانند فوتبال و والیبال و.... و بیان موارد مورد نیاز فرهنگی در خلال آن.
بازی های هدفمند درون کلاسی و یا بیرون کلاسی برای زنگ های تفریح
برخی بازی ها که برای فعالیت جسمی و افزایش توانمندی های جسمی کودک هستند که تعدادی از آن ها کارگروهی را هم تقویت می کنند.
برخی بازی ها جزو طرح درس هستند:
مثل بازی انتخاب در طرح درس های فلسفه برای کودکان یا بازی اداره هواشناسی برای یاد دادن جهت ها یا "من کنارِ کی؟!" برای مرور طرح درس محرم و نامحرم و...
برخی بازی ها از شیوه های "بازی درمانی" انتخاب شدند مثل:
الف:پی بردن به ذهنیات و روحیات کودک مثل کلید جادویی
ب: برای درمان یک مساله مثل بازی کلاف
برخی بازی ها با هدف تقویت حافظه، تمرکز و... هستند که می شود در دسته بازی های درمانی قرار داد.)
تشکیل بانک جوایز و اهدا کارت امتیاز ویژه کودکان و روستا.
برگزاری نمایشگاه لوازم التحریر ایرانی- اسلامی
برگزاری و پشتیبانی برنامه ها و مسابقات در مناسب های مختلف در مدارس مختلف منطقه . (بستگی به زمان حضور گروه در منطقه دارد.)
اهدا و پخش بسته های فرهنگی متناسب با رده سنی
اهدا یادگاری و تقدیر از بچه هایی که در کلاس های فرهنگی شرکت کرده اند
طرح ها و برنامه های مرور مطالب (در حین کلاس ها)
ارتباط با کودک پس از سفر از طریق ارسال پیک کودک و مربی های بومی
گروه سنی زیر 7 سال :
از بچه های زیر 7 سال انتظار نقاشی با جزئیات نداشته باشید (تو این سن بچه ها انتزاعی تر نقاشی می کنند)، ممکن هست کودک فقط خط های رها تو صفحه بکشد.
شاید بدلیل جنس سختی که مداد رنگی دارد هم چنین سختی پرکردن سطوح و نقاشی کردن با مداد رنگی، استفاده مداد رنگی و ابزار ها ی رنگی مشابه آن برا کودکان زیر 7 سال زود باشد، ابزار های پیشنهادی نقاشی: آبرنگ، پاستل (گچی و روغنی)، ماژیک رنگی، رنگ انگشتی  (به دلیل اینکه روی کاغذ راحت ترحرکت می کند و با پوشش دهی سریع تری سطوح را پر می کند) که با توجه به شرایط مالی اکثر بچه های روستا بهتراست که از گروه جهادی تان بخواهید که قبل از سفرلوازم را تهیه کنند.
البته همانطور که در قسمت "ابزار و لوازم کار مورد استفاده در کلاس ها" اشاره شد باید توجه داشت، استفاده کردن از وسایلی که در حالت عادی در زندگی روستایی موجود نیست مخصوصا در گروه سنی کودک کاملا اشتباه است به جز حالتی که ضرورت استفاده از آن ها قطعی است. مثل مواد پزشکی و بهداشتی و....
وقتی کسی از شهر به روستا می رود و چیزهایی را با خودش می برد که مردم روستا ندارند و نمی توانند تهیه کنند (از نظر امکانات در دسترس و از نظر مالی) واضح ترین اتفاقی که شاهد آن هستیم نارضایتی افراد روستا از محل تولد و زندگی و در واقعیت از خدا و... خواهد بود. و این به معنی مستعد شدن شان برای ترک روستا است. یعنی کاملا برعکس عمل کردیم، به جای اینکه به بچه اشتیاق آباد کردن روستایشان را بدهیم، شوق رفتن را نهادینه کرده ایم
پیشنهاد کاردستی:
اریگامی های ساده مناسب سن مخاطب تان.
حجم سازی با گِل
حجم سازی با خمیر بازی
حجم سازی با مواد بازیافتی
درست کردن کاردستی با وسایل در دسترس بچه های خود روستا
در یک اردو تجربه نسبتا خوبی داشتیم. با تهیه چند چسب و قیچی کوچک و نخ و... بچه ها را جمع و تعدادی برگ نخل از تو باغ جمع کردیم. گفتیم با این موادی که در دست دارید هرچه می توانید درست کنید. بعد از نیم ساعت بعضی ها مصنوعات دستی زیبایی درست کردند. بادبزن، جارو، فرفره، چیلک، تولک و... بعد خواستیم بچه هایی که کارشان بهتر بود کاردستی خود را به دیگران نیز آموزش بدهند. خودمان هم یاد گرفتیم. آخر کلاس هر کدام از بچه ها چندین کاردستی متنوع یاد گرفته و درست کرده بودند. که هم به عنوان هدیه و یادبود این اردو به خانه بردند و هم به عنوان یک هنر دستی که بعدها می توانستند حتی از آن کسب درآمدکنند. ضمن اینکه در این تجربه چندین مفهوم فرهنگی و آموزشی نیز به صورت مستقیم و یاغیرمستقیم به بچه ها منتقل شد.
نوجوان
کلاس های تلاوت و روخوانی قرآن کریم
کلاس های فرهنگی (با مشخص شدن سر فصل ها و موضوعات مشخص و مورد نیاز منطقه و نیز مسائل روز جامعه)
مسابقات کتاب خوانی (در انتخاب کتب کاملا دقت نمائید، تا کتاب های مفید با رعایت رده سنی مخاطب و هم خوان با فرهنگ جهادی و بسیجی و... باشد)
حلقه های معرفت با حضور متخصصین فرهنگی گروه و اهالی(به تفکیک قشر، سن و جنسیت)
اکران فیلم و مستند های ارزشی
فعالیت های ورزشی و جذب پسر ها با فوتبال و والیبال و بیان موارد مورد نیاز فرهنگی در خلال آن.
خواندن کتاب های جذاب و کوتاه در کلاس ها
سخنرانی و ارائه مطالب اخلاقی در خلال دیگر فعالیت های فرهنگی
برگزاری کلاس های فوق برنامه مثل:تئاتر، سرود، ورزش و...
اعزام روانشناس و مشاوره به افرادی که نیاز دارند.
معرفی و ترویج لوازم التحریر ایرانی- اسلامی
تهیه، تدوین و انتشار نشریه.
اهدا و پخش بسته های فرهنگی.
برگزاری نمایشگاه کتاب(فروش کتاب ها با قیمت کم تر + معرفی کتاب ها توسط مربیان )
اهدای جوایز ویژه نوجوانان روستا
جوان
کلاس های تلاوت، روخوانی، تفسیر و تدبر در قرآن کریم
کلاس های فرهنگی (با مشخص شدن سر فصل ها و موضوعات مشخص و مورد نیاز منطقه و نیز مسائل روز جامعه)
مسابقات کتاب­خوانی (در انتخاب کتب کاملا دقت نمائید، تا کتاب های مفید با رعایت رده سنی مخاطب و هم خوان با فرهنگ جهادی و بسیجی و...باشد)
حلقه های معرفت با حضور متخصصین فرهنگی گروه و اهالی( به تفکیک قشر، سن و جنسیت با محوریت های تبیین سیره حضرت امام  (ره)، دشمن شناسی بر پایه تبیین بحث های حضرت امام و حضرت آقا و ...)
اکران فیلم و مستند های ارزشی
آموزش احکام
برگزاری کلاس هایی پیرامون مسائل خانواده
تهیه، تدوین و انتشار نشریه
اهدا و پخش بسته های فرهنگی
برگزاری کارگاه هایی در مورد مسائل روستا و همچنین موضوعاتی پیرامون دفاع مقدس و ماهواره
بزرگسال
برگزاری کلاس مهارت های زندگی خیاطی، سفره آرایی، خانه داری، همسرداری و بهداشت خانواده و تربیت فرزند (با تاکید بر فرهنگ بومی: اگر در روستایی مرد سالاری فرهنگ مردم هست ما حق نداریم به زعم خودمان با تاکید بر آموزه های اسلام زنان روستا را از زیر یوغ اسارت مردان آزاد کنیم و به حق طبیعی شان برسانیم. اثرات منفی این آموزه ها به مراتب بیشتر است.)
کلاس های اعتقادی و بیان احکام زنان و احکام خانواده و..
فرهنگ خارجی / استمرار فعالیت و تداوم ارتباط
0ارجاع
0دیدگاه
فعالیت فرهنگی یک فعالیت مستمر و طولانی مدت است. و هنگامی می توانیم انتظار به ثمر رسیدن فعالیت ها را داشته باشیم که همه ی مراحل لازم را به درستی اجرا کنیم. اقدامات و برنامه های اجرا شده در زمان برگزاری اردو را می توان به کاشت بذر تشبیه کرد. لذا بعد از اردو ما تنها مراحل اولیه را پشت سر گذاشته ایم و همانطور که بعد از کاشت بذر گیاه نیاز به آبیاری و مراقبت دارد، فعالیت های فرهنگی ما نیز بایستی استمرار داشته باشند تا به ثمره مورد نظر برسیم.
برای رسیدن به نتیجه لازم است فعالیت هایی را بعد از اردو و درطول سال تعریف کنیم. از جمله ی این اقدامات میتوان به اتصال مراکز فرهنگی به روستا، زمینه سازی برای حضور دانشگاه های بومی منطقه و... نام برد که در ادامه بطور کامل شرح داده شده اند.
اتصال مراکز فرهنگی به روستاها
برای ادامه‌‌ی ارتباط فرهنگی با روستاییان باید افرادی که از نظر فرهنگی شاخص‌تر بوده و صلاحیت مدیریت فرهنگی را دارند شناسایی شوند و آن ها را با مراکز فرهنگی منطقه مانند: سازمان تبلیغات اسلامی(کانون فرهنگی مساجد)، سازمان ملی جوانان، اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی و... آشنا کنیم. در ابتدا مسئول و مشاور فرهنگی‌، جلسه‌ای با حضور اهالی روستا و مسئول مرکز فرهنگی مربوطه برگزار کنند تا اهالی و مسئولین فرهنگی منطقه با هم آشنا شوند.
برنامه ریزی فعالیتهای سالیانه پایگاه فرهنگی و پیگیری آن ها
ایجاد برنامه‌های مستمر و بلند مدت، ‌مانند دوره های تبیین سیره امام،دشمن شناسی،جلسه‌های قرآن و هیئت مذهبی هفتگی از جمله برنامه‌های پایگاه فرهنگی می‌باشد که می‌توان به اهالی روستا ارائه نمود تا فعالیت فرهنگی در منطقه استمرار داشته باشد. شایسته است، مسئول فرهنگی به وسیله‌ی ارتباط با رابطین و نخبگان فرهنگی منطقه، از چگونگی برگزاری برنامه‌ها اطلاع پیدا کرده و در صورت توانایی، هر چند وقت یک‌بار در این برنامه‌ها شرکت نماید.
زمینه سازی برای حضور دانشگاههای منطقه
پیوند میان دانشجویان دانشگاه های هم‌جوار این مناطق با شرکت کنندگان اردوی جهادی و مستحکم شدن این ارتباط در طول زمان اردو و استمرار آن پس از اردو، می تواند گامی مؤثر در جهت نشر روحیه ی جهادی و تلاش و تکاپو در بین این عزیزان باشد. از این رو رایزنی‌های لازم با دانشگاه‌های منطقه صورت پذیرد تا یکی از آن ها، معینِ روستایی گردد و پیوسته تحولات منطقه را رصد نماید. شایسته است، دانشگاه مزبور در طول سال با برگزاری اردوهای جهادی یک روزه، زمینه‌ی تداوم فعالیت‌های فرهنگی را به وجود آورد.
سفر به منطقه جهت پیگیری اهداف فرهنگی
تجدید دیدار جهادگران با اهالی باعث تقویت انگیزه‌ی آن ها برای پیگیری فعالیت‌ها می‌شود. برای مثال جهادگران می‌توانند بعد از حضور در منطقه‌،‌ جهت تقویت برنامه‌های فرهنگی روستا از جمله پایگاه فرهنگی، هیئت و... با سفری کوتاه به منطقه، ویژه برنامه‌هایی بگذارند تا روح تازه‌ای در کالبد این برنامه‌ها دمیده شود. استمرار سفر باید منظم و برنامه ریزی شده باشد تا از بیهوده کاری جلوگیری گردد.
ارسال پیامکهای هفتگی و مناسبتی
یکی از راه‌های ارتباط مستمر در این زمان که اکثر افراد با گروه‌های سنی مختلف تلفن همراه دارند، پیامک دادن به مناسبت‌های مختلف است. شایسته است، با جمع‌آوری شماره‌های تلفن همراه اهالی بر اساس گروه سنی و جنسیت، و ثبت در سامانه‌ی پیامک پیوسته با آنان در ارتباط بود.
نامه نگاری و تماس تلفنی
از طریق نامه نگاری و یا تماس تلفنی نیز می‌توان ارتباط با منطقه و اهالی را حفظ نمود. این ابزار علی‌رغم سادگی، در برآوردن اهداف تعیین شده برای ارتباط با منطقه، مؤثر هستند.
ارسال بسته‌های فرهنگی
بدین منظور اسامی و نشانی خانواده‌های علاقه‌مند، جمع‌آوری شود تا به‌وسیله بسته‌های فرهنگیِ‌ پستی، پیوستگیِ ارتباط با آنان حفظ گردد.
•    برگزاری سفر مشهد مقدس برای فعالین و نخبگان روستایی
•    اعزام طلاب در بازه‌های تبلیغی (محرم، ‌صفر،‌ ایام فاطمیه، ‌ماه مبارک رمضان)
•    اطلاع رسانی کمبودهای فرهنگی منطقه به مراکز و پیگیری آن ها
فرهنگی داخلی
و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا...
انسان دارای چهار عرصه ی ارتباطی است، ارتباط با خدا، خود، دیگران و جامعه. و برای رشد و تعالی در هر عرصه نیازمند انجام فعالیت هایی است. اردوهای جهادی یکی از بهترین فرصت ها برای ارتباط برقرار کردن با دیگران و بدنه ی جامعه است اما چنانچه در مدت اردو تنها به مسائل فرهنگی مردم و منطقه پرداخته شود و از توجه به خود شرکت کنندگان غافل شویم، در بلند مدت ضربه بزرگی به پیکره گروه وارد آورده ایم. بعبارت دیگر برنامه ای خوب لکن ناقص را ارائه کرده ایم. در برنامه های فرهنگی داخلی کوشش می شود ضمن تامین شادابی و نشاط که لازمه ی یک جمع جوان انقلابی است زمینه ی ارتباط جهادگران با خود و خدا در قالب عبادت های گروهی فراهم شود و همچنین به شناخت مبانی ارتباط با دیگران پرداخته شود به زبان دیگر در برنامه های فرهنگی خارجی به "چگونگی" کار فرهنگی پرداخته می شود در حالیکه در فرهنگی داخلی می کوشیم تا "چرایی" این فعالیت ها را برای جهادگران تبیین کنیم.
بدیهی است که برای اجرای هرچه بهتر این برنامه ها نیازمندیم تا فرد یا افرادی این مسئولیت را به طور مجزا برعهده بگیرند، که از همان زمان اعلام آمادگی و ثبت نام اردو، این گروه برنامه ریزی های لازم را آغاز می کند.
فرهنگی داخلی / استمرار فعالیت ، تداوم ارتباط
0ارجاع
0دیدگاه
فعالیت فرهنگی یک فعالیت مستمر و طولانی مدت است. و هنگامی می توانیم انتظار به ثمر رسیدن فعالیت ها را داشته باشیم که همه ی مراحل لازم را به درستی اجرا کنیم. اقدامات و برنامه های اجرا شده در زمان برگزاری اردو را می توان به کاشت بذر تشبیه کرد. لذا بعد از اردو ما تنها مراحل اولیه را پشت سر گذاشته ایم و همانطور که بعد از کاشت بذر گیاه نیاز به آبیاری و مراقبت دارد، فعالیت های فرهنگی ما نیز بایستی استمرار داشته باشند تا به ثمره مورد نظر برسیم.
برای رسیدن به نتیجه لازم است فعالیت هایی را بعد از اردو و درطول سال تعریف کنیم. از جمله ی این اقدامات میتوان به اتصال مراکز فرهنگی به روستا، زمینه سازی برای حضور دانشگاه های بومی منطقه و... نام برد که در ادامه بطور کامل شرح داده شده اند.
نکاتی که باید مدنظر قرار داد
1. تعریف برنامه‌ها به تناسب فضا و اهداف سفر.
2. حفظ تعادل در تعریف حجم برنامه‌ها با توجه به خستگی بدنی، تغییر برنامه روزانه، تغییر محیط و تاثیر آب و هوای متفاوت بر شرکت‌کنندگان.
3. برنامه ریزی بگونه ای با زمان جهادگران تنظیم شود که با بی رغبتی و اجبار در برنامه ها شرکت نکنند. (بطور مثال بعد از زمان بیدار باش برنامه های ورزشی مناسب تر از جمع های هم اندیشی می باشد.)
4. برنامه‌ریزی در راستای تقویت فعالیت های گروهی و جمعی و تمرین عملی برای روش صحیح بهره‌برداری معنوی از حضور در جمع. (هر چه فعالیت های فرهنگی مخصوص شرکت کنندگان بیشتر به صورت گروهی و نه انفرادی تعریف شود در تحقق این هدف کمک می نماید.)
5. دقت در وجود نشاط و تنوع در برنامه‌ها. (برنامه‌های تفریحی در سفر بسیار ضروری است)
6. جهت دهی برنامه ها در راستای چشیدن طعم فقر و محرومیت (بازدید از خانواده‌های محروم و...)
7. ایجاد فضایی برای پرداختن هر چه بیشتر به خودسازی (بطورمثال تعریف زمانی برای تفکر یا نوشتن و...)
سر فصل فعالیت های فرهنگی داخلی
در ادامه مباحثی ارائه می شود که نمونه ای از فعالیت های فرهنگی داخلی گروه های جهادی در گذشته می باشد
قبل اردو
بررسی شرایط شرکت کننده های اردو :
برنامه ریزی برای یک جمع با سابقه چند ساله فعالیت های جهادی با جمعی که اغلب اولین اردوی جهادی خود را تجربه می کنند متفاوت است
برگزاری جلسات توجیهی و فرهنگی در قالب اردو های زیارتی یک روزه قبل از بازه جهادی (این جلسات میتواند با حضور روحانیونی که در سفر همراه گروه هستند برگزار شود.)
تهیه لیست غذا های متناسب با سبک زندگی اسلامی
فضاسازی وسایل نقلیه و سرویس ها بیانات و تصاویر رهبری و شهدا
برنامه های داخل اتوبوس: قرائت دعای سفر، آیت الکرسی، دعای سلامتی امام زمان (عج) بصورت جمعی
برگزاری مراسم بدرقه:
- شروع حرکت از اماکن معنوی همچون امامزادگان، گلزار شهدا، مساجد، دیدار با علما و...
- تلاوت آیاتی از قرآن کریم در رابطه با جهاد، تبلیغ، ویژگی یاوران حضرت مهدی(عج)
پخش صوت و نواهای حماسی و دفاع مقدس
حین اردو
بدرقه  صبح و استقبال از بچه ها هنگام برگشت:
تشکیل ستاد استقبال از بچه های آموزش به هنگام برگشت از مدرسه، (با شربت خنک و خوراکی و... ) یکی از عوامل بالابردن روحیه بچه ها است
همچنین برنامه اردو را بگونه ای تنظیم شود که کادر فرهنگی داخلی بعد از بچه ها به منطقه اعزام و قبل از رسیدن سایر اعضا داخل اسکان باشند.
فضاسازی داخلی محل اسکان
تغییر چهره اسکان و ایجاد فضای فرهنگی با امکاناتی مانند:
  برد مخصوص شهدا، احادیث و روایات، سخنان بزرگان و علما، تصاویر جهادی و شهدا
  پخش نواها و آهنگ های مذهبی، اسلامی و انقلابی (هنگام بدرقه جهادگران و وقت های آزاد)
تهیه جعبه های دیواری با مطالب فرهنگی
ایجاد فضای معنوی برای نماز شب و... (اتاقی را برای مناجات آماده کنیم که خارج از ساعات خاموشی و... بتوان از این محیط استفاده کرد.)
چیدن سفره هفت سین(در اردوهای عید) با تزئین عکس شهدا
  برگزاری نماز جماعت، مراسمات زیارتی، مدیحه سرایی و نوحه خوانی و ذکر توسل، مناجات های شبانه.
برگزاری جلسات اخلاق کوتاه بعد از نماز ها
جلسات کوتاه تفسیر و تلاوت قرآن (بصورت موضوع محور و با موضوعاتی مثل دشمن شناسی، جهاد در قرآن و... )
هر روز به یکی از ائمه ی معصومین متوسل شویم و فعالیت های آن روز را به آن امام هدیه کنیم.
برای هر روز شعار های معنوی انتخاب کنیم
بیدار بودن بین الطلوعین
استفاده ار نواهای معنوی مثل مناجات های دلنشین و هم خوانی سرود، شعارهای تاثیر گذار
  برنامه های ورزشی :
نرمش صبحگاهی
مسابقات ورزشی درون گروهی
  برگزاری حلقه های گفتگو:
نشست های در اوقات استراحت با محوریت شرکت کننده ها و موضوعات چون جهاد اقتصادی (اقتصاد مقاومتی: تعاریف،ملزومات و....)، جهاد علمی، سبک زندگی، انتقال تجربیات جهادگران با سابقه،  هم اندیشی پرداختن به بحث های تشکیلاتی و...
کارگاه‌های آموزشی و مهارتی با حضور اساتید و نخبگان جمع. (مانند کارگاه نویسندگی،‌ خاطره‌نویسی،‌ کارگاه‌های علمی با موضوعاتی مثل فقر و راه‌های مبارزه با آن، سفرهای جهادی و اهداف آن،‌ محرومیت در آیات و روایات و…)
برگزاری حلقه های معرفت با حضور روحانیون حاضر در اردو (بحث هایی پیرامون دشمن شناسی، احکام، شبهات اعتقادی ازدواج، و شناخت ادیان و فرق مختلف)
  تهیه رزق فرهنگی روزانه (ره توشه سفر) جهت کلیه زمان ها و امور اردو با توجه به موقعیت. (با هدف غفلت زدایی)
رزق های فرهنگی میتوانند شامل : حدیث، قسمت هایی از نهج البلاغه یا صحیفه سجادیه، جملاتی از امام خمینی و امام خامنه ای، قسمتی از وصیت نامه شهید، فلش کارت های موضوعی سیره ی شهدا، و... باشد.)
ویژه نامه جهادی
محورهای پیشنهادی: سیری در مبانی و اهداف جهادی، احادیث و بیانات بزرگان در رابطه با جهاد اکبر، خاطرات تلخ و شیرین جهادگران، متن های جهادی در قالب شعر و طنز، عکس های جالب جهادی و...
بروشور های تک برگی
یکی از راه های جذب و علاقمند کردن مخاطب استفاده از تک برگ ها و فلش کارت ها است. بویژه برای تزریق اطلاعات به مخاطبینی که به دلایل مختلف فرصت شرکت در برنامه های عمومی را ندارند.
جزوه معنویت و جهاد
موضوعات پیشنهادی: چیستی جهاد، آثار عملی و معنوی آن در زندگی، آشنایی با الگوهای جهاد در اسلام و انقلاب، جهاد فرهنگی معصومین و...
از جزوه هایی مثل : مومن جهادی (حاج آقا قاسمیان) و... هم می توان در تدوین این جزوه استفاده کرد.
کارنامه اعمال و صفات
هر جهادگر یک همسفر شهید داشته باشد.
سفر میان اردو: برگزاری اردوهای کوتاه زیارتی، تفریحی و سیاحتی
زیارت مزار شهدا در ابتدای سفر و تجدید بیعت با شهدا
بازدید از روستاهای دوردست و  دیدار با خانواده‌های محروم و هم‌نشینی با آن ها (بویژه خانواده های شهدا)
طرح و حل مشکلات گروه توسط اعضا (مشکلاتی که قابلیت مطرح شدن بصورت عمومی را دارند)
اکران فیلم، مستند و نقد آن ها 1.  فیلم های ضد ایرانی گزینه های مناسبی برای نقد و بررسی هستند)
پخش و بلوتوث سخنرانی های کوتاه مرتبط برای استفاده از وقت های مرده مثل زمان رفت و برگشت در سرویس ها (اساتید مانند حضرت آقا، حجت الاسلام پناهیان، قاسمیان و...)
انتشار نشریه داخلی
آماده کردن بسته های فرهنگی برای اعضا و صحبت کردن پیرامون محتوای آن ها در مدت زمان اردو
ترویج کتابخوانی ( برپایی کتاب خانه سیار، میز مطالعه کتاب، برگزاری مسابقه کتاب خوانی و ....)
برگزاری برنامه وداع (موقع برگشت حرف دل بچه ها را می پرسیم و مستندسازی می کنیم)
بعد از اردو
مهم ترین هدف این قسمت از برنامه ها حفظ ارتباط بین اعضاست که می تواند بصورت حقیقی و مجازی انجام شود.
- ارسال پیامک ها و ایمیل های دوره ای با موضوعاتی مثل جهاد و حفظ روحیه جهاد فرهنگی و...
برگزاری برنامه های تفریحی ساده مثل رفتن به سینما، پارک و... با هدف تجدید خاطرات و حفظ ارتباط جمع جهادی
همانطور که قبل تر اشاره شد، مجددا تاکید می گردد که ضمن انجام فعالیت مستمر، مداوم، متنوع و جذاب باید توجه داشت که برنامه ها نباید باعث دلزدگی و خستگی جهادگران شود. بلکه باید در عین پوشش سلیقه های مختلف و آموزش مفاهیم ارزشمندی چون جهاد به شرکت کنندگان اردو، شادابی و نشاط اردو را نیز تامین نماید.

هر مجموعه ای که بتواند در درون خویش، این ایمان شاداب و پر نشاط و فعال و پر برکت را بیشتر حفظ کند، بیش تر به درد این ملت، به درد این مملکت و به درد این نظام میخورد و شما جهاد گران از این قبیل هستید. ارزش اصلی جهاد به این است، عشق و ارادت بنده به امثال شما به این است. مقام معظم رهبری
فرهنگی داخلی / ارزیابی و بازخوردگیری از فعالیت ها
0ارجاع
0دیدگاه
زمانی جهت طرح های جهادی به سوی هدف گذاری های حرکت های جهادی خواهد بود که ارزیابی، سنجش نتایج و پیامدهای فعالیت ها و بررسی میزان تحقق اهداف به عنوان محوری اساسی در دستور کار قرار گیرد. ارزیابی، از سویی تعیین کننده میزان دستیابی به اهداف است و از دیگر سو، ساز و کار کشف و تصحیح انحرافات مهمی است که در برنامه ها رخ داده است، تا از این رهگذر بتوان فعالیت ها را در مسیر صحیحی قرار داد. و همان طور که فعالیت ها در عرصه های مختلفی است، ارزیابی و بازخورد گیری از فعالیت ها نیز بایستی در عرصه های مختلف و با روش های متفاوتی صورت بگیرد. برنامه های گروه جهادی را میتوان در چند عرصه کلی تقسیم بندی کرد:
مدیریت فرهنگی اردو (برنامه های اردو، نظم و قدرت تدبیرمسئولین فرهنگی؛ از دید اعضا، مسئولین و افراد با تجربه اردو)
رشد و تعالی شرکت کننده های اردو (برنامه های داخلی اردو؛ از دید مسئولین و خود اعضا)
فعالیت های فرهنگی خارجی (از دید مخاطب مردم روستا)
مدیریت فرهنگی اردو (برنامه های اردو، نظم و قدرت تدبیرمسئولین فرهنگی )
در اردو یک مسئول ارزیابی برای گروه انتخاب می شود که با طراحی برگه ارزیابی، اردو و مسئولین فرهنگی را توسط اعضا ارزیابی می کند
می توان در جلسات و جمع های شبانه از نظرات، انتقادات و پیشنهادات اعضا مطلع شد
از نحوه برخورد بچه ها با مسئول فرهنگی گروه و صحبت های بچه ها می توان میزان رضایت یا عدم رضایت بچه ها از فعالیت های فرهنگی گروه را ارزیابی کنیم.
هرشب جلساتی را به صورت پرسش و پاسخ با حضور "بچه های با سابقه و قدیمی" برگزار کرده و بچه ها مشکلات و مسائل موجود در زمینه فرهنگی (داخلی و خارجی) را بازگو نمایند. اردو و مسائل پیرامونی را نقد کرده و همچنین راهبردهای آینده اردو را استخراج نمایید.
روزانه از مسئولین هر رده یا مربی ها بصورت حضوری بازخورد گرفته شود.
می توانید با دادن برگه های نظر سنجی به صورت روزانه، از اعضای گروه نظر خواهی کنید.
از طریق نظر سنجی ها در انتهای اردو.
بعد از اردو نیز با تشکیل کارگروه فرهنگی، اردو را بصورت تخصصی در زمینه فرهنگی آسیب شناسی نمایید.
رشد و تعالی شرکت کننده های اردو (برنامه های داخلی اردو)
بررسی و مقایسه رفتارو عملکرد بچه ها قبل و بعد از اردو. در اردوهایی که حتی فکر می شده اردو بازده خیلی خوبی نداشته، بعد از اردو تاثیر سبک زنگی جهادی هم در  اخلاقش و هم در درس و برنامه های علمی پژوهشی جهادگران مشهود بوده است.
طراحی برگه ی ارزیابی شرکت کننده های اردو، توسط مسئول ارزیابی، که توسط مسئولین اردو پر می شود.
فعالیت های فرهنگی خارجی
فعالیت های فرهنگی خارجی
معیار ارزیابی
میزان مشارکت واستقبال اهالی از برنامه ها
تماس های روستائیان و تقاضای آن ها برای حضور مجدد گروه در منطقه.
استمرار گفتمان ارائه شده توسط گروه در منطقه ( نحوه بازخورد: مثلا اینکه چند نفر از مردم منطقه بعد از اردو طلبه شدند یا وقتی چند مدت بعد از اردو ادامه دادن مسیر و رشد مخاطبان را مشاهده می کنید.)
میزان و نحوه حمایت مسئولین برای حضور گروه در سال های بعد.
نحوه بازخوردگیری
بررسی میزان مشارکت اهالی در برنامه ها با لیست حضور غیاب کلاس ها
در کل اردو یک مسئول ارزیابی تعیین شود و با حضور در عرصه های مختلف،  ضمن ارزیابی کار بچه ها به صحبت کردن با مردم منطقه از فعالیت های گروه نیز بازخورد می گیرد.
تیمی که متشکل از افراد با تجربه می باشند(تیم پشتیبان) در بازه اردو هر شب به خانه بعضی از اهالی رفته و بازخورد می گیرند.
صحبت کردن به صورت صحبت چهره به چهره با اهالی و مصاحبه هایی که از مردم منطقه می گیریم.
از طریق دوره های تداوم(پیگیری مستمر)بعنوان مثال  هر 20 روز یک دفعه  به روستا سرکشی کرده و از مردم بازخورد گرفته شود.
سوال کردن از معتمدین محل در مورد فعالیت گروه.
صحبت با مسئولین و بررسی میزان حمایت شان از گروه برای برگزاری مجدداردو در منطقه.
نظر سنجی و پرکردن فرم های نظر سنجی توسط اهالی در حین برگزاری مراسم اختتامیه.
دادن برگه نظرسنجی و سوال غیر مستقیم از مسئولین محلی، و اعضا حلقه صالحین.
نظر سنجی درباره گروه از اهالی توسط سپاه استان.
نکته