۱۳۹۹-۱۰-۱۳، ۱۲:۱۵ عصر
فیستول Fistula یک مسیر تونل مانند می باشد که می تواند دو ارگان مختلف را به یکدیگر متصل کند. این عارضه بیشتر به دنبال آبسه مقعدی ایجاد می شود. اگر این عارضه در واژن زنان رخ دهد، به آن فیستول وزیکو واژینال یا واژن می گویند که میتواند مهبل را به اندام های مجاور خود متصل کند. از بین رفتن بافت حساس دیواره های راست روده، مجرا ادرار، مثانه و سایر نواحی اطراف؛ به دلیل روند مداوم التهابی ، می توانند مبتلا به مسیر غیر طبیعی فیستول شوند.
انواع فیستول واژن
همانطور که پیشتر ذکر شد، این عارضه به نواحی اطراف خود متصل می شود و انواع آن عبارتند از:
گاهی اوقات این عارضه هیچ دردی به همراه ندارد ولی می تواند به مرور زمان مشکلات جدی ایجاد کند. از جمله می تواند موجب بی اختیاری ادرار شده یا نشت عفونت از مثانه و مدفوع را به واژن به همراه داشته باشد. همچنین ، احتمال آلودگی و زخم شدن ناحیه تناسلی را افزایش داده باعث می شود فرد هنگام مقاربت درد داشته باشد. این علائم به وضوح بیشتر از
در زنان پس از زایمان ایجاد می شوند. از دیگر علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
از علت های شایع این عارضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب های هنگام زایمان
آسیب های مربوط به زایمان شایع ترین علت فیستول واژن است. در زایمان طبیعی یا عفونت اپی زیاتومی – یک برش برای بزرگ شدن پرینه ( ناحیه میانی واژن تا مقعد ) ایجاد می شود که احتمال عارضه fistula را افزایش می دهد. همچنین در بعضی موارد این اتفاق به دنبال یک زایمان طولانی و دشوار رخ می دهد. این نوع فیستول ها ممکن است منجر به آسیب به اسفنکتر مقعدی که به نگه داشتن مدفوع کمک می کنند، شوند.
بیماری کرون
دومین علت شایع فیستول کول واژینال، بیماری کرون می باشد که یک بیماری التهابی روده بوده و در آن پوشش دستگاه گوارش ملتهب می شود. اکثر زنان مبتلا به بیماری کرون هرگز دچار فیستول رکتوواژینال نمی شوند ، اما داشتن بیماری کرون خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
سرطان یا پرتودرمانی در ناحیه لگن
تومور سرطانی در راست روده ، سرطان دهانه رحم ، واژن ، رحم یا کانال مقعد می تواند منجر به فیستول رکتوواژینال شود. پرتو درمانی برای درمان سرطان در این مناطق نیز می تواند فرد را در معرض خطر قرار دهد. فیستول ناشی از این اشعه معمولاً طی شش ماه تا دو سال پس از درمان تشکیل می شود.
جراحی واژن ، پرینه ، راست روده یا مقعد
علل دیگر بندرت ، فیستول راست روده ممکن است به دلیل عفونت در مقعد یا راست روده شما ایجاد شود.
تجربه جراحی قبلی در ناحیه از لگن به پایین ، مانند برداشتن رحم، در موارد نادر می تواند منجر به ایجاد فیستول شود. همچنین ممکن است این عارضه به دنبال آسیب های جزئی در حین جراحی یا نشت وعفونت ایجاد شود.
عفونت کیسه های کوچک و برآمده در دستگاه گوارش (دیورتیکولیت)
التهاب طولانی مدت روده بزرگ و راست روده (کولیت اولسراتیو) که باعث می شود مدفوع خشک شده و در راست روده گیر کند.
تشخیص
برای تشخیص فیستول واژن دکتر ابتدا معاینه لگن انجام می دهد و در مورد سوابق پزشکی شما سوال می کند که ببینید آیا فاکتورهای خطر مانند جراحی ، عفونت یا پرتو درمانی لگن را داشته اید یا خیر.
همچنین ممکن است آزمایشاتی برای اطمینان بهتر در تشخیص بیماری تجویز کند.
تست رنگ آبی یا دو رنگ برای تشخیص فیستول واژن
طی این روش پزشک متخصص یک محلول رنگی را به مقعد یا مثانه تزریق می کند و سپس یک تامپون داخل واژن قرار می دهد. اگر تامپون به رنگ محلول در آمد، نشان دهنده وجود یک کانال فیستول است.
سیستوسکوپی
پزشک شما از دستگاه نازکی به نام سیستوسکوپ استفاده می کند تا داخل مثانه و مجرای ادرار را کامل بررسی کند تا ببیند آیا دچار آسیبی شده یا نه.
عکس برداری
روش های مختلفی برای عکس برداری از فیستول واژن و وضعیت آن وجود دارد که به روش های زیر می باشند:
فیستولوگرام : تصویر اشعه ایکس از این تونل چرکی را فیستولوگرام می گویند. این عکس می تواند به شما نشان دهد که این عارضه چند شاخه دارد و یا سایر اندام های لگن درگیر هستند یا خیر.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: پزشک با وسیله ای انعطاف پذیر به اسم سیگموئیدوسکوپ (یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین فیلمبرداری کوچک در نوک آن) مقعد و راست روده را نگاه می کند.
اوروگرام سی تی: با سی تی اسکن تصاویری از واژن و دستگاه ادراری شما ایجاد می شود که به دکتر متخصص امکان این را می دهد تا دید کاملی از وضعیت عارضه شما داشته باشد.
ام آر آی لگن: یک میدان مغناطیسی از امواج رادیویی ایجاد شده تا تصاویر مفصلی از راست روده و واژن را نشان دهد. انجام این کار به پزشک کمک می کند جزئیات فیستول رکتوواژینال را به خوبی متوجه شود.
درمان
درمان فیستول واژن یکی از راه های موثر برای رهایی از علائم این عارضه است. البته درمان فیستول به علت ، اندازه ، محل و تأثیر آن بر روی بافت های اطرافش هم بستگی دارد.
درمان فیستول واژن با دارو
پزشک ممکن است دارویی را برای کمک به درمان فیستول یا آماده سازی بیمار برای جراحی توصیه کند:
آنتی بیوتیک ها : اگر اطراف فیستول بیمار آلوده باشد ، ممکن است قبل از جراحی یک دوره آنتی بیوتیک برای از بین رفتن آلودگی و چرک ها داده شود. آنتی بیوتیک ها یکی از دسته های دارویی برای زنان مبتلا به بیماری کرون هستند که دچار فیستول می شوند و باید در این زمان مصرف کنند.اینفلیکسیماب (Remicade) : می تواند به کاهش التهاب و بهبود کانال چرکی در زنان مبتلا به بیماری کرون کمک کند.
منبع
انواع فیستول واژن
همانطور که پیشتر ذکر شد، این عارضه به نواحی اطراف خود متصل می شود و انواع آن عبارتند از:
- وزیکو واژینال : این نوع مسیری از واژن به مثانه است.
- حالب : از کلیه ها به داخل مثانه باز می شود.
- رکتوواژینال : به رکتوم و قسمت تحتانی روده بزرگ متصل می شود.
- کول واژینال : به خود روده بزرگ یا همان کولون وصل می شود.
- انترو واژینال : از واژن به روده کوچک اتصال می یابد.
گاهی اوقات این عارضه هیچ دردی به همراه ندارد ولی می تواند به مرور زمان مشکلات جدی ایجاد کند. از جمله می تواند موجب بی اختیاری ادرار شده یا نشت عفونت از مثانه و مدفوع را به واژن به همراه داشته باشد. همچنین ، احتمال آلودگی و زخم شدن ناحیه تناسلی را افزایش داده باعث می شود فرد هنگام مقاربت درد داشته باشد. این علائم به وضوح بیشتر از
در زنان پس از زایمان ایجاد می شوند. از دیگر علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب
- اسهال
- استفراغ
- شکم درد
- کاهش وزن
- حالت تهوع
از علت های شایع این عارضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب های هنگام زایمان
آسیب های مربوط به زایمان شایع ترین علت فیستول واژن است. در زایمان طبیعی یا عفونت اپی زیاتومی – یک برش برای بزرگ شدن پرینه ( ناحیه میانی واژن تا مقعد ) ایجاد می شود که احتمال عارضه fistula را افزایش می دهد. همچنین در بعضی موارد این اتفاق به دنبال یک زایمان طولانی و دشوار رخ می دهد. این نوع فیستول ها ممکن است منجر به آسیب به اسفنکتر مقعدی که به نگه داشتن مدفوع کمک می کنند، شوند.
بیماری کرون
دومین علت شایع فیستول کول واژینال، بیماری کرون می باشد که یک بیماری التهابی روده بوده و در آن پوشش دستگاه گوارش ملتهب می شود. اکثر زنان مبتلا به بیماری کرون هرگز دچار فیستول رکتوواژینال نمی شوند ، اما داشتن بیماری کرون خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
سرطان یا پرتودرمانی در ناحیه لگن
تومور سرطانی در راست روده ، سرطان دهانه رحم ، واژن ، رحم یا کانال مقعد می تواند منجر به فیستول رکتوواژینال شود. پرتو درمانی برای درمان سرطان در این مناطق نیز می تواند فرد را در معرض خطر قرار دهد. فیستول ناشی از این اشعه معمولاً طی شش ماه تا دو سال پس از درمان تشکیل می شود.
جراحی واژن ، پرینه ، راست روده یا مقعد
علل دیگر بندرت ، فیستول راست روده ممکن است به دلیل عفونت در مقعد یا راست روده شما ایجاد شود.
تجربه جراحی قبلی در ناحیه از لگن به پایین ، مانند برداشتن رحم، در موارد نادر می تواند منجر به ایجاد فیستول شود. همچنین ممکن است این عارضه به دنبال آسیب های جزئی در حین جراحی یا نشت وعفونت ایجاد شود.
عفونت کیسه های کوچک و برآمده در دستگاه گوارش (دیورتیکولیت)
التهاب طولانی مدت روده بزرگ و راست روده (کولیت اولسراتیو) که باعث می شود مدفوع خشک شده و در راست روده گیر کند.
تشخیص
برای تشخیص فیستول واژن دکتر ابتدا معاینه لگن انجام می دهد و در مورد سوابق پزشکی شما سوال می کند که ببینید آیا فاکتورهای خطر مانند جراحی ، عفونت یا پرتو درمانی لگن را داشته اید یا خیر.
همچنین ممکن است آزمایشاتی برای اطمینان بهتر در تشخیص بیماری تجویز کند.
تست رنگ آبی یا دو رنگ برای تشخیص فیستول واژن
طی این روش پزشک متخصص یک محلول رنگی را به مقعد یا مثانه تزریق می کند و سپس یک تامپون داخل واژن قرار می دهد. اگر تامپون به رنگ محلول در آمد، نشان دهنده وجود یک کانال فیستول است.
سیستوسکوپی
پزشک شما از دستگاه نازکی به نام سیستوسکوپ استفاده می کند تا داخل مثانه و مجرای ادرار را کامل بررسی کند تا ببیند آیا دچار آسیبی شده یا نه.
عکس برداری
روش های مختلفی برای عکس برداری از فیستول واژن و وضعیت آن وجود دارد که به روش های زیر می باشند:
فیستولوگرام : تصویر اشعه ایکس از این تونل چرکی را فیستولوگرام می گویند. این عکس می تواند به شما نشان دهد که این عارضه چند شاخه دارد و یا سایر اندام های لگن درگیر هستند یا خیر.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: پزشک با وسیله ای انعطاف پذیر به اسم سیگموئیدوسکوپ (یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین فیلمبرداری کوچک در نوک آن) مقعد و راست روده را نگاه می کند.
اوروگرام سی تی: با سی تی اسکن تصاویری از واژن و دستگاه ادراری شما ایجاد می شود که به دکتر متخصص امکان این را می دهد تا دید کاملی از وضعیت عارضه شما داشته باشد.
ام آر آی لگن: یک میدان مغناطیسی از امواج رادیویی ایجاد شده تا تصاویر مفصلی از راست روده و واژن را نشان دهد. انجام این کار به پزشک کمک می کند جزئیات فیستول رکتوواژینال را به خوبی متوجه شود.
درمان
درمان فیستول واژن یکی از راه های موثر برای رهایی از علائم این عارضه است. البته درمان فیستول به علت ، اندازه ، محل و تأثیر آن بر روی بافت های اطرافش هم بستگی دارد.
درمان فیستول واژن با دارو
پزشک ممکن است دارویی را برای کمک به درمان فیستول یا آماده سازی بیمار برای جراحی توصیه کند:
آنتی بیوتیک ها : اگر اطراف فیستول بیمار آلوده باشد ، ممکن است قبل از جراحی یک دوره آنتی بیوتیک برای از بین رفتن آلودگی و چرک ها داده شود. آنتی بیوتیک ها یکی از دسته های دارویی برای زنان مبتلا به بیماری کرون هستند که دچار فیستول می شوند و باید در این زمان مصرف کنند.اینفلیکسیماب (Remicade) : می تواند به کاهش التهاب و بهبود کانال چرکی در زنان مبتلا به بیماری کرون کمک کند.
منبع