۱۳۹۹-۵-۷، ۰۵:۵۵ عصر
جوانان و نوجوانان از ارکان مهم و بسیار حیاتی کشور ما هستند. تلاش برای هدایت صحیح علمی و فرهنگی این آینده سازان، از اصلی ترین تلاش های ممکن است.
در هر جامعه ای برای دستیابی به اهداف والای زندگی و پیشرفت کشور، تلاش هایی صورت می گیرد اما این تلاش ها بر اساس قواعد خاصی است و قانون حد و مرزهایی برای اعمال و رفتار انسان ها در مواجهه با اجتماع تعیین می کند که معمولاً آنها را ارزش و نقطه مقابل آن را ناهنجاری می نامند. در حقیقت این قواعد هستند که به تفکر و رفتار انسان ها نظم داده و آنها را هدایت می کنند.
ذهن و روح جوانان و نوجوانان نیز در این مورد نیازمند هدایت است و این مهم ابتدا بر دوش خانواده و سپس مربیان عزیز تربیتی و اردویی مدارس است. اما مربیان و سرپرستان اردوها باید بدانند که جوانان و نوجوانان در این برهه سنی از زندگی دارای مشکلات خاصی هستند که با مشکلات بزرگسالان و کودکان دارای تفاوت های زیادی است. نوجوانی در حقیقت دوره مشکلات عدیده و غیرقابل پیش بینی است.
لذا با توجه به مقدمه فوق رعایت موارد زیر توسط مربیان عزیز در اردوها در برخورد با نوجوانان و جوانان ضروری است.
- برقراری رابطه دوستانه و عاقلانه:
مربیان عزیز باید با مراقبت دوستانه و عاقلانه خود احساس ایمنی و اطمینان را در وجود نوجوان ایجاد میکنیم.
روانشناسی نوجوان
- شناخت شخصیت نوجوان:
مربیان ضمن شناخت ویژگیهای دوره نوجوانی نباید هر رفتار ناخوشایندی را غیر طبیعی پنداشته و در مقابل آن عکس العمل نشان دهند. این کار موجب تیرگی روابط و بروز عکس العمل شدید نوجوان میانجامد.
- اعتماد سازی:
باید بیاموزیم که چگونه حس اعتماد نوجوان را نسبت به خودمان جلب و جذب کنیم، چنانچه اعتماد میان نوجوان و مربیان تربیتی و اردویی کمرنگ شود او برای حل مسائل خود به دیگران مراجعه میکند.
- گوش دادن:
مربیان باید با نوجوان و جوان به خوبی صحبت نمایند و به سخنان او با علاقه گوش دهند و بدانند که خوب گوش کردن به حرفهای نوجوان رمز ارتباط موثر با اوست.
- استفاده از روش تغافل:
در برخورد با نوجوانان بهتر است از روش تغافل استفاده کرده و وانمود کنیم ما چیزی ندیده و نشنیده ایم. مدام آن ها را بازخواست نکنیم و اجازم دهیم نوجوان همیشه در حالت خوف و رجا بماند.
- راهنمایی، به جای دستور:
در برخورد با مسائل نوجوان بهتر است از خودش کمک بگیریم یعنی این واقعیت را بداند که نخستین مسئول حلّ مشکل او، خودش است و برای حل آن باید اقدام نماید و مربیان فقط وظیفه ی راهنمایی او را دارند که از عواقب تصمیم خودش مطلع شود.
- تکیه بر نقاط قوت:
با مشاهده ی برخی ضعفها، نوجوان را تحقیر و سرزنش و یا با دیگران مقایسهاش نکنند بلکه بیشتر سعی نمایند برای از بین بردن ضعفها، قوتش را تجلی بخشند.
روانشناسی نوجوان
- مشورت با نوجوان:
نوجوان در اندیشه مستقل شدن است بنابراین مربیان نباید عقاید خود را بر او تحمیل کنند بلکه بایستی او را تحمل کرده و با مشورت گرفتن از او در امور زندگی و جامعه در کسب استقلال یاریش کنند.
- انتظار به اندازه:
با کسب شناخت همه جانبه از نوجوان به اندازه توان و ظرفیت وجودیش از وی انتظار داشته باش.
- آموزش:
بهتر است مربیان خصوصا در اردوها که دارای محیطی بازتر در ارتباط دوستانه با نوجوانان است با آنها در مورد دوران بلوغ، دوستیابی، حل مساله زندگی، گذراندن اوقات فراغت، برنامهریزی درسی و مواردی از این قبیل با نوجوانان بصورت دوطرفه صحبت کنند.
- تاکید بر محبت و پرهیز از خشونت:
ارتباط با نوجوان اگر بر اساس عشق و علاقه و صمیمیت استوار باشد اعتماد به نفس را در او تامین و تضمین مینماید و اگر بافشار و خشونت همراه باشد ممکن است موجب اختلال عصبی و دشواریهای روانی در او شود.
- اجازه خطا کردن به نوجوان بدهیم:
نوجوان بایستی بیاموزد که از مشکلات گریزان نباشد بلکه برای حل مشکلاتش به دنبال کشف راه حل باشد و این زمانی است که اجازه خطا کردن را به او بدهیم تا از خطا کردن احساس گناه نکند و بتواند فرصت یافتن راه حل را بیابد.
– ایجاد محیط امن در خانواده :
خانواده نقش مهمی در تربیت کودکان دارد و برای نوجوان تکیه گاهی است که می تواند به کمک آن مشکلات خود را حل کند. اختلافات پدر و مادر و برخوردهای نامناسب آنها با یکدیگر و با فرزندان، محیط خانه را ناآرام و ناسالم می سازد. نوجوانی که در چنین محیطی به سر می برد به ناچار تکیه گاه خود را در خارج از محیط خانواده جست و جو می کند و چون بسیار آسیب پذیر است ممکن است که با خطرها و انحرافات زیادی روبه رو شود. نقش مربیان در این مورد بسیار مهم و حیاتی است.
در هر جامعه ای برای دستیابی به اهداف والای زندگی و پیشرفت کشور، تلاش هایی صورت می گیرد اما این تلاش ها بر اساس قواعد خاصی است و قانون حد و مرزهایی برای اعمال و رفتار انسان ها در مواجهه با اجتماع تعیین می کند که معمولاً آنها را ارزش و نقطه مقابل آن را ناهنجاری می نامند. در حقیقت این قواعد هستند که به تفکر و رفتار انسان ها نظم داده و آنها را هدایت می کنند.
ذهن و روح جوانان و نوجوانان نیز در این مورد نیازمند هدایت است و این مهم ابتدا بر دوش خانواده و سپس مربیان عزیز تربیتی و اردویی مدارس است. اما مربیان و سرپرستان اردوها باید بدانند که جوانان و نوجوانان در این برهه سنی از زندگی دارای مشکلات خاصی هستند که با مشکلات بزرگسالان و کودکان دارای تفاوت های زیادی است. نوجوانی در حقیقت دوره مشکلات عدیده و غیرقابل پیش بینی است.
لذا با توجه به مقدمه فوق رعایت موارد زیر توسط مربیان عزیز در اردوها در برخورد با نوجوانان و جوانان ضروری است.
- برقراری رابطه دوستانه و عاقلانه:
مربیان عزیز باید با مراقبت دوستانه و عاقلانه خود احساس ایمنی و اطمینان را در وجود نوجوان ایجاد میکنیم.
روانشناسی نوجوان
- شناخت شخصیت نوجوان:
مربیان ضمن شناخت ویژگیهای دوره نوجوانی نباید هر رفتار ناخوشایندی را غیر طبیعی پنداشته و در مقابل آن عکس العمل نشان دهند. این کار موجب تیرگی روابط و بروز عکس العمل شدید نوجوان میانجامد.
- اعتماد سازی:
باید بیاموزیم که چگونه حس اعتماد نوجوان را نسبت به خودمان جلب و جذب کنیم، چنانچه اعتماد میان نوجوان و مربیان تربیتی و اردویی کمرنگ شود او برای حل مسائل خود به دیگران مراجعه میکند.
- گوش دادن:
مربیان باید با نوجوان و جوان به خوبی صحبت نمایند و به سخنان او با علاقه گوش دهند و بدانند که خوب گوش کردن به حرفهای نوجوان رمز ارتباط موثر با اوست.
- استفاده از روش تغافل:
در برخورد با نوجوانان بهتر است از روش تغافل استفاده کرده و وانمود کنیم ما چیزی ندیده و نشنیده ایم. مدام آن ها را بازخواست نکنیم و اجازم دهیم نوجوان همیشه در حالت خوف و رجا بماند.
- راهنمایی، به جای دستور:
در برخورد با مسائل نوجوان بهتر است از خودش کمک بگیریم یعنی این واقعیت را بداند که نخستین مسئول حلّ مشکل او، خودش است و برای حل آن باید اقدام نماید و مربیان فقط وظیفه ی راهنمایی او را دارند که از عواقب تصمیم خودش مطلع شود.
- تکیه بر نقاط قوت:
با مشاهده ی برخی ضعفها، نوجوان را تحقیر و سرزنش و یا با دیگران مقایسهاش نکنند بلکه بیشتر سعی نمایند برای از بین بردن ضعفها، قوتش را تجلی بخشند.
روانشناسی نوجوان
- مشورت با نوجوان:
نوجوان در اندیشه مستقل شدن است بنابراین مربیان نباید عقاید خود را بر او تحمیل کنند بلکه بایستی او را تحمل کرده و با مشورت گرفتن از او در امور زندگی و جامعه در کسب استقلال یاریش کنند.
- انتظار به اندازه:
با کسب شناخت همه جانبه از نوجوان به اندازه توان و ظرفیت وجودیش از وی انتظار داشته باش.
- آموزش:
بهتر است مربیان خصوصا در اردوها که دارای محیطی بازتر در ارتباط دوستانه با نوجوانان است با آنها در مورد دوران بلوغ، دوستیابی، حل مساله زندگی، گذراندن اوقات فراغت، برنامهریزی درسی و مواردی از این قبیل با نوجوانان بصورت دوطرفه صحبت کنند.
- تاکید بر محبت و پرهیز از خشونت:
ارتباط با نوجوان اگر بر اساس عشق و علاقه و صمیمیت استوار باشد اعتماد به نفس را در او تامین و تضمین مینماید و اگر بافشار و خشونت همراه باشد ممکن است موجب اختلال عصبی و دشواریهای روانی در او شود.
- اجازه خطا کردن به نوجوان بدهیم:
نوجوان بایستی بیاموزد که از مشکلات گریزان نباشد بلکه برای حل مشکلاتش به دنبال کشف راه حل باشد و این زمانی است که اجازه خطا کردن را به او بدهیم تا از خطا کردن احساس گناه نکند و بتواند فرصت یافتن راه حل را بیابد.
– ایجاد محیط امن در خانواده :
خانواده نقش مهمی در تربیت کودکان دارد و برای نوجوان تکیه گاهی است که می تواند به کمک آن مشکلات خود را حل کند. اختلافات پدر و مادر و برخوردهای نامناسب آنها با یکدیگر و با فرزندان، محیط خانه را ناآرام و ناسالم می سازد. نوجوانی که در چنین محیطی به سر می برد به ناچار تکیه گاه خود را در خارج از محیط خانواده جست و جو می کند و چون بسیار آسیب پذیر است ممکن است که با خطرها و انحرافات زیادی روبه رو شود. نقش مربیان در این مورد بسیار مهم و حیاتی است.