جوینی‌های قدیمی چگونه خواستگاری و ازدواج می‌کردند؟

[ADMIN]

رسم خواستگاری و ازدواج درگذشته شهرستان جوین

فولکلور (ائل_بیلیمی، دانش عامه)
آیین‌ها و رسم‌ها
ائلچیلیق (خواستگاری)


انتخاب دختر برای خواستگاری در حمام قلعه به دو روش انجام می‌گرفت:
اول آنکه، چون در گذشته جوانها را در سنین پایین ازدواج می‌دادند، معمولاً دختر مورد نظر را پدر و مادر انتخاب و به پسر پیشنهاد میدادند، یا اینکه پسر خود از پدر و مادر میخواست هر کسی را که صلاح میدانند انتخاب کنند و به خواستگاری بروند.

دیگر آنکه چنانچه پسر به اندازه‌ی کافی رشد یافته بود خود شخصاً، دختری را انتخاب می‌نمود و از آنجا که حجب و حیا اجازه نمی‌داد خودش مستقیم به پدر و مادرش بگوید از طریق دوستان یا بستگان نزدیک کسی را واسطه می‌کرد تا پیغام را به پدر و مادرش برساند که برای خواستگاری اقدام کنند گاهی نیز، مطلب را شخصاً به مادر می‌گفتند و از طریق وی پدر نیز مطلع می‌شد که پسرش به کسی دل داده و خاطرخواه شده است لذا با توافق هم اقدام به خواستگاری می‌نمودند.

ابتدا از طریق خواهر یا مادر یا خانمی از بستگان که می‌توانست با دختر مورد نظر ارتباط بگیرد، به وی پیشنهاد ازدواج می‌دادند چنانچه حس می.کردند دختر نیز تمایل دارد پا پیش می‌گذاشتند و اقدام به خواستگاری می‌نمودند این کار را در اصطلاح ترکی "دیل ته یی چئکماق" (زیر زبان‌کشی) می‌گفتند.

آنگاه موضوع را با مادر دختر در میان می‌گذاشتند و منتظر جواب می‌ماندند تا خانواده دختر نیز با هم به توافق برسند. پس از اطمینان از موافق بودن خانواده دختر وعده‌ی خواستگاری می‌گذاشتند. در خواستگاری نیز پدر خانواده موضوع را با بزرگترهای خاندان یا طایفه در میان می‌گذاشت و نظر مشورتی می‌گرفت که این عمل را #مصلحت می‌نامیدند. بزرگان نیز اغلب به صلاح می‌دانستند مگر در مواردی که احساس میکردند این ازدواج ممکن است مفسده‌ای به دنبال داشته باشد و ختم به خیر نگردد که در آن صورت علت را به پدر خانواده یادآوری می‌کردند.

در صورت صلاح بودن ازدواج، خانواده پسر شامی را تهیه می‌نمود و تعدادی از بزرگان فامیل را به عنوان #ائلچی دعوت می‌کرد. آنگاه به اتفاق هم به خانه پدر دختر میرفتند و رسماً خواستگاری می‌نمودند و درباره‌ی شرایط ازدواج به توافق می‌رسیدند و پس از شیرین کردن دهان خود، مادر داماد چادری را که به همراه آورده بود بر سر عروس می‌انداخت و انگشتری را که به #نیشان_اوزیی (حلقه نامزدی) معروف بود بر دست عروس کرده، برایش آرزوی خوشبختی و سپید بختی می‌نمود.

معمولاً در همان جلسه، صیغه‌ی محرمیت نیز جاری می‌گردید، زیرا روحانی محل هم به عنوان یکی از "ائلچی‌ها" در جلسه حضور می‌یافت. از آن پس آن دو جوان در اصطلاح ترکی #ادخلی (نامزد) می‌شدند.

طبق عرف پدر عروس به جای تکه‌های جهیزیه‌ی امروزی، در حین توافق مبلغی را جهت تهیه‌ی جهیزیه از داماد مطالبه می‌کرد که به آن #باشلیق (تقریباً معادل شیر بها) گفته می‌شد.

از آنجا که اکثراً دامدار هم بودند خانواده داماد مواد اولیه‌ی فرش و لباس از قبیل ابریشم، پشم، پنبه و پوست را، در اختیار عروس قرار می‌داد. عروس موظف بود برای تهیه‌ی اقلام مورد نیازش، اقدام به بافت و ساخت نماید.

عروس نیز با کمک و راهنمایی مادر و مادرشوهرش اقدام میکرد حتی علاوه بر اقلام مورد نیاز خود، #عرقچین های سوزندوزی شده که #بخیه_اورماق گفته می‌شد نقش زده و می‌دوخت و یا با دست بر روی پارچه دستمال‌هایی را گلدوزی می‌کرد تا در قبال انعامی که بستگان و یا مهمانان به مناسبت‌هایی به #گلین (عروس) هدیه می‌کردند به آنان پیشکش نماید. با هدیه کردن عرقچین یا دستمال از طرف عروس به بستگان و مهمانان، از هنرمندی عروس خانم نیز رونمایی می‌شد.

مجموعه‌ی این نوع از کارها را که توسط عروس صورت می‌گرفت #سئپ_ئتماق (تهیه‌ی جهیزیه) می‌گفتند.

علاوه بر مراسم خواستگاری، مراسمات دیگری هم، قبل از عروسی انجام می‌گرفت که انشاءالله در آینده به آنها نیز، خواهیم پرداخت.


✍#علی_کوهستانی_اسیق_سو

#آداب_و_رسوم_تورکان
#جوین_آنلاین
? @joveinanline