مشاوره خانواده رایگان عطاملک
  • شبکه اجتماعی ویترین
  • مشاوره خانواده
  • معجون عشق
  • جایزه بگیرید
    • ورود
    • ثبت‌نام
    ورود
    نام کاربری:
    گذرواژه‌: گذرواژه‌تان را فراموش کرده‌اید؟
     
  • ورود
  • ثبت‌نام
ورود
نام کاربری:
گذرواژه‌: گذرواژه‌تان را فراموش کرده‌اید؟
 
مشاوره خانواده رایگان عطاملک › شهرستان جوین › آثار و مفاخر v
« قبلی 1 2 3 4
› مطابقه و مقابله در تاریخ جهانگشای جوینی

امتیاز موضوع:
  • 133 رأی - میانگین امتیازات: 3.02
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

مطابقه و مقابله در تاریخ جهانگشای جوینی

ADMIN آفلاین
بنیانگذار قرارگاه سایبری
********
امتیاز: 26,111
تاریخ عضویت: اسفند ۱۳۸۹
محل سکونت: شهرستان جوین
اعتبار: 254
میزان اخطار: 0%
سپاس ها 246
سپاس شده 467 بار در 375 ارسال
#1
Lightbulb  ۱۳۹۰-۱-۳۰، ۰۵:۰۴ عصر
درباره کتاب تاریخ جهانگشای جوینی اگر می‌خواهید تحقیق کنید مطلب زیر را از دست ندهید
چکیده: "تضاد" یکی از آرایه‌های بدیع معنوی است. تضاد یا مطابقه ، وقتی در سطح کلام پیدا شود ، مقابله نام می‌گیرد. تضاد و مقابله ، واژه‌هایی هستند که تقابل و تخاصم را در ذهن تداعی می‌کنند. کتاب "تاریخ جهانگشای" به قلم عطاملک جوینی در عهد مغول و در زمینه تاخت و تاز چنگیزخان و دار و دسته‌اش نوشته شده است.

از آنجا که شیوه‌های نگارش در هر دوره متأثر از عوامل اجتماعی و سیاسی آن دوره می‌باشد و شخص نویسنده نیز به عنوان عضوی از جامعه ، از این عوامل تأثیرپذیر است؛ لذا بعید نیست که بسامد استفاده از یک "آرایه" بدیعی ، آگاهانه یا ناخودآگاه منعکس کننده پیامی باشد که از ضمیر نویسنده سرچشمه گرفته است.

با این دیدگاه مطابقه و مقابله را در تاریخ جهانگشای بررسی کرده‌ایم.
- واژه‌های کلیدی: مطابقه و مقابله - تاریخ جهانگشای جوینی - تأثیرات اجتماعی

- مقدمه:
نثر فارسی در دوره بین حمله چنگیز و تیمور رونق بسیار داشت. موضوعی که به رواج نثر فارسی در این دوره کمک کرد تألیفات متعدد و مفصلی است که در تاریخ اعم از تاریخ عمومی و تاریخ مغول معین شده است. سبک نثر دوره مغول خصوصاً سبک قرن هفتم با شدت تمام تحت تأثیر سبک نثر آخر دوره سلجوقی و خوارزمشاهی است. مهمترین سبک رایج این دوره ، سبک نثر مصنوع است. تاریخ جهانگشای جوینی یکی از کتابهای تاریخی است که به همین سبک نوشته شده است. بهره‌گیری از صنایع بدیعی اعم از لفظی و معنوی در این کتاب مشهود است. از میان صنایع بدیع معنوی ، صنعت "تضاد" که نوعی تناسب منفی است بسامد بالایی در این کتاب دارد.

"تضاد" یا "مطابقه" ، وقتی در سطح کلام و بین جملات و عبارات ایجاد شود "مقابله" نامیده می‌شود.

عناوین "تضاد" و "مقابله" ناخودآگاه ، تقابل و تخاصم را در ذهن تداعی می‌کند. بعید نیست که در شرایط تاخت و تاز مغول و مقابله نظامی چنگیزخان با شاهان و حاکمان ممالک و ولایات دور و نزدیک از جمله ایران ، استفاده از این صنعت یا آرایه ادبی در تاریخ نگاری به ویژه تاریخ جهانگشای ، حامل پیامی باشد. پیامی که پرده از ضمیر پنهان آگاهان آن عصر بر می‌دارد. آگاهانی که تحت تأثیر شرایط نابسامان محیطی و مخاصمات سیاسی و اجتماعی ، آگاهانه و یا ناخودآگاه با بهره‌گیری از یک آرایه ، آینه‌ای فرا روی اجتماع قرار داده‌اند.

اینک با مرور بخشی از تاریخ جهانگشای ، نمونه‌هایی از مطابقه و مقابله را مشخص و بررسی می‌کنیم.

الف) دیباچه
- رزاقی که از راه ربوبیت برمائده کرمش موحد و ملحد یکسان است (تاریخ جهانگشای جوینی - به اهتمام دکتر احمد خاتمی ، 1387 ، چ اول ، صفحه 171 - همه ارجاعات بعدی هم به صفحات همین کتاب است). در این عبارت ، موحد و ملحد ، آرایه تضاد (مطابقه) را ایجاد کرده‌اند. در اینجا بین دو واژه تناسب منفی (تضاد) وجود دارد.
- آفریدگاری که اثبات وحدانیت او در هر ذره‌ای از ذرات مکونات موجود است (صفحه 171)
در این سطر نیز نوعی مطابقه دیده می‌شود و آن بین کلمات آفریدگار و مکونات (آفریده‌ها)است . زیرا میان لازمه معنی دو واژه مذکور تضاد (مطابقه) وجود دارد.
- کریمی که یک قطره از بحار موهبت او باران مدرار نیسان است. (صفحه 172)
مطابقه (تضاد) بین قطره و بحار (دریاها).
-ظاهری که عقول عقلا در عظمت کمال او حایر است ؛ باطنی که اوهام و اضمام از کنه معرفت جلال او قاصر است (ص 172)
در اینجا بین بعضی از واژه‌های دو عبارت ، مقابله وجود دارد. هنگامی که تضاد (تناسب منفی) در سطح کلام یعنی بین همه و یا برخی از واژه‌های یک جمله با جمله دیگر باشد ، صنعت "مقابله" به وجود می‌آید.
-غفاری که نسیم لطفش ماده بقای هر دوستار آمد ، قهاری که جلاد عنفش تیغ آبدار تاتارگشت (ص 172) در این دو جمله هم ، مقابله دیده می‌شود.
- برگزیدگان امت و متبعان سنت او از یاران و اهل خاندان که نجوم آسمان هدایت و رجوم شیطان غوایتند (ص 173) بین هدایت و غوایت (گمراهی) مطابقه وجود دارد.
- امداد آن به امتداد ایام و لیالی پیوسته (ص 173) بین ایام و لیالی ، مطابقه است.
- اشجار به خاصیت گریه ابر بهار ، خنده زنان شوند (ص 174) مطابقه بین گریه و خنده .
- مطیعان و بندگان حضرتش سریر خیمه بر ثریا افراخته ، مخالفان ... شراب وبیل چشیده (ص 174) مطابقه بین مطیعان و مخالفان.
- وعثای سفر به حضور همایونشان سهولت حضر داشت (ص175) بین "وعثای سفر" و "سهولت حضر" مطابقه وجود دارد.
- جوان جوانبخت پیر عزیمت (ص 175) مطابقه جوان و پیر.
- معرض سیوف آبدار شدند و در حجاب تراب ، متواری ماندند (ص 176) بین معرض و متواری مطابقه وجود دارد.
- در صفحات 178 تا 180 در چند سطر متوالی ، مطابقه‌ها و مقابله‌های متعددی وجود دارد که به خوبی نمایانگر تقابل ارزشها و ضد ارزشها و مبین شرایط نابسامان اجتماعی در دوره مغول است.
- و اکنون عقل که جنون جوانان است روی نمود (ص 181) مطابقه "عقل" و "جنون"
- و اگر در اطراف تفریط و افراط طریق انبساط مسلوک داشته است (ص 184) مطابقه تفریط و افراط
- تقریر تحریر صورت واقعات ... خساست طینت نگردد و ... مقابح را در صورت زیبا بیند و پلاس دیبا پندارد (ص 184) مقابله بین صورت و طینت ، مقابح و زیبا و پلاس و دیبا وجود دارد.
- از نکبت اخیار و استیلای اشرار (ص 185) مقابله در بین دو ترکیب وجود دارد.
- اما آنچه از راه عقل و نقل بدان می‌توان رسید و از فهم و وهم نه دور است ... چنانکه رطوبت از آب و حرارت از آتش ... آفتاب دین محمدی سایه بر دیاری افکند ... جز پای ناپاک عبده اللات و العزی خاک ایشان را بنسوده و اکنون چندان مؤمن موحد روی بدان جانب نهاده است (ص186) مقابله در بین اجزاء جملات مشخص است.

- در مقابل بیوت اصنام ، صوامع اسلام ساخته (ص 187) بین لازمه معنی بیوت اصنام (بتخانه‌ها) و صوامع اسلام (عبادتگاه مسلمین) مطابقه وجود دارد.

- اولاد مشرکان ... در دست مسلمانان آمده‌اند (ص 187) مطابقه مشرکان و مسلمانان .
- و در میان ظلمت ، نوری ساطع (ص 188) مطابقه ظلمت و نور
- هر کجا نور ولای حق تجلی کند ، ظلمات کفر و فسوق مضمحل و متلاشی شود ، چون ضباب که به ارتفاع آفتاب ، پایدار نبود (ص188) مقابله بین واژه‌های جملات ، معلوم است.
- گران پله و سبکبار (ص 189) مطابقه گران و سبک و نیز از نظر لازمه معنی ، دو ترکیب تناسب منفی دارند.
- ایل و منقاد شوند و ترک عصیان و عناد گیرند (ص 190) مقابله ، واضح است.
- عوام پای بسته ... دست گشاده شدندی ... و انصاف که ... مفتوح و گشاده است ، مغلق ماندی و نظام مصالح عباد به یکپارچگی مختل گشتی و از اینجا روشن شود و ظلمت شک برخیزد (ص 192) مقابله در بین اجزاء جملات ، مشهود است: بسته و گشاده ، مفتوح و مغلق ، نظام و مختل ، روشن و ظلمت.
- آن جماعت از خواب غفلت ، متقیظ شوند و از سکوت جهالت ، افاقتی یا بند (ص 193) مقابله خواب و متقیظ (بیدار) و سکوت و افاقت.

ب) فصل در چگونگی احوال مغول پیش از عهد دولت و خروج چنگزخان:
- همای اقبال چون آشیانه کسی را مأوی خواهد ساخت و صدای ادبار آستانه دیگری را ملازمت نمود ... آن یکی در اوج دولت و دیگری در حضیض مذلت ، اما مقبل را قلت آلت و ضعف حالت از ادراک به مقصود مانع نیست و مدبر را کثرت عدت و فرط اهبت از امساک موجود ، نافع نه (صص 194 و 195) مقابله در بین جملات ، معلوم است.
- و از مضایق شدت به فراخی نعمت رسیدند و از زندان به بستان و از بیابان درویشی به ایوان خوشی و از عذاب مقیم به جنات نعیم ... بضاعات که از اقصای مغرب می‌آرند به نزدیک ایشان می‌کشند و آنچه در منتهای مشرق می‌بندند در خانه‌های ایشان می‌گشایند (ص 197) مقابله در بین اجزاء جملات ، دیده می‌شود.
در ادامه برای احتراز از اطاله کلام ، مواردی از مقابله و مطابقه را که در این فصل از تاریخ جهانگشای وجود دارد موجزوار نقل می‌کنیم:

- مضایق و تنگی - وسعت و نیکی (ص 198)
- کسر شوکت اعادی و رفع درجه موالی (ص199)
- قوت عدد و قلت عدد (ص 199)
- خویش و بیگانه (ص 200)
- رسوم ذمیمه - عادات پسندیده (ص 201)
- مشافهه و مغایبه (ص 203)
- خاص و عام (ص 203)
- سلطان و عامی (ص 203)
- قلت و کثرت (ص 203)
- راست و چپ (ص 203)
- نقیر و قطمیر (ص 203)
- پیش‌تر و باز پس - شب و روز - کمی و بیشی (ص 203)
- شیران با گوران خوگر ، ضباع با ثعالب مستأنس شده ، ذئاب با ارانب ندیم آمده (ص 204 و 205)
- سرا و ضرا (ص 206)
- بأس و نوش - صادر و وارد - خرد و بزرگ - شریف و وضیع (ص 207)
- تقدیم و تأخر (ص 209)
- عزیمت دشمنی کنند یا دشمنی قصد ایشان کند (ص 209)
- ذکور و اناث (ص 217)
- اختیار و اجبار (ص 218)
- تشیید و تمهید (ص 219)
- بنین و بنان - اخوان و اخوات (ص 220)
- مخفی و ظاهر (ص 226)
- موافقت و مخالفت (226)
- مخلی و موقوف (ص 226)
- کر و فر (ص 227)
- مؤمنان سرافراز و بت پرستان پای مال (ص 228)
- صامت و ناطق (ص 229)
و موارد دیگری از این دست.

نتیجه:
با استخراج نمونه‌هایی از مطابقه و مقابله و بررسی آنها به این نتیجه می‌رسیم که اولا تأثیر عوامل محیطی بر طرز نگارش مؤلفین هر دوره ، بدیهی است ثانیاً در تاریخ جهانگشای جوینی ، آنجا که به ذکر ددمنشی و تاخت و تازهای قوم مغول بصورت جزئی‌تر پرداخته می‌شود بسامد استفاده از صنعت "تضاد" یا "تناسب منفی" افزون می‌گردد.

اثبات این مطلب البته نیازمند تدقیق و کنکاش بیشتری است که به یاری خدا در فرصتی فراخ‌تر به آن پرداخته خواهد شد.

منابع:

1- تاریخ جهانگشای ، جوینی ، عطاملک - به کوشش دکتر احمد خاتمی ، نشر علمی ، تهران ، 1387

2- نگاهی تازه به بدیع، دکتر سیروس شمیسا ، انتشارات فردوس ، تهران ، 1383
گردآورنده: حسین عبدی معاون فرهنگی ، هنری
حوزه هنری استان گلستان
شبکه اجتماعی ویترین

]دانلود از مایکت[
  | 
]دانلود از کافه بازار[


قرائت صلوات و فاتحه برای پسر عمویم
پاسخ
وب سایت ارسال‌ها اعتباردهی
پاسخ اخطار
 سپاس شده توسط
reza آفلاین
عضو جدید
*
امتیاز: 7
تاریخ عضویت: فروردين ۱۳۹۰
اعتبار: 0
میزان اخطار: 0%
سپاس ها 0
سپاس شده 0 بار در 0 ارسال
#2
۱۳۹۰-۱-۳۱، ۰۲:۲۷ عصر
بابا دمت گرم. چه حوصله ای داری [تصویر:  biggrin.gif]
پاسخ
ارسال‌ها اعتباردهی
پاسخ اخطار
 سپاس شده توسط
« قدیمی‌تر | جدیدتر »


موضوع‌های مشابه…
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  معرفی آثار علی ملایجردی نویسنده جوینی ADMIN 2 1,425 ۱۴۰۰-۸-۱۷، ۰۹:۴۴ صبح
آخرین ارسال: ADMIN
  علی اعتصامی فر شاعر جوینی ADMIN 0 866 ۱۴۰۰-۵-۲۸، ۰۵:۲۲ عصر
آخرین ارسال: ADMIN
  احمد کلاته یک جوینی موفق ADMIN 7 3,033 ۱۴۰۰-۴-۲۶، ۰۷:۴۱ عصر
آخرین ارسال: ADMIN
Heart [تولید انجمن] علی علیزاده شاعر جوینی ADMIN 0 1,237 ۱۴۰۰-۴-۱۷، ۰۹:۵۵ صبح
آخرین ارسال: ADMIN
  تاریخ جهانگشای عطاملک جوینی و مغول ستیزی ADMIN 2 1,411 ۱۴۰۰-۳-۸، ۰۷:۱۳ صبح
آخرین ارسال: ADMIN
  عطاملک جوینی و هلاکوخان ADMIN 0 768 ۱۴۰۰-۳-۸، ۰۷:۰۳ صبح
آخرین ارسال: ADMIN
atamalek [تولید انجمن] همشهری نمونه جوینی کیست؟ ADMIN 1 1,192 ۱۴۰۰-۳-۵، ۰۵:۳۱ عصر
آخرین ارسال: ADMIN
  کتابی که به عطاملک جوینی تقدیم شد ADMIN 0 1,876 ۱۳۹۹-۱-۴، ۰۶:۰۷ صبح
آخرین ارسال: ADMIN
  صورتگرایی و تاریخ جهانگشای جوینی ADMIN 0 1,925 ۱۳۹۳-۱۱-۱، ۰۳:۲۶ عصر
آخرین ارسال: ADMIN
  علی اکبر ولایتی به بررسی زندگی عطاملک جوینی می پردازد ADMIN 0 1,499 ۱۳۹۳-۱۰-۱۰، ۰۹:۰۹ صبح
آخرین ارسال: ADMIN

  • مشاهده‌ی نسخه‌ی قابل چاپ


کاربرانِ درحال بازدید از این موضوع: 1 مهمان
بارگذاري مجدد
آمار انجمن
آخرين ارسال ها
موضوع تاريخ, زمان  آخرين ارسال کننده انجمن
  [ مشاوره فردی] ] نیازمن... ▼ ۲-۲۰, ۰۳:۳۴ ADMIN مشاوره خانواد...
  [ همسرداری ] من و همسر... ▼ ۲-۱۹, ۰۶:۵۲ ملایجردی مشاوره خانواد...
  کتاب دوره ات نگذشته مربی! ▼ ۱-۱۹, ۱۱:۲۶ ADMIN ایده، خلاقیت ...
  [ مشاوره فردی] ] کچل کر... ▼ ۱۲-۲۴, ۱۴:۴۳ امیرحسین_یاسینی مشاوره خانواد...
  [تولید انجمن] رادیو عشق ❤ ▼ ۱۲-۱۳, ۰۱:۳۹ ADMIN بانوی ایرانی
  [ مشاوره فردی] ] درگیری... ▼ ۱۱-۱۸, ۰۷:۱۴ ملایجردی مشاوره خانواد...
  [تولید انجمن] مرکز نیکوکا... ▼ ۱۰-۳۰, ۱۹:۲۳ ADMIN اخبار و اطلاع...
  هم معنی کلمات رایج عربی د... ▼ ۹-۶, ۱۲:۴۹ ADMIN کتاب | رمان |...
  [ تربیت فرزند ] تربیت ... ▼ ۹-۶, ۰۶:۱۶ محمدی پور مشاوره خانواد...
  [تولید انجمن] شنگول آباد ... ▼ ۷-۹, ۰۵:۲۸ ADMIN خنده بازار
  صبح غریب | دل نوشته هایم ▼ ۷-۲, ۰۵:۳۱ ADMIN مجازیست
برترين سپاس شده ها
ADMIN 467
~~sara~~ 187
tanaz22 166
kabootar 159
sarah 142
جديدترين کاربران
کهربا دیروز
HPH20240423132409 ۲-۲۴
Nader-rezghi ۲-۲۳
naabseo ۲-۲۱
ابراهیمی ۲-۱۹
بيشترين پاسخ ها
  اخبار انتخابا... 334
  رمان واقعی نس... 172
  ستاد سایبری آ... 159
  رمان سفر به د... 146
  دانلود سخنران... 143
برترين ارسال کنندگان
ADMIN 9498
رمان 1571
kabootar 1216
مشاورانه 751
~~sara~~ 563
بيشترين بازديدها
  آموزش رایگان ... 86837
  اموزش فعالیت ... 53969
  خاطرات یک دخت... 48770
  دانلود کتاب م... 44315
  احادیثی درمور... 40778
برترين اعتبارگيرنده ها
ADMIN 254
kabootar 142
dayana 122
~~sara~~ 118
sarah 105


ویترین  |  مزاج شناسی


  • صفحه‌ی تماس
  • بازگشت به بالا
  • بایگانی
  • امتیازات کاربران
قدرت گرفته ازMyBB و پارسی شده توسط MyBBIran.com
طراحی شده توسط Rooloo | ترجمه و طراحی مجدد توسط ParsanIT.ir

برو بالا
حالت خطی
حالت موضوعی